Bókasafnið - 01.01.2001, Blaðsíða 55

Guörún Karlsdóttir
Slóvenía sótt heim
- Afmðstefnu í Landsbókasafni Slóveníu - Háskólabókasafni, Ljubljana, í september
2000, um fjölþjóðlegt orðasafn í bókasafns- og upplýsingafræði
- Sitthuað um bókasöfn í Slóveníu
Um hugtök og heiti í
bókasafns- og upplýsingafræði
Fjölþjóðleg ráðstefna um evrópskt orðabókarverkefni
á sviði bókasafns- og upplýsingafræði var haldin
dagana 28.-29. september 2000 í Landsbókasafni
Slóveníu - Háskólabókasafni (Narodna in Univer-
zitetna knjiznica), í Ljubljana, og var heiti hennar Dic-
tionaries of Library Terminology - Selection, Arrange-
ment and Presentation of Lexicographic Material -
International Conference. Orðabókarverkefnið sem
var hvatinn að ráðstefnunni gengur á ensku undir
vinnuheitinu Multilingual dictionary o/ library termino-
logy - international project, en það mætti útleggja á ís-
lensku sem Fjölþjóðlegt orðasafn í bókasafns- og
upplýsingafræði. Orðasafnið kemur þó inn á fleiri
svið sem segja má að skarist að nokkru, svo sem tölv-
unarfræði og bókagerð. Þrátt fyrir þessa spanvídd
verður orðasafnið þó varla tæmandi á kjarnasviðinu í
fýrstu lotu, því að meiri áhersla verður lögð á að
reyna að ljúka því fremur fyrr en síðar og þarf þá að
setja því mörk, að auka ekki um of við orðaforðann
sem ákveðinn var í upphafi og þenja það ekki út í
þessari fýrstu gerð.
Fjallað var á ráðstefnunni um sjálft orðasafnið og
framvindu þess verks en einnig var talsvert komið
inn á skyld svið í alþjóðlegu og þjóðlegu samhengi,
einkum notkun hugtaka og nýyrðasmíð, og nauðsyn
þess að halda þjóðtungunni við á upplýsingasviði
sem og öðrum sviðum. Miklu skiptir að staðlar og
handbækur á sviði bókasafns- og upplýsingafræði
séu til á þjóðtungunum auk alþjóðamálsins sem í
þessu tilviki er enska. Mikið er til af alþjóðlegum bók-
fræðilegum stöðlum og handbókum. Flokkunarkerfi
og efnisorðaskrár hafa fyrst og fremst stuðst við
ensk-ameríska hefð.
Kennslufræðilegt gildi þessara gagna er mikið
fyrir kennara og nemendur í bókasafns- og upplýs-
ingafræði og allt annað bókasafnsfólk. Ljóst er að
þýðingar rita af þessu tagi yfir á þjóðtungur stuðla að
því að orðaforða í bókasafns- og upplýsingafræði sé
haldið við í hverju landi og ætti það jafnframt að
styrkja þróun og nýsköpun í þessum geira. Sama gild-
ir um þýðingar á aðgerðum, fyrirsögnum, skipunum
og heitum valmynda í kerfisþáttum bókasafnskerfa,
en þar verður óhjákvæmilega til mikill sérhæfður
orðaforði sem þarf að komast á skrá. Ekki má gleyma
því, að starf málnefnda í hinum ýmsu greinum og
löndum er mikilvægt fyrir allt bókasafnsstarf, safn-
notendur og bókasafnsfólk því að allur orðaforði nýt-
ist á einhvern hátt sem lykill að höllum þekkingar og
skemmtunar, m.a. sem undirstaða að stöðluðum efn-
isorðaskrám, lyklun og endurheimt upplýsinga.
Teningunum kastað
Upphaf orðasafnsins sem hér hefur verið til umfjöllun-
ar má rekja til Slóveníu. Þar hófst vinna við ensk-
slóvenskt orðasafn í bókasafnsfræði á árinu 1986. Frá
og með árinu 1996 var ákveðið færa út kvíarnar og gera
verkefnið að samvinnuverkefni fleiri þjóða. Reynt var
að fá sem flestar evrópskar þjóðir til að taka þátt í því
orðasafninu og var því ætlað að spanna þorra þeirra
tungumála sem töluð eru í álfunni. Leitað var til evr-
ópskra landsbókasafna um þátttöku. Hátt í tuttugu
stofnanir brugðust jákvætt við, sumar strax, aðrar síð-
ar. Um mitt ár 1998 höfðu tekist samningar um þátt-
töku þeirra flestra, þ.á m. var gerður samningur við
Landsbókasafn íslands - Háskólabókasafn, og einnig
sérstakur samningur við þá sérfræðinga sem vinna
áttu verkið. Þá var sett á fót vefsetur fyrir verkefnið hjá
Landsbókasafni Slóveníu - Háskólabókasafni, í Ljubl-
jana, en þaðan er þessu mikla verki stýrt. Samskipti við
þátttakendur í hinum ýmsu löndum annast Ivan
Kanic, forstöðumaður upplýsingadeildar safnsins.
íslenski hlutinn er unninn af Auði Gestsdóttur og
undirritaðri, Guðrúnu Karlsdóttur, sem hefur frá upp-
hafi verksins verið hérlendur tengiliður þess við verk-
efnisstjórnina fyrir hönd Landsbókasafns íslands -
Háskólabókasafns. Sótti hún ráðstefnuna í Ljubljana
og flutti þar erindi sem nefnist The Icelandic Perspective
on Library Terminology - Some Reflections on How a Small
Language Can Suruiue in the Globai ViIIage ofToday.
BÓKASAFNIÐ 25. ÁRG. 2001
53