Heimili og skóli - 01.03.1949, Blaðsíða 7

HEIMILI OG SKÓLI
27
legast að bíða með lestrarnám til átta
ára aldurs, þar eð skynfæri barnanna
séu yfirleitt ekki nógu þroskuð til
þess að hefja lestrarnám fyrr. Á hinn
bóginn telja amerísku sálfræðingarn-
ir, að börnin geti að skaðlausu teikn-
að og reiknað fyrir átta ára aldur.
Þessir sálfræðingar halda því fram, að
það sé að eyða tímanum til einskis,
eða verra en einskis, að kenna börn-
um innan átta ára aldurs lestur.
Hljóðsýningaraðferðin.
Námið hefst á eindum, sem síðar
eru tengdar saman. Hina leiðina mætti
fara, hefja nám á heildinni og enda
á eindunum.
Eindirnar mega ekki vera merking-
arlausar, og er því setning með fullri
merkingu tengd hverri hljóðeind, t. d.
ó, ó, hvað mér er kalt!
Hljóðsýningarmenn telja, að merk-
ingu hljóða megi finna í náttúrunni,
í dýra- eða mannlífinu, t. d. myndist
p hljóðið þegar púað sé, d hljóð þeg-
ar dropi falli á stein o. s. frv.
Svipbrigða- og hljóðaaðferð.
Frá hljóðsýningaraðferðinni liggur
leiðin til svipbrigða- og hljóðaaðferða,
sem í svipbrigðum aðgreinir sig frá
hljóðsýningaraðferðinni. Þessi aðferð
var fyrst notuð, svo vitað sé, árið 1591,
og þá í Þýzkalandi.
Svipbrigða- og hljóðaaðferðarmenn
telja það galla á hljóðsýningaraðferð-
inni, að hún tekur hljóð náttúrunnar
í þjónustu sína, en þau séu ekki nógu
nákvæm t. d. segi enginn v eða f hljóð
þegar hann blæs á ljós, eða b, þegar
hann reykir pípu.
Hljóðsýningarfrömuðir verja að-
ferðina með því, að hljóð náttúrunnar
séu nauðalík hljóðum bókstafanna,
þeir benda einnig á, að ef við t. d.
skynjum háreisti, skynjum við ekki
háreistina út af fyrir sig, heldur sem
lið í heildinni, þ. e. a. s.: það, sem há-
reistinni veldur, og hljóðin, sem við
skynjum, mynda eina heild, í úr-
vinnslu heilans.
í svipbrigða- og hljóðaaðferðinni,
sem á rætur sínar að rekja til Frakk-
lands, er ákveðin látæðishreyfing og
svipbrigði tengd hverju hljóði, t. d. æ,
ég finn til. Þegar liljóðið er vel æft í
sambandi við svipbrigði og látæði, er
bókstaf þeim, er hljóðið táknar, bætt
við.
Tvö vafasöm atriði í báðum þess-
um aðferðum mætti benda á. Hver
bókstafur tengist á þennan hátt á-
kveðnum atburði (hljóðsýningarað-
ferð) eða látæði (svipbrigðaaðferð og
hljóða). Þetta eru tengsl, er síðar þarf
að losna við, og það er oftast óheppi-
legt að byggja það, sem brátt skal rif-
ið. í öðru lagi geta bókstafir táknað
meira en eitt hljóð, dæmi þess er u
í ungur og unna.
Sérhljóðaaðferðin.
Aðalatriði sérhljóðaaðferðarinnar
er samruni sérhljóða og samhljóða.
Aðalatriðið eru sérhljóðarnir, sam-
hljóðanum er bætt við, svo að ein
ldjóðaheild myndast.
Sérhljóðaaðferðin er fremur þung í
vöfum þar eð hvert einasta sérhljóð
verður að tengjast hverju samhljóði
á alla hugsanlega vegu. Við æfingar
er ógrynni marklausra orða notað.