Heimili og skóli - 01.03.1949, Blaðsíða 26

46
HEIMILI OG SKÓLI
var það ófullkomið, enda hafði ég
engan til að leiðbeina mér, en það
hafði þó þýðingu fyrir þroska minn.
Það fann ég bezt eftir á.
Þriðja dæmið er frá því, er ég var
í 3. bekk Kennaraskólans, þá fullorð-
inn maður. Hallgrímur Jónasson,
kennari, hafði með okkur tíma, þar
sem hann talaði um vinnubókagerð.
Eg skrifaði eittlivað upp af þeim leið-
beiningum, sem hann gaf okkur. Þær
voru áreiðanlega góðar, en ég hef þó
aldrei notað þær, þótt ég hafi látið
gera vinnubækur. Þessi kennslustund
hefði því sennilega orðið mér gagns-
laus, þótt vel væri til hennar vandað,
ef niðurlag hennar hefði ekki bætt
þar úr. Hallgrímur lagði áherzlu á
það, að gera námið lifandi og laðandi.
Og það innsiglaði liann með þesari
vísu Steingríms í lok kennslustundar-
innar:
„Gerðu ei, maður gamalvísi,
grænan pálma að svörtu hrísi,
gerðu ei loks með lærdómsgreinum
lífsins brauð að dauðum steinum.“
Þessu hef ég ekki gleymt. Vísuorðin
koma mér í hug aftur og aftur í starfi
mínu og hafa verið ljós á vegum mín-
um þar.
Hvernig á því stendur, að þetta at-
vik úr kennslustund Hallgríms hefur
orðið mér svo minnisstætt, get ég ekki
skýrt, en ég sé enn fyrir mér svip hans
og heyri röddina, er hann mælti fram
vísuna og lauk þar með kennslustund-
inni. Vera má, að það hafi einmitt
ráðið mestu, að þetta var í lok
kennslustundar.
Mörg fleiri dæmi gæti ég nefnt, en
þess gerist ekki þörf, því að hver og
einn mun geyma í endurminningum
sínum eitthvað þessu líkt. Okkur
kennurum er nauðyn á að halda
þeim minningum til haga, þær eru
sem neistar, er bæði lýsa og ylja. Sér-
hver kennari skyldi minnast þess, er
hann dreifir sáðkorni sínu yfir grýtt-
an eða ófrjóan akur, að nokkur fræj-
anna munu þó festa rætur, og „sæðið
grær og vex, hann veit eigi með
hverjum hætti: af sjálfri sér ber jörð-
in ávöxt, fyrst stráið, þá axið, og þá
fullt hveitikorn á axinu“.
Hér að framan gat ég þess, að það
væri sameiginlegt um efnislega og
andlega sáningu, að miklu skipti,
hverju væri sáð, hvernig væri sáð og
hvar væri sáð. En eitt er enn, sem at-
huga þarf: hvenœr sáð er. Ekki þykir
vænlegt að sá svo snemma, að nýgræð-
inginn kali í vorhretunum. Ekki er
heldur hægt að vænta mikillar upp-
skeru, ef seint er sáð.
í lífi barna eru ákveðin þroskastig,
en misjafnt mun, hvenær hvert barn
nær hverju þroskastigi. Þrátt fyrir
það er þó sá háttur víðast hafður á, að
skipa börnum saman í deildir, fremur
eftir aldri en þroska. Þetta fyrirkomu-
lag torveldar starf kennarans, því að
með því er akurinn aldrei allur full-
búinn undir sáningu jafnt. En þótt
því væri kippt í lag, t. d. með því að
beita þroskaprófum, þá höfum við
ekki vísindalegar niðurstöður um það,
hvaða námsefni hæfi bezt hverju
þroskastigi, né hvernig það skuli
fram borið.
í þessum myrkviði verða kennarar
að þreifa sig áfram og styðjast við
eigið hyggjuvit og tilfinningu.