Heimili og skóli - 01.08.1962, Side 17

HEIMILI OG SKÓLI
69
sagði hann, „þegar ég gef svona strák-
hvolpi eins og þér, byssu, sem er nærri
því eins stór og þú sjálfur. Ég sagði
henni, að ég skyldi taka á mig ábyrgð-
ina af því. Ég sagði henni að þegar
drengur væri við því búinn að taka
við byssu með þeirri ábyrgð, sem því
fylgdi, þá væri hann við því búinn.
Það skipti engu, hve gamall hann væri.
Svo hófum við æfingarnar, sem voru
strangari en nokkuð annað, sem ég hef
kynnzt. „Þetta er lífshættulegur hlut-
ur, sem þú heldur á,“ sagði afi. „Hann
getur drepið þig eða mig. Hann getur
drepið hund. Gleymdu þessu aldrei.“
— Og ég gleymdi því aldrei.
Afi kenndi mér að þekkja hinar
ýmsu árstíðir og ég var snemma gædd-
ur fágætu lyktnæmi. Lyktin af sumr-
inu var öðruvísi en lyktin af haustinu.
Sumarið var þungt og volgt eins og
andardráttur kúnna. Haustið var
bleikt með sterkri lykt af brennandi
sprekum og rotnandi laufi. Vorið
ilmaði eins og ung stúlka. Veturinn
lyktaði af eldliús- og pípureyk, eins og
gamall maður.
Hann hafði lag á því að láta bók-
lestur verða mér eins konar íþrótt.
Eins og að fara á veiðar. Hann kom
mér svo vel af stað og vakti forvitni
mína á svo mörgum sviðum, að ég var
sílesandi. Ég las engu síður sögulegan
fróðleik en skáldsögur, og ég skildi
ekki mikið eftir af sögu liinna fornu
Egypta. Það eina, sem mér var bann-
að, var það að láta mér leiðast.
Ég sagði afa einu sinni, að mig lang-
aði til að verða ríkur. Hann sat litla
stund þegjandi, svo kveikti hann í píp-
unni sinni, leit til mín og sagði:
„Þekkir þú einhvern ríkan mann?“
„Nei,“ sagði ég.
„Þar skjátlast þér, væni minn,“ sagði
hann hægt. „Þú þekkir tvo, þig og
mig. Við tveir erum miklu ríkari en
allir þessir náungar, sem koma hér inn
á skemmtisnekkjum sínum. Að vera
ríkur er það, að fara ekki að eltast við
neitt, sem við aldrei getum náð. Að
vera ríkur er það að hafa alltaf tíma
til að gera það, sem við höfum yndi
af. Að vera ríkur er það að hafa alltaf
nóg að borða, hafa þak yfir höfuðið,
eiga veiðistöng og bát og svo nokkrar
krónur til að geta keypt sér skotfæri.
Maður getur verið ríkur án þess að
eiga peninga.”
Ég liugsaði óvenjulega mikið um
afa fyrir nokkrum árum, en ég var þá
fertugur. Það reynist mörgum nokkuð
knappt horn að beygja fyrir. Minning-
arnar frá hásumri ævinnar liggja í loft-
inu, en svo einn morgun er grasið hvítt
af hélu. Þegar ég var fimmtán ára,
spurði afi mig hvort ég hefði nokkru
sinni hugsað um hvernig það væri að
verða miðaldra.
„Nei,“ sagði ég. „Það er svo langt
þangað til.“
„Það er ekki eins langt og þú held-
ur,“ svaraði hann. „Þegar þú ert 21
árs fer tímin að hlaupa frá þér, en við
eigum að taka því með ró. Og ég get
sagt þér það, að árin milli fertugs og
sextugs eru beztu árin, sem þú átt eft-
ir að lifa. Á þeim aldri er hægt að gera
nálega hvað sem er. Og ef einhverjar
hindranir verða þá á vegi okkar, sem
ekki er hægt að stökkva yfir, eru menn
á þessum árum nógu vitrir til að
sveigja fram hjá þeim.“