Heimili og skóli - 01.08.1962, Qupperneq 43

HEIMILI OG SKÓLI
95
tæki og er ekki ástæða til að rekja
þann hluta þess.
Ekon. Lic. Sven E. Kock frá Hels-
ingfors talaði um: Manninní vinnuna
og tækniþróunina.
Kock rakti fyrst kenningar Taylors,
en þær voru hinar fyrstu, sem vöktu
athygli um allan heim af þeim, sem
gerðar hafa verið á manninum í sam-
bandi við vinnustaðinn. Þessar kenn-
ingar eru nú úreltar fyrst og fremst
vegna þess, að þær byggja á röngum
grunni, sem sé þeim að laga eigi
manninn að vinnunni, en ekki vinn-
nna að manninum. Nútíma vinnuvís-
indi viðurkenna, að vinnan sé til vegna
mannsins, en ekki maðurinn vegna
vinnunnar.
Kock gerði ýtarlega grein fyrir ein-
kennum þreytunnar og sýndi fram á,
að þreyta er ekki síður sálrænt en líf-
fræðilegt fyrirbæri. Tilbreytingarleysi
vinnunnar fer eftir öllu andrúmslofti
vinnustaðarins, ekki eftir vinnnnni
sjálfri nema að nokkru leyti.
Fróðlegustu þættir erindis Kocks
voru skýrslur um tvær finnskar rann-
sóknir, sem gerðar hafa verið á vinnu-
stöðum, og skulu þær nú raktar að
nokkru leyti.
V. Laakkonen kallar sína rannsókn:
Työntekijá ja teknillinen uudistus.
(Verkamaðurinn og tæknibreytingar.)
I tveimur fyrirtækjum stóðu fyrir
dyrum tæknibreytingar og var könn-
uð afstaða 351 karls og 105 kvenna til
þessara breytinga.
Niðurstöður urðu þær, að 51%
taldi sig örugga gagnvart breytingun-
um, 35% óörugga og 14% gátu ekki
tekið ákveðna afstöðu.
Þeir, sem töldu sig örugga, voru
yfirleitt á einn eða annan hátt tengd-
ir yfirmönnum fyrirtækisins, t. d. á
þann hátt, að foreldrar þeirra, bræður,
systur eða makar höfðu unnið þar.
Þetta fólk hafði yfirleitt jákvæða af-
stöðu til leiðandi manna fyrirtækj-
anna. Samband þeirra við verkstjóra,
verkfræðinga og framkvæmdarstjórn
var betri en hinna, sem ekki töldu sig
örugga.
Hinir óöruggu voru óánægðir með
allt kerfið á vinnustaðnum, þeir höfðu
gert tillögur til úrbóta engu síður en
þeir öruggu. Þeir vildu frekar vinna í
hóp heldur en hinir öruggu, sem gjarn-
an vildu vinna einir. Allir voru með-
limir í verkalýðsfélögum, en þeir óör-
uggu öllu virkari þar. Hinir óöruggu
töldu, að þeir hefðu stundum verið
látnir gjalda pólitískra skoðana.
Mat stjórnar fyrirtækjanna á vinnu-
hæfni hinna öruggu og óöruggu var
þetta. Þeir lélegustu í tveimur léleg-
ustu vinnuhópunum eru jöfnum hönd-
um öruggir og óöruggir. í 3. vinnu-
flokki neðan frá ern þeir óöruggu
áberandi betri starfsmenn en þeir
öruggu, en í bezta starfshópnum ber
rnest á þeim öruggu.
Annar finnskur fræðimaður, Paavo
Koli, tók sér fyrir hendur að rannsaka
fordóma og atvinnulífið. Komu mjög
opinskáar lýsingar á stjórnendum fyr-
irtækja fram hjá sumum verkamönn-
um og stungu þær nokkuð í stúf við
háttvíst tal sænsku gestgjafanna, en
voru hins vegar taldar bera vitni þess,
að Koli hefði leyst sitt hlutverk sam-
vizkusamlega af hendi og ekkert dreg-
ið undan.