Læknaneminn - 01.07.1967, Síða 7

LÆKNANEMINN
7
nýmyndun messenger RNA (en
það á þátt í að stjórna nýmyndun
proteina). Þegar gefið er PTH
líða nokkrar klukkustundir áður
en áhrif þess á bein og görn
koma í ljós. Bæði þessi atriði
styrkja þá skoðun, að parathyroid
hormón auki framleiðslu hvata,
sem flýta þeim efnabreytingum,
sem valda niðurbroti beina og
upptöku calcium og fosfórs frá
þörmunum. Áhrifin á nýrun virð-
ast vera annars eðlis, því að þau
sjást fljótt og verða ekki stöðvuð
með actinomycin D.
Thyrocálcitonin.
Á árunum kringum 1960 var
hópur manna við University of
British Columbia í Canada, undir
stjórn prófessors H. Copp, að
vinna að rannsóknum á calcium
og fosfórefnaskiptum líkamans.
M. a. voru þeir að prófa sum atriði
í kenningunni um homeostasis á
calcium. Sumar tilraunirnar gáfu
,,rangar“ niðurstöður, þ. e. nið-
urstöður, sem ekki féllu inn í
kenninguna. Þessar niðurstöður
voru fyrst lagðar á hilluna af því
að „eitthvað hlaut að hafa verið
rangt við tilraunirnar.“ Þegar
endurteknar tilraunir, gerðar all
löngu seinna, gáfu sömu niður-
stöður, fóru Copp og félagar að
trúa þeim. En eina skýringin var,
að gera ráð fyrir að til væri
hormón, sem lækkaði calcium í
blóði. Á þeirri forsendu birtu þeir
niðurstöður sínar og stungu upp á
að kalla þetta nýja hormón calci-
tonin. Síðar, að mestu leyti fyrir
misskilning, var farið að kalla það
thyrocalcitonin og er það nafn nú
meira notað.
Thyrocalcitonin hefur ekki verið
þekkt nema í 5—6 ár, svo að eðli-
legt er, að rannsóknir á því séu
miklu styttra á veg komnar en
rannsóknir á parathyroid hormóni.
Það var fyrst á þessu ári, sem
tókst að framleiða það hreint, og
þá aðeins í mjög litlu magni. Enn
eru aðferðir við framleiðsluna fá-
um kunnar og vinnsla mun flókn-
ari heldur en aðferðir við vinnslu
parathyroid hormóns.
Thyrocalcitonin er, eins og
PTH, polypeptid, líklega bein
keðja. Mólekúlþungi er sennilega
um það bil 4000.
Secretion Thyrocálcitonins.
Thyrocalcitonin kemur frá sér-
stökum frumum í skjaldkirtlinum.
Frumurnar liggja á milli follciuli
og hafa því verið kallaðar para-
folliculer frumur. Annars hafa
þær verið nefndar ýmsum nöfnum,
m. a. C-frumur. Sýnt hefir verið
fram á, að TCT kemur frá þessum
frumum, með því að framleiða
mótefni gegn TCT (mótefni A).
Síðan er framleitt mótefni gegn
mótefni A (mótefni B). Á það er
bundið efni sem fluoriserar í u. v.
ljósi. Því næst er tekin sneið af
skjaldkirtli og mótefni A látið
verka á hana og binzt þá á TCT.
Síðan er mótefni B látið verka á
sneiðina og binzt á A. Þegar
sneiðin er skoðuð í u. v. ljósi sézt
að C-frumurnar binda mótefnin
(þ. e. innihalda TCT) en aðrar
frumur ekki.
Enn hefir ekki tekizt að fram-
leiða nægilega sterkt mótefni
gegn TCT, svo að hægt sé að gera
radioimmunoassay og mæla það í
blóði. En óbein sönnun fyrir auk-
ini secretion á TCT í hyper-
calcæmi fæst með að renna blóði
með háu calcium inn í skjaldkirt-
ilinn (local hypercalcæmi). Við
það lækkar calcium í blóðinu
(general hypocalcæmi).