Læknaneminn - 01.07.1967, Qupperneq 12

12
LÆKNANEMINN
til rannsóknarmanna en almennra lækna um sérþekkingu og þjálfun,
en að því er tekur til athugunar, hugkvæmni og dómgreindar mega
almennir læknar helzt ekki vera neinir eftirbátar. Þeirra ábyrgð er
í raun og veru ekki minni, þótt störfum þeirra sé annan veg farið.
Efalaust hefir prófessor Hill mikið til síns máls, þar sem hann segir:
„There is no basis in fact for division of our profession into an intelli-
gentsia of investigators and a peasantry of practitioners." Sé þessi
samjöfnuður réttmætur gagnvart þeim, sem kanna nýjar leiðir, stunda
eiginlegar vísindarannsóknir (research), hvort mundi hann þá ekki
réttmætur gagnvart sérfræðingum, sem fara troðnar slóðir og sinna
að mestu vanaverkum (routine), t.a.m. við sjúkdómagreiningar, og er
það vitaskuld sízt sagt þeim til hnjóðs eða móðs.
Haldi svo fram, sem nú horfir, verður þess ekki ýkjalangt að
bíða, að gera þurfi róttækar ráðstafanir til að bæta úr tilfinnanlegri
fæð, ef ekki algerum skorti, almennra lækna, ráðstafanir, sem tryggi,
að til almennra lækninga veljist menn, sem hafa hæfni og dug til að
hefja starfið til nýs vegar svo sem því ber.
Flestir munu vera á einu máli, að þrennt sé nauðsynlegt:
1. að breyta skipulagi læknisþjónustu almennt,
2. að breyta viðhorfum lækna til starfsins og þá fyrst og fremst
til almennra lækninga,
3. að breyta undirbúningsmenntun.
Frá öndverðu hafa almennir læknar stundað starf sitt hver í sínu
lagi. Um samstarf hefir naumast verið að ræða að neinu marki, hvorki
í þéttbýli né strjálbýli. Nú er þetta að breytast, einnig hér á landi.
Tilfinnanlegur skortur héraðslækna hefir orðið til þess, að svokallað
hópstarf og læknamiðstöðvar hafa komizt á dagskrá. Vera má, að þar
sé að verulegu leyti lausn á helztu vandkvæðum héraðslæknisstarfsins:
einangrun, bindandi gegningarskyldu og ódeildri ábyrgð. Þessi sam-
starfshugmynd á raunar ekki aðeins erindi við strjálbýlið; hún á
einnig erindi við þéttbýlið, þótt þar beri að nokkru leyti annað til.
Sennilega yrðu hóparnir fáskipaðir í strjálbýli, en fjölskipaðir í þétt-
býli, þar sem skilyrði eru fyrir viðtækara samstarfi og meiri verka-
skiptingu.
Því er ekki að leyna, að samvinna almennra lækna og sjúkrahús-
lækna hefir verið mjög einhliða, hér á landi sem annarsstaðar. Yfir-
leitt hafa almennir læknar lítil eða engin afskipti af sjúklingum sínum
eftir að þeir eru komnir inn á sjúkrahús. Og þó að algengt sé, að
þeir ráðfæri sig við sjúkrahúslækna, mun hitt öllu sjaldgæfara, að
sjúkrahúslæknar ráðfæri sig við þá eða reyni að færa sér í nyt þá
vitneskju, sem aðeins verður sótt til heimilislæknis. Ekkert er senni-
legra, en að vaxandi kunnátta og tækni útheimti ört vaxandi starfs-
greiningu og sérhæfingu innan sjúkrahúsa. Af því leiðir væntanlega,
að þörf verður fyrir almenna lækna til að fylgjast með sjúklingum,
sem þar eru vistaðir, að sínu leyti líkt og heimilislæknar fylgjast nú
með sjúklingum, sem þeir vísa til sérfræðinga. Almennt mun viður-
kennt, að heildarsamhæfing almennrar læknisþjónustu og sjúkrahús-
þjónustu sé óhjákvæmileg. Hins vegar verður að svo komnu varla
staðhæft, hvemig slíkri heildarsamhæfingu yrði bezt hagað, hvert