Læknaneminn - 01.07.1967, Síða 47

LÆKNANEMINN
47
secunders háþrýstings vegna
nýrnasjúkdóms og háþrýstings
með nýrnabilun, en slíkt hefir
venjulega ekki höfuðþýðingu, þar
sem nýrnasjúkdómurinn er þá
venjulega það langt genginn, að
erfitt eða ógerlegt er að lækna
hann.
Endocrin háþrýstingur: Það er
sjaldan erfitt að greina Cushing’s
syndrome á útliti sjúklinga, en ef
vafi er, má mæla útskilnað á 17-
hydroxycorticoidum og 17- keto-
steroidum í sólarhringsþvagi og
17- hydroxysteroida í blóði.
Primer hyperaldosteronismus:
Einkennin eru auk háþrýstings
aðallega vegna hypokalemiu, þ. e.
slappleiki, oft mikill, jafnvel pares-
ur, polyuria vegna hypoanemiskra
nýrnaskemmda. Rannsóknir: Lágt
kalium í serum (2.0—2.5 mEq/1),
sem er mjög erfitt að hækka með
kaliumgjöf. Venjulega væg alka-
losis, serum bicarbonat ^ 28 mEq
/1 og þvag neutralt eða alkaliskt.
Mæla má aldosteronútskilnað í
þvagi (mjög erfitt), reyna aldos-
teron-antagonista, e. t. v. ang-
iogram, en oft verður laparotomia
explorativa þrautalendingin, sé
sterkur grunur um þennan sjúk-
dóm.
Pheochromocytoma: Mæla út-
skilnað á katekolaminum í sólar-
hringsþvagi eða annara niður-
brotsefna adrenalins og nor-
adrenalins. Ef blóðþrýstingur er
minni en 170/110 má gera hista-
min-provocationspróf, með því að
gefa 0.01-—0.05 mg. af histamini
í æð. Prófið er jákvætt, sé hækk-
un greinilega meiri en við „cold
pressore test“ (cave: Hafa Regit-
in við hendina). Sé blóðþrýsting-
ur meiri en 170/110 má gera
Regitinpróf (5 mg. í æð). Prófið
er jákvætt ef blóðþrýstingur lækk-
ar um meira en 35/25.
Meðferö:
Við secunderan háþrýsting ber
að nota „causal“ meðferð ef unnt
er, t. d. taka eða bæta blóðrás til
ischemisks nýra, taka tumora úr
nýrnahettum eða nema þær brott,
séu þær hyperplastiskar, gera við
coarctatio aortae o. s. frv.
Við secunderan háþrýsting, þar
sem ekki er unnt að nota causal
meðferð og við essential háþrýst-
ing, þarf, eftir að stig sjúkdóms-
ins hefir verið ákveðið með rann-
sókn, að ákveða, hvort meðhöndla
á sjúkdóminn (eða fremur sjúkl-
inginn) eða ekki. Þar eð orsök
sjúkdómsins er í flestum tilfellum
óþekkt, lyfin óspecifisk og hafa öll
einhverjar aukaverkanir, ber að-
eins að meðhöndla sjúklinginn, ef
nokkuð brýn ástæða er til. Sýnt
hefir verið fram á staðtölulega,
að bæta má líðan og lengja líf
sjúklinga með 3. og 4 gr. háþrýst-
ing og er þetta því nokkuð ákveð-
in indication fyrir meðferð. Sjúk-
linga með 1. og 2. gr. háþrýsting
á venjulega ekki að meðhöndla
nema þeir hafi einkenni, sem lík-
legt er að orsakist af honum, eða
einkenni um, að „target“ líffæri
séu skemmd. Þó er rétt að með-
höndla ungt fólk (sérstaklega
karlmenn) aðeins ef diastoliskur
þrýstingur er hár, t. d. 110 mm,
þar sem reynslan hefir sýnt, að
þessir einstaklingar þola illa háan
blóðþrýsting til lengdar.
Ákveðnar contraindicationir
fyrir háþrýstings-meðferð eru lík-
lega engar, ef indicationir fyrir að
meðhöndla eru nógu miklar. Af-
stæðar contraindicationir fyrir
meðferð eru þó:
1. Afstaðinn insultus cere-
brovascularis.
2. Saga mn infarctus myocardii
eða angina pectoris.