Læknaneminn - 01.04.2004, Blaðsíða 18

SÉRNÁM i HEIMILSLÆKNINGUM Á ÍSLANDI
fundum fá námslæknar að tjá sig í öruggu umhverfi um sam-
skipti við sjúklinga sem á einhvern hátt hafa reynst námslækn-
inum erfiðir. Leiðbeinandi er Katrín Fjeldsted heimilislæknir
og stjórnar hún umræðum. Markmiðið er að fá gleggri sýn og
stuðning varðandi erfið samskipti við sjúklinga. Námslæknar
koma undirbúnir á fundina og reynt er að gefa öllum tækifæri
á virkri þátttöku. Fullur trúnaður ríkir um það sem fram kemur
á fundunum og nafnleyndar sjúklinga er gætt.
Til fróðleiks má nefna að Michael Balint var ungverskur
geðlæknir sem búsettur var í Bretlandi fyrir hartnær hálfri öld.
Hann kom af stað hópstarfi heimilislækna þar sem unnið var
út frá sambandi læknis og sjúklings og hvernig hægt væri
að líta öðrum augum á veikindi fólks. í kjölfarið kom út bókin
„The Doctor, his Patient and the lllness“&\ sem í dag er talin
„klassísk“ og n^uðsynlegt að allir námslæknar lesi. Hópstarf af
þessu tagi á sér stað víða um lönd og er m.a. algengt í fram-
haldsnámi í heimilislækningum, einkum í Bretlandi, Svíþjóð,
Bandaríkjunum og Þýskalandi.
Námsferflir
Námslæknar eiga rétt á samningsbundnum námsferðum.
Samningar hafa tekist um 15 námsdaga á ári, rétt á einni
námsferð erlendis og námskeiðsgjald samkvæmt samningi.
Samið hefur verið um að námslæknir fái auk þessa að sækja
3 daga á Læknadögum Læknafélags Islands og tíma til að
taka stöðluð próf (ACLS og BLS). Þá hafa margir námslækn-
ar sótt ameríska heimilislæknaþingið, sem haldið er árlega.
Leiðbeinendum hefur að auki tekist að fjármagna aukalega
tvær námsferðir eftir að skipulegt starfsnám hófst árið 1995.
Sú fyrri tengdist ferð á 11. þing norrænna heimilislækna í
Kaupmannahöfn árið 2000. Sú seinni var farin til Swanage í
Englandi haustið 2002. Þar hittu íslensku námslæknarnir og
leiðbeinendur þeirra breska lækna í framhaldsnámi í heimilis-
lækningum við Whittingtonspítala í London ásamt leiðbeinend-
um þeirra. Þar var komið á tengslum sem gert er ráð fyrir að
framhald verði á. Unnið var í hópum og á sameiginlegum fund-
um þar sem meðal annars var rætt um framtíð heimilislækn-
inga, bókmenntir, skoðaðar myndbandsupptökur af námslækni
íviðtali við sjúkling og viðtalið metið. Einnig voru haldnir Balint
fundir og íslenska námskráin kynnt fyrir Bretunum. Ekki var
slegið slöku við í samveru og félagslífi og næturlífið kannað
eins og námslæknum einum er lagið.
I júníbyrjun 2003 koma svo bresku heimilislæknanemarn-
ir til Islands og funda með okkur á sveitasetrinu við Grímsá
í Borgarfirði. Hópar taka fyrir ákveðin efni, svo sem framtíð
heimilislækninga, sjúkdómavæðingu, hlutverkaskipti, farið yfir
myndbandsupptökur af viðtali námslækna við sjúklinga, rætt
um bókmenntir, Balint og fyrirkomulag bresku námskrárinnar í
sérnámi í heimilislækningum.
Annað nám. Námslæknar eiga að stunda sjálfsnám með
því að fara yfir kjarna heimilislækninga (Core Content)
tvisvar í mánuði í 2 klst í senn. Til eru bækur sem námslækn-
Námsferð í Englandi: Einar Eyjólfsson, Sigríður Signarsdóttir, Elín
Fanney Hjaltalín, Valur Helgi Kristinsson, Ragnar Logi Magnason,
Björg Magnúsdóttir, Eybjörg Hansdóttir og Einar Þór Þórarinsson.
Sólveig Dóra Magnúsdóttir var þarna rétt hjá en er ekki á þessari
mynd. Erla Gerður Sveinsdóttir var heima hjá nýfæddu barni sínu.
ar hafa aðgang að þar sem sett eru upp tilfelli og þeir svara
krossaspurningum. Itarleg svör fylgja með. Fyrsta veturinn var
kennslustjóri með þeim á þessum fundum en nú sjá þeir sjálfir
um skipulagningu og framkvæmd. Markmiðið er að þeir komist
yfir eina bók á námstímanum. Þetta er svipaður undirbúningur
og námslæknar í Bandaríkjunum fara í gegnum fyrir sérfræði-
próf í heimilislækningum og stuðst við sömu kennslugögn.
Framtíðarmarkmiðið er að námslæknar þreyti próf í lok náms-
ins, sérfræðipróf í heimilislækningum á íslandi.
Vísinda- og þróunarverkefni. Allir læknar í skipulögðu
framhaldsnámi í heimilislækningum eiga að starfa að og Ijúka
einu eða fleiri rannsóknaverkefnum á meðan á ráðningartíma
stendur. Yfirlæknir aðstoðar námslækni við að skipuleggja og
skilgreina ákveðinn vinnutíma til að vinna að þessu verkefni.
Námslæknarsækjaárlegan dagsfund um rannsóknir íheimilis-
lækningum (Sólvangsdaginn) og hluti af námi þeirra er að sitja
vísindaþing FÍH sem er haldið á tveggja ára fresti.
Aðrar áherslur.
• Leiðbeinanda (preceptor) kerfi. Námslæknir hefur aðgang
að sérfræðingi í heimilislækningum til að ræða við um
sjúklinga,fá álit og aðstoð. Leitast er við að efla og styrkja
sjálfstæð vinnubrögð nemandans og hvetja hann til eigin
ákvarðanatöku en færa honum ekki öll svör á silfurfati. Brýnt
er fyrir námslækni, er hann leitar aðstoðar hjá leiðbeinanda,
að hann leggi vandamál fyrir með skýrum og skorinorðum
hætti og hann sé sjálfur búinn að leggja sjálfstætt mat á
vanda. Við teljum að þessi nálgun efli sjálfstæða hugsun
námslæknis við úrlausn vandamála sjúklinga.
• Skoðun viðtala gegnum sjónvarp. Fylgst er með viðtölum
námslæknis gegnum sjónvarp með myndbandsupptökuvél.
Viðtöl eru oftast tekin upp á myndbandsspólu. Miðað er
við að þetta gerist a.m.k. einu sinni í mánuði. Leiðbeinandi
fylgist með viðtalinu og skráir mat sitt á sérstök matsblöð og
ræðir um innihald þess við námslækninn. Námslæknir getur
síðan sjálfur skoðað upptökuna einn eða með leiðbeinanda,
þar sem skoðuð eru atriði sem vel eru gerð eða þau sem
18 - Læknaneminn 2004