Úrval - 01.10.1968, Blaðsíða 10

8
ÚRVAL
stéttirnar voru með honum, því boð
aði hann ekki frelsi undan léns-
og kirkjuveldi? Furstarnir voru
ekki á móti honum, því ágirntust
þeir ekki lönd og auð kirkjuhöfð-
ingjanna?
A móti honum voru aðeins
kirkjuhöfðingjarnir, en hvaða máli
skipti það, þar sem þeir voru hat-
aðir af allri þjóðinni?
1520 samdi Lúther og gaf út þrjá
ritlinga, sem vöktu feikilega eftir-
tekt: „Til hins kristna aðals þýzkr-
ar þjóðar“, „Um frelsi kristins
rnanns" og „Um hina babýlónsku
herleiðingu kirkjunnar'. Þar stað-
hæfði hann tilverurétt hinnar
þýzku þjóðar og frelsi einstaklings-
ins. Þar hellti hann sér yfir ósiðu
kirkjunnar og formælti Fuggerei.
Legáti páfans sagði 1521, að hvergi
væri hægt að fá keypta bók, sem
andmælti Lúther. Hanr. væri ein-
ráður í prentsmiðjum og bókaverzl-
unum, og orð hans bærust jafnvel
til hins ólæsa bónda.
En þetta ástand gat ekki staðið
lengi. Tvær rökréttar afleiðingar
af skoðunum Lúthers urðu til þess
að eyða einingunni þýzku um hann.
Hin skyndilega eining hafði orðið
á kostnað kirkjunnar. Því hversu
mjög sem Lúther héit, að hann
væri að bæta kirkjuna og áliti það
svo sjálfsagt, að einvörðungu þyrfti
að beina athygli páfa að þeirri mis-
notkun og þeim ósið, sem átti sér
stað, þá var hann að vega í fremsta
knérunn rómversku kirkjunnar, •—
vega að prestaveldinu sjálfu, sem
var hin sýnilega mynd kirkjunnar.
Nú hélt Lúther því fram, að mað-
urinn gæti nálgazt Gúð sjálfur án
hjálpar eða tilverknaðar vígðs
prests. Afleiðingin af 36. greininni
varð sú, að sérhver kristinn maður
hefði fyrirgefningu syndanna, ef
hann sannlega iðraðist. En að skoð-
un Rómar gat það eigi átt sér stað
nema fyrir náðarmeðuLin, en þau
kröfðust þátttöku prests.
Hann dró sjálfur rökréttar af-
leiðingar af skoðunum sínum. Hann
boðaði hinn almenn prestsdóm
kristinna manna, að allir væru jafn-
ir og þyrftu ekki hjálpar annars
manns, jafnvel vígðs prests, til að
nálgast Guð. Hann sagði einnig, að
sérhver maður væri sinn eigin
rnunkur og hinir kristnu þyrftu
ekki sérstakra munka við til að
biðja fyrir sér. Og svo gekk hann
sjálfur, munkurinn, í hjónaband
með nunnu, 1525.
Hið kaþólska kerfi er sterkt og
fastlega uppbyggt, en sé á það ráð-
izt á einum stað, þá er það sama
sem að ráðast á það allt. Það var
því eigi furða, að 1521, er Lúther
var bannfærður, höfðu fundizt í
ritum hans 41 villutrúarsetning. En
bannfæringin var fyrsta hætta
þeirri einingu, sem skapazt hafði í
Þýzkalandi, því þeir, sem voru
áfram kaþólskir, hlutu þá að forð-
ast Lúther sem heitan eldinn.
Hin afleiðingin af skoðunum
Lúthers varð sú, að framvindan,
sem í bili skapaði einingu, varð
svo til að sundra stéttunum í blóð-
ugum átökum, þar sem hver reyndi
að fylgja sínu fram og Lúther varð
skelkaður áhorfandi.
Frelsið, sem hann hafði boðað og
hafði komið á einingu í taili, varð
að ófrelsi, þar sem hver þegn varð