Goðasteinn - 01.09.1972, Side 78

ina í nafni hans og leitadist hún við að koma á jafnvægi milli
hinna stríðandi flokka og friða landið. Var nú látið af ofsóknum
og kvatt saman stéttaþing til að ræða ágreiningsmálin. Fögnuðu
húgenottar mjög breyttri stjórnarstefnu. Illa gekk þó að koma á
nokkru samkomulagi milli hinna fjandsamlegu afla og urðu til-
raunir í þá átt varla til annars en að staðfesta betur en áður það
hyldýpi, er aðskildi þessi trúarsamfélög páfans og Kalvins. Katrín
konungsmóðir gafst þó ekki upp við að reyna að koma á friði
og gaf árið 1562 út tilskipun, scm heimilaði húgenottum að halda
guðsþjónustur, ef þær aðeins færu fram utan endimarka borganna
og undir berum himni. Var þetta fyrsta lagalega viðurkenningin
á húgenottum sem trúarsamfélagi í landinu. Næstu árin eftir hélzt
ótryggt ástand og skiptust þeir á sem áhrifamenn við hirðina þeir
Koligny flotaforingi og hertoginn af Guise og kom brátt til
vopnaðra átaka víðsvegar um landið milli kaþólskra og húgenotta.
Trúarbragðastyrjaldirnar, sem á þessum árum stóðu yfir í Skot-
landi og á Niðurlöndum, urðu til að kynda undir og auka vand-
ræðin í Frakklandi.
Árið 1567 komst upp um víðtækt samsæri húgenotta og höfðu
þeir þá á prjónunum að ræna hinum unga og taugaveiklaða kon-
ungi. Skömmu síðar var flett ofan af því ráðabruggi ekkjudrottn-
ingarinnar að ætla að láta myrða alla helztu leiðtoga húgenotta.
Við þessar skelfilegu uppljóstranir gaus upp borgarastríð að nýju
og komst í algleyming. Allt athafnalíf landsmanna fór í mola, en
villimennska og hryðjuverk af öllu tagi breiddust út. Einn af
liðsforingjum í þessum innbyrðis átökum lét þau orð falla um
atburðarásina, sem lýsa ástandinu vel. Hann sagði: ,,í fyrstu
orrustunni berjumst við eins og englar, í annari eins og menn
og í þeirri þriðju eins og djöflar“.
Leiðtogar þessara stríðandi flokka týndu tölunni cinn af öðrum,
og féllu sumir í orrustum og aðrir fyrir vopnum morðingja. En
óðar komu nýir menn fram á sjónarsviðið. Eftir 1568 voru þeir
helztu foringjar húgenotta fyrr nefndur Koligný flotaforingi og
Hinrik konungur í Navarra, sonur Antons konungs, sem þá var
fallinn frá. Um þetta leyti var mjög breytt um stjórnarstefnu og
óskuðu báðir aðilar eftir friði. 1570 tókust friðarsamningar og
76
Goðasteinn