Mímir - 01.03.1983, Blaðsíða 49

Þessi sálmur er ekki eins persónulegur og
17. sálmur enda sést það á notkun rímorða
sem eru mjög almenn í gegnum allan sálm-
inn. Hallgrímur talar ekki í 1. persónu held-
ur biður hann um lausn til handa öllum
mönnum.
Tíðanotkun er samskonar og í 17. sálmi.
I upphafi er þátíð ríkjandi, þó aðeins í fyrstu
þremur versunum, síðan tekur nútíðin alfarið
við því að spilling samtímans er honum mjög
ofarlega í huga.
Erindi vinna saman eins og áður hefur
komið fram. Oft skiptist sama erindið í
tvennt. Fyrri hlutinn er oft lýsing en síðari
hlutinn ályktun og ráðlegging til mannanna.
Sérstaklega verður þessarar skiptingar vart í
seinni hluta sálmsins, þegar Hallgrímur hefur
lokið við að hella úr skálum reiði sinnar.
Fram að sjöunda versi er líka spenna og stíg-
andi sem nær hámarki í ádeilunni í sjötta
versi en síðan færist ró yfir þar til friður ríkir
að lokum. Hver sálmur er þannig sjálfstæð
heild með boðskap sem gengur upp að lok-
um.
48. SÁLMUR
Um Jesú síðusár
Efni og uppbygging
Sálmurinn fjallar um sár Krists. Textinn er
í fyrstu þremur erindunum. Jesús er látinn
á krossinum og einn stríðsmannanna leggur
spjóti í gegnum síðu hans svo að blóðið fossar
út. I fjórða erindi hefst útleggingin út frá
efni 3. erindis, sárum og blóði Krists, sem
endar síðan í bæn.
Meginstef og úrvinnsla
Meginstefið í þessum sálmi er einfalt en
útlegging Hallgríms er slungin og hugvits-
samleg. Hann leggur út frá orðunum, síðusár
/síða — blóð/vatn. Hann skoðar þau út frá
öllum hugsanlegum sjónarhornum, þ.e. eins
og trú hans bauð honum.
4. erindið er nokkurs konar hvíldarhlé áð-
ur en sjálf útleggingin hefst. Þar er drottinn
sýndur í andstöðu við stríðsmennina og illsku
þeirra:
XLVIII,2.
Stríðsmönnum hann bauð að brjóta
beinin þeirra, og svo var gert.
XLVIII,4.
hann vill ei týnist bein né brotni.
í næstu tveimur erindum, sem mynda par,
er viðfangsefnið það sama, sköpunin. Til þess
að skýra betur sköpun kirkjunnar tekur hann
til samsvörunar sköpun konunnar af síðu
Adams og fer það erindi á undan. Hann notar
svipuð orð í báðum versunum og hugsunin
tengist geysivel saman:
Adam svaf
síða
Eva
nafngift
vaknaði
Jesús svaf
síðusár
heilög kristni
nafngift
upprisan
7. versið er nánari útlegging á þessum er-
indum og ábending hvernig á að túlka skírn-
ina. Allir sjá vatnið sem við erum skírð upp
úr en aðeins ef þú ert sanntrúaður geturðu
greint að það er blóð Krists. Enn er tilvísun í
textann, vatn—blóð.
Næstu þrjú erindi eru síðustu erindi sálms-
ins og fjalla þau um síðusár Jesú og hið
óstjórnlega blóð sem flóði um krossinn.
Lausnargjaldið fyrir mennina var mikið þess
vegna hlýtur syndin að hafa verið stór.
Næstu sex erindi, 11. - 16., skiptast í þrjú
pör. Þau byggjast öll eins upp, þannig að
fyrra erindið er tilvísun í forsögu kristninnar
en hið síðara er samlíking við þann texta sem
um er verið að fjalla í sálminum. I 11. og 12.
crindi er tekin samlíking við skepnurnar í
Nóaflóðinu sem björguðust á örkinni, eins
björgumst við ef við eigum athvarf í Kristi.
Erindin samsvara hvort öðru bæði efnislega
og í orðalagi á sama hátt og 5. og 6. erindi:
47