Mímir - 01.03.1983, Blaðsíða 60

síyrkjandi í anda þeirra fyrrnefndu. (V.Ó.).
Þetta ljóð verður að teljast fremur nýstár-
leg umfjöllun klassísks efnis. Hér er öllu lýst
frá sjónarhorni nútímamannsins og sjálfur
situr höfundur í miðju ljóðinu og fylgir því
eftir.* Ljóðið er útleitið, sífellt ber eitthvað
nýtt fyrir sjónir, ferðin heldur áfram og efnis-
tökin mótast að sjálfsögðu af því.
III
Ljóð vega menn
Ur þessari seinni bók Sigurðar hef ég valið
tvö ljóð; ,,Nocturne handa Venus“ og „Fyrir
og gegn“.
Nocturne handa Venus
Stytta í garðinum ljósið tæplega blátt
Vindurinn hvergi nærri fremur en orðin
Samt eru einhverjar raddir ofnar í trén
Grátandi berdreymin kona
og einasta mennska ljósið er milt og gult
Vindurinn hvergi nærri fremur en orðin
Þetta ljóð er úr ljóðaflokknum „Nocturnes
handa sólkerfinu“, sem er 12 ljóða flokkur
og er tileinkaður J. S. Bach. Orðið „Noc-
turne“ mætti þýða á íslensku næturóður og
fellur það vel að efni þessa ljóðaflokks sem
er óður til sólkerfisins.
Ljóðið skiptist í tvö erindi sem hvort um
sig er þrjár línur. Línulengd er nokkuð jöfn
og hrynjandin er þýð og rennur átakalaust
áfram sem á mikinn þátt í þeirri stillu, kyrrð
sem ríkir yfir ljóðinu. Eins og í þeim ljóðum
sem áður hefur verið fjallað um beitir höf-
undur mest beinum myndum, en líkt og áð-
ur eru ljóðin krydduð með myndhverfing-
* Pað hefur alltaf þótt vafasamt og hæpið að setja
jafnaðarmerki milli höfundar og mælanda ljóðs. Hér
er höfundur eingöngu notað í staðinn fyrir ég ljóðs-
ins.
um, t.d. hér „raddir ofnar í trén“. Hin kyrra
og tímalausa næturstemning, er mjög vand-
lega byggð upp. Til þess að nálgast ljóðið bet-
ur hef ég gripið til þess ráðs að taka grunn-
þætti þess útúr, einangra þá þætti sem bera
uppi merkinguna.
Einingar fyrra erindis: — garður —-------
stytta ---- tré ------ Ijós ----— vindur
Einingar síðara erindis: ---- kona ------
(ljós) ---- (vindur)
Einingarnar í fyrra erindinrt mynda um-
hverfið og um leið ramma Ijóðsins. I þessu
umhverfi er síðan stillt upp konu sem sögð
er vera grátandi og berdreymin að auki. Ég
hef sett sviga utan um þær einingar sem
ganga aftur í seinna erindinu og eru fyrir því
þær ástæður að tekið er fram að vindurinn
sé hvergi nærri auk þess sem hann tilheyrir
stærri heild þ.e. endurtekningu heillrar setn-
ingar. Ljós síðara erindis er af allt öðrum
toga en það fyrra. Hér er það mennskt og
táknar að mínu mati konuna og líklegt er að
það eigi að standa fyrir einhvers konar dauft
ljós kveikt af mannavöldum. Þær upplýsing-
ar sem fyrra erindið gefur okkur um vett-
vanginn má endursegja svo á talmáli: Við
erum leidd inn í garð þar sem stytta stendur,
kvöldbláminn ríkir í loftinu og úti er lygnt
og kyrrt. Þrátt fyrir það skrjáfar dálítið í
laufum trjánna!
Á þessu stigi er fróðlegt að bera Ijóðið
saman við „fiðla og skógur“ hér á undan. Það
má gera ráð fyrir því að hljóðið sem að bakí
stendur sé það sama, en lýsingin, útfærslan
önnur. I „fiðla og skógur“ gerði tóna-líking-
in það að verkum að útkoman varð í ætt við
rómantík. Hér er hins vegar allt annar blær
yfir, sem villt gæti um fyrir mönnum þannig
að þeim fyndist jafnvel sem um annað hljóð
væri að ræða. Það er margt sem hjálpast að í
því. Skáldið heldur hér í við sig í skáldlegum
líkingum, lætur sér nægja eina myndhverf-
ingu sem setur dulrænan blæ, eins konar
mystík yfir ljóðið. Orðið samt styrkir svo
þessa mystík því gefið er í skyn að þrátt
58