Mímir - 01.03.1983, Síða 62

hér á eftir. Hægt er að einangra þá þætti sem
tilheyra hvorum liðnum fyrir sig og verður
það best gert með því að fylgja byggingu ljóðs-
ins sjálfs, því hún stefnir að þessu uppgjöri.
I fyrsta erindinu er barist skref fyrir skref
gegn dauða. Millilínan inniheldur andstæð-
urnar: vongóð ♦--------♦ vonlaus, sem táknar
fallvaltleika baráttunnar, hún getur snúist á
hvorn veginn sem er, eða hvað? Næst er bar-
ist orð fyrir orð gegn neind. Millilínan táknar
hér sem fyrr óstöðugleikann, andstæðurnar:
sigurvíma ♦-------♦ ósigurvissa vitna um það,
en að auki felst í þeim mikilvæg upplýsing
varðandi Ijóðið í heild. Vissan um ósigurinn
læðist hér inn og sigurvíma er líkt og ölvun-
arvíma, hugarástand sem felur í sér blekk-
ingu. Að þessu verður komið betur síðar. Nú
fer hringurinn að þrengjast og í þriðja erind-
inu sameinast skrefin og orðin. Lokaerindið
birtir okkur svo kjarna ljóðsins; það er barist
fvrir lífil Baráttumeðulin eru skref og orð.
Andstæðingarnir, mótherjarnir eru dauði og
neind. Þetta má e.t.v. skýra með teikningu:
Líf ♦--------♦ Dauði
♦ skref, orð
Og þá liggur túlkunin nokkuð ljós fyrir.
Efni ljóðsins er hin eilífa barátta. Baráttan
gegn dauða, barátta fyrir lengra og áfram-
haldandi lífi. En vitneskjan um tilgangsleysi
þessarar baráttu setur svip sinn á ljóðið og
litar það eilítið dökkt. En áfram er barist og
áfram verður barist meðan tilvistin stendur.
Þetta er óvenjuleg framsetning þessa yrkis-
efnis og segja má að hún sé nokkuð óaðgengi-
leg, innhverf. I stað myndmáls beitir höfund-
ur endurtekningu sömu orða á hnitmiðaðan
og nákvæman hátt og áherslan verður því öll
á þessari ,,þrúgandi“ baráttustemningu.
Hrynjandin er þung og taktföst og byggir upp
ákveðinn stíganda sem er mjög mikilvægur
fvrir heildaráhrif ljóðsins.
IV
Niðurstöður og lokaorð:
Það kom fljótlega í ljós við vandlegan lest-
ur þessara tveggja bóka að á þeim er ekki
eins mikill munur og ég ætlaði í fyrstu. Skýr-
inguna er eflaust að finna í þeirri staðreynd
að Sigurður kemur strax með „Ljóð vega salt“
fram sem þroskað skáld sem mótað hefur
sinn eigin stíl. Með því að bera þær saman
sjáum við líka að uppbygging þeirra er svip-
uð. Hann heldur áfram að yrkja í „stærri
einingum“ þ.e. ljóðaflokkum og milli sumra
flokka er bein samsvörun t.d. „gata meistara
alberts" í Ljóð vega salt og „Sú gamla frá
Hofi“ í Ljóð vega menn. Þar er götulífi
tveggja Parísargatna lýst og beitir höfundur
sömu aðferðum og stíl og útkoman verður
því svipuð. Það er helsti munur bókanna að
sú fyrri er heldur fjölbreyttari að efni.
Sigurður Pálsson verður ekki sakaður um
að vera talsmaður einnar ákveðinnar hug-
myndafræði. Hans viðfangsefni er að vísu
mannlífið og manneskjan í þessum heimi, en
hann tekur sér stöðu fyrir utan það, hlutverk
n.k. lýsanda. Hann spannar ótal marga þætti
mannlífsins, en einna helst væri hægt að tala
um „firringu og einsemd mannsins í vélvædd-
um nútímanum“ sem ádeilupunkt er oftast
gætti.
Eina atriðið sem ég hef komið auga á og
kalla má þróun milli bókanna er það, að skáld-
ið, mælandinn, færist æ meir út úr ljóðunum.
Þau verða innhverfari og dulari og jafnframt
torræðari. Þessi þróun gæti verið ómeðvituð
en hún gæti líka verið tilraun skáldsins til að
skapa lióðunum aukið ,,sjálfstæði“, tilraun til
að h'á beim víðari skírskotun.
Öll lióðin utan leikverkstextanna eru órím-
uð og friáls að formi. Leikverkstextarnir sýna
bó að hann getur rímað sómasamlega og án
bess að úr verði leirburður. Þrátt fyrir þetta
friálsræði í formi nvtir hann sér viss atriði
hefðbundinnar vtri bvggingar. Við höfum t.d.
hér á undan séð mikilvægi hrynjandinnar fvr-
60