Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.2008, Blaðsíða 20

18
Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar 2008
Sjómannadagurinn í Stykkishólmi í 943
Árið 1938 var fyrst haldinn há-
tíðlegur sjómannadagur á Islandi
en það var í Reykjavík. Nú í ár
eru sextíu og fimm ár frá því að
fyrst var haldinn hátíðlegur sjó-
mannadagur hér í Stykkishólmi
en það var 6. júní árið 1943 eftir
því sem gögn segja. Uppgjör dags-
ins var á eftirfarandi hátt.
Seld merki kr. 552.00
Inngangseyrir á dansleik kr. 894.00
Húsaleiga kr. 120.00
Mússik kr. 150.00
Efni í merki kr. 45.20
Umslög og pappír kr. 0.80
Mismunur
kr 1.130.00
bróttur og Leiknir
Þeir sem voru í sjómannadags-
ráði þetta árið voru: Ágúst Páls-
son, Ragnar Einarsson og Eyjólfur
Ólafsson og skrifa þeir undir upp-
gjörið tólfta júní 1943. Þessi nöfn
koma oft upp næstu árin á eftir í
sjómanndagsráði. Eflaust hefur
verið brugðið á leik eins og gert er
í dag , farið í reiptog, beitningu
og kappróður, en kappróðurinn
var framkvæmdur á tveim skekt-
um er voru til hér í þorpinu og
GÚSTALAGNIR bhf.
voru álíka í lögun, þar réru fjórir
en einn var við stýri og hvatti sína
menn. Árið 1947 voru smíðaðir
kappróðrabátar hér í Stykkishólmi
sem fengu nöfnin Þróttur og
Leiknir og þeir voru notaðir til
margra ára.
Lndamennirnir
stórir og þungir
Reiptogið fór fram á landgang-
inum fram á Bólverkið. Hann var
úr timbri og gátu þeir sem reyndu
með sér fótað sig á trégólfmu.
Áliorfendur stóðu sitt hvoru meg-
inn meðfram handriðinu á land-
gangnum. Lengst af var notað
sama grastógið og geymt á góðum
stað milli ára en nú er það glatað.
Það tók mikið á að vera í reiptogi
og voru sumir lengi að ná sér eftir
það. Endamennirnir voru ávalt
valdir stórir og þungir. Vöfðu þeir
endunum um axlir sér áður en
rimman hófst. Þá byrjuðu hróp
og köll frá áhorfendum sem
hvöttu sitt hvort liðið óspart.
Beitningin fór fram við Snotru
en það var beitningaskúr í kvos
vestanmegin við landganginn að
Stykkinu. Þar var skjól og áhorf-
endur voru uppá lágum bakka og
höfðu góða yfirsýn yfir þá sem
voru að keppa í beitningu. Urslit
fengust ekki fyrr en búið var að
leggja línuna sem var gert fljótlega
eftir beitningu. Við lagningu var
verið að kanna hve vel væri beitt
og hvort flækjur væru á línunni.
Á heimleið
Það hefur ávalt verið mjög náið
milli sjómannadagsins og kirkjun-
ar hér í Stykkishólmi. Sjómenn og
íjölskyldur söfnuðust saman á
Bólverkinu út í Stykki og gengu
þaðan til kirkju.
I fararbroddi gegnu sjómenn
með íslenska fána, genginn var
einn rúntur um bæinn áður en
farið var til sjómannamessunnar. í
kirkjunni hafa aldraðir sjómenn
verið heiðraðir en þó er undan-
tekning þar á. Árið 1994 var reist-
ur minnisvarði um týnda sjómenn
á svonefndu Flæðiskeri við höfn-
ina. Listaverkið heitir Á heimleið
og er eftir Grím Marinó, lista-
mann. Verkið afhjúpaði forseti
íslands, frú Vígdís Finnbogadótt-
ir. Síðan hefur gangan til kirkju
hafist þar. Á stöpli við verkið er
ljóð eftir Jón úr Vör.
„Kirkja er oklcur ströndin,
og hafið og fjallið
guðspjall dagsins
vanmáttur mansins
í lífi og dauða.“
Lokadagurinn 11. maí
Annar var sá dagur sem við
strákarnir hlökkuðum til, en það
var lokadagurinn 11. maí, þá var
komið vor. Við sem höfðum fylgst
með lífinu við höfnina allan vet-
urinn. Lokadagurinn hafði aðra
tilfmningu en sjómannadagurinn,
sem er hátíð fyrir alla fjölskylduna
og gerður var dagamunur. Þeir
sem voru beinir þáttakendur í
lokadeginum, sjómenn og land-
menn, voru í hátíðarskapi og
hrifu aðra með sér. Dagurinn á sér
langa sögu á íslandi. Menn voru
kátir eftir góða vertíð, þakka sam-
starfið og samveruna ekki einung-
is þessa nýloknu vertíð heldur til
margra ára samveru. Margt er rifj-
að upp frá vetrinum. Samskipti
manna á milli í beitningaskúrnum
eða um borð í bátnum um orð-
ræður og verkleg atvik, en þarna
var eins og ávalt áður, að sameig-
inlega varð að leysa verkið því
hvergi er brýnna að hugur og
hönd vinni saman.
Styklvishólmi í maí 2008
Einar Karlsson