Skógræktarritið - 15.05.2005, Side 28

nefnt eitt atriði sem gerir skóga
aðlaðandi til útivistar? Hægt er
að flokka svörin í tvo megin-
flokka: 1) náttúrlegir eiginleikar
skóga svo sem skjólsæld, atriði
sem eru einungis háð tilveru
skógarins sjálfs og 2) mannvirki
eða hlutir sem krefjast aðkomu
mannsins umfram það að gróð-
ursetja tré, t.d. göngustígar. Alls
féllu 91% svara í náttúruflokkinn
og 9% í mannvirkjaflokkinn.
Algengustu svörin voru „skjól-
sæld" og „fegurð" og nefndu
samtals 59% svarenda þessi
atriði. Þriðja algengasta svarið
var „góðar gönguleiðir", en
aðeins 6% nefndu þær. Þar á
eftir komu „andrúmsloftið/ilmur"
(6%) og „friðsæld/kyrrð" (6%).
Þótt undarlegt megi virðast
nefndu aðeins 2% að góð um-
hirða gerði skóga aðlaðandi, en
eitt þeirra atriða sem starfsfólk í
skógum fær oft að heyra frá
gestum er að skógurinn mætti
vera snyrtilegri og er þar átt við
að fjarlægja ætti brotnar greinar
og fallin tré. Greinilegt er að það
er ekki höfuðatriði hjá flestum.
Þessar niðurstöður er hægt að
nota til að forgangsraða vinnu í
skógum til að bæta þá með tilliti
til útivistar. Á heildina litið er
ljóst að fóik sækist eftir því að
komast (friðsæla gönguferð í
skjólsælu umhverfi og njóta
náttúrunnar. Útivistarskógar
þurfa því að bjóða upp á þessa
upplifun.
Eftir því sem skógurinn er lengra
f burtu fækkar ferðum fólks
þangað.14 Það er því mikilvægt
að útivistarskógar séu staðsettir
innan hæfilegrar vegalengdar frá
tilvonandi neytendum. Spurt van
Hversu lengi ert þú að aka
heiman frá þér og í næsta al-
menna útivistarskóg? Meiri-
hlutinn, eða 62%, sagðist vera
innan við 15 mfnútur að þvf.
Eflaust er misjafnt hvað fólk er til
í að leggja á sig löng ferðalög, en
niðurstaðan er engu að síður sú
að útivistarskógur er auðveldlega
aðgengilegur meirihluta fólks og
flestir vita af útivistarskógi í
grennd við sig.
UMRÆÐA
Þrátt fyrir skort á skógræktarhefð
og litla útbreiðslu skóga á fslandi
sýnir skoðanakönnunin að
íslendingar kunna að meta
skógana sfna og að yfirgnæfandi
meirihluti vill efla skóga og
skógrækt. Breytileiki f skoð-
unum milli samfélagshópa og
áherslur varðandi þjónustu sem
skógar veita eru mjög svipaðar og
það sem gerist í Evrópu og
Norður-Ameríku. í sumum
tilfellum voru skoðanir íslend-
inga jafnvel jákvæðari í garð
skógræktar en gerist í nágranna-
löndunum.
Þótt íslendingar hugsi almennt
hlýlega til skógræktar er ekki þar
með sagt að framfarir geti ekki
enn átt sér stað á ýmsum svið-
um. Niðurstöður könnunarinnar
benda á allmörg atriði þar sem
rétt er að halda áfram á sömu
braut og verið hefur en önnur
atriði sem enn er hægt að bæta.
Niðurstöður benda til þess að
neikvæðni í garð skógræktar, sem
ýmsir róttækir hópar sem kenna
sig við umhverfisvernd halda
fram víða um heim, hefur ekki
náð upp á pallborðið hjá íslensk-
um almenningi. Hér má án efa
þakka rannsóknum og fræðslu
sem skógræktarfólk á íslandi, í
samvinnu við fagfólk úr náttúru-
fræðigeiranum, hefur sinnt til að
sýna fram á raunveruleg áhrif
skógræktar á náttúruna. Afar
mikilvægt er að slíkt samstarf
haldi áfram og að almenningur
fái áreiðanlegar uppiýsingar.
Þótt þeir sem standa að skóg-
rækt reyni að hanna skógana
þannig að áhrif þeirra verði sem
jákvæðust á lífríkið f heild sinni,
almennan búskap og ásýnd
lands, þá er eitt atriði sem vert er
að skoða nánar samkvæmt niður-
stöðum könnunarinnar. Þegar
spurt var um hugsanlegar ógn-
anir af völdum skógræktar kom
aðeins eitt atriði fram sem
teljandi hópur fólks, næstum
fjórðungur landsmanna, hafði
áhyggjur af og varðaði það áhrif
skóga á landslag. Ætla má að
almennt hafi fólk átt við að
skógar gætu ógnað útsýni. Það
er því brýnt að gefa útsýni tals-
verðan gaum við skipulagningu
skógræktar. Jafnvel gæti verið
þörf á að fella tré á einstaka stað
til að endurheimta útsýni sem
talið er mikilvægt.
Fræðsla um skógrækt var af
meirihluta svarenda talin
mikilvæg. Á það ekki hvað síst
við um samspil skógræktar við
náttúruvernd. Vert væri að efla
og auka fræðslu til almennings á
þessum sviðum sem öðrum.
Notkun innfluttra trjátegunda í
skógrækt virðist ekki almennt
valda áhyggjum. Meirihluti fólks
er til að mynda sáttur við barr-
trén á Þingvöllum. Það að margir
nefndu innfluttar tegundir þegar
beðið var um að nefna tvær
íslenskar tegundir bendir til þess
að a.m.k. sumar innfluttu teg-
undirnar hafi unnið sér sess sem
fslensk tré í hugum stórs hóps
landsmanna.
Sé þjónustu skóga skipt í þrjá
meginflokka er forgangsröðun
almennings á þeim sú að um-
26
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2005