Fróðskaparrit - 01.01.1976, Page 97

Skráseting av føroyskum miðaldar kirkjugripum
105
Innan í kulluni er svørt heldur feit ímskón. Fyriskipað er í
katólskum kirkjum, at einki av đjórum má koma inn í kirkj-
una, tí skulu t. d. øll ljós vera vaksljós.19 I Føroyum man vaks
sjáldan hava veriS fyri hond, ikki minst í Mykinesi, men tálg
altíð tøk. Meti tí, at eisini hetta man vera tálgskón eins og helst
tann í Vági. Tá iS umtalaSur varS holaSi malargrýtissteinurin
í Vági, varS hann hildin vera fyltur viS tálg, tá iS hann varS
nýttur sum kertistaki. Sama hevur neyvan veriS viS hesum
ljósgagni, kullan er ikki víSari enn, at vit tora at siga hetta
vera rættuligan kertistaka, sum staSiS hevur á bønhúsaltarinum
einaferð í miSøldini, ein »altarstaki«.
Bronsuamboð. Ein ferstrendur flatur, 0,7 cm breiður, 0,2 cm
tjúkkur bronsuteinur, er bendur á miðjuni í lykkju, so at am-
boSiS mest líkist eini 11,5 cm langari »pincett« ella klova, og
man vera at kleima um ella taka um eitthvørt viS.
Vit vita, at kertiljós, fløtljós, ofta mega verða skaraS, tí
at rakiS altíS reyk og slímaSi. Vanliga varð taS gjørt viS knívi
ella seinri ljósasaksi. Islendsk miðaldarskjøl umtala sovorSin
amboS, nevnd t. d. kertaklofi, skarklofi.16 Nógv talar fyri, at
hetta er ein miSaldar skaringar-klovi. Hesir báSir fundir vísa,
at Mykines bønhúsiS hevur veriS væl útbúgviS, so enn eru
vónir um at finna fleiri forvitnisligar gripir.
Úrslit
Her er, sum fyrr sagt, bara tíkiS við tilfar, sum vit síggja
er úr miSøld ella meta vera taS. Veit væl, at á Fornminnissavn-
inum, Nationalmuseet í Keypmannahavn og í rannsóknartil-
farinum úr Kirkjubø og av Sandi er ymist, iS helst átti at
komiS upp í part, og ikki er nomiS viS, tí at taS er ivasamt
og krevur gjøllari serkanningar, men taS broytir neyvan
heildarmyndina nógv.
SamanboriS viS teir mongu og mangan so glæsiligu kirkju-
gripir aSrar staðir, sýnast teir flestu okkara fátæksligir, og eru
taS. Men kortini er her fingiS prógv fyri, at í miSaldarkirkjum
og -bønhúsum okkara, so smá og ørm hesi GuSshús munna