Nýja öldin - 01.12.1899, Blaðsíða 34

178
Nýja Óldín.
hlýðnis-tilfinning, sem þakklætis, vonar, ástar tilfinning
o. s. frv.
En, eins og ég áðan gat um, vantar suinar þjóðir
algerlega allar guðshugmyndir. Hins vegar álítur Darwin,
að afstaða og tilfinningar hundsins gagnvart húsbónda
sínum só sama eðiis eins og afstaða og tilfinningar vilt-
ustu þjóða gangvart guðdóminum.
Og svona rekur Darwin sundur, hverja fyrir sig, allar
mannlegar tilfinningar og andlega hæfileika, og ver til
þess öllum fyrri hlut hókarinnar, því að það er einkum
ið andlega atgervi, sem maðurinn er frábrugðinn öðrum
dýrum að, en ekki mjög að líkams-skapnaði.
Þannig tekur hann fyrir félagslyndi mannsins, er oft
sigrar síngiini lians og sjálfku. Hann sýnir fr'am á, að
félagslyndi eigi sór stað hjá fleirum dýrum, og sumar dýra-
tegundir hafi enda miklu meira af því, en maðurinn.
f’ann veg er um bý og maura; meðal þeirra er fóiags-
heildin alt, einstaklingurinn ekkert. Aparnir hafa mikla
félagslund; mörg dýr lifa í fólags-heildum, og sum þeirra
eru alveg eins óeigingjörn og maðurinn, leggja eins fús-
lega sjálfs-hagsmuni í sölurnar. Félagslyndið nær og all-
skamt hjá sumum mann-þjóðum, nær einatt ekki lengra
en til nánustu ættingja. — Með miklum skarpleik sýnir
Darwiu svo fram á, hversu allar félags-dygðir hafa broyti-
þróast af félags-lyndinu eða félagsskapar-hvötinni; sýnir
hann og, að siðferðis-Iögmál og drengskapar-lögmál alt sé
af sömu rótum sprottið. Er það mjög hugðnæmt að lesa;
en oflangt yrði að fara út í það mál hér. Það atriði
eitt út af fyrir sig gæti verið efni í fróðlega og skernti-
lega ritgerð.
Margt er það, sem stutt hefir að því að mannskepn-
an hefir tekið svo mikilli og fullkominni þroskun, og er