Nýja öldin - 01.12.1899, Page 47

Jónas Hallgrhnssön.
191
þar milda þýðingu, þá verður hún þó ekki eins yfirgnæf
andi alt annað þar, eins og í Ijóðkvæðunum, eða lýriskum
skáldskap, sem óg er .hér um að ræða; því að Jónas var
um fram alt annað lýriskt skáld.
Að formfegtttðin, orðskrúð og hlómur, er svo þýð-
ingarinikiil þáttur í lýriskum skáldskap, það kemur af
því, sem nafnið lýriskur bendir oss á. Lýriskt kvæði
er eiginlega harp-kvæði, ijóð, sem sungið er og leikið undir
á hörpu. „Ljóð“ er eiginlega að eins lýriskt kvæði, kvæði
til söngs ætlað. Því að „ljóð“ þýðir án efa upphaflega
„söngur“. Þvi er í fornum strengleikum talað um „ljóða-
tói,“ sama sem hljóðfœri; og Egill Skailagrímsson talar
um „loftvægi /ýé<5-pundara“. Eins og mvsikin, in hreina
tón-list, talar til tilflnninga vorra gegn um eyrað án með-
algöngu orðanna, þannig talar ljóðskáldið til tilflnninga
vorra gegn um eyrað fyrir meðalgöngu bæði hljóms og
orða. Því er lýrikin skilgetin systir wttstfeurinnar. Og
því er hljómfegurðin, formfegurðin mikltt ríkara skilyrði
eða þýðingarmeiri þáttur í iýríldnni, heldur en nokkurum
öðrum skáldskap, sem í orðbúningi birtist.
Jónas Hallgrimsson er fyrsta íslenzka skáldið, sem er
sér þessara krafa meðvitandi og reynir að fullnægja
þeim.
Það væri ranglátt, að minnast þess ekki hér, að eit.t
islenzkt skáid var komið á undan Jónasi, seni að hrein-
leik máls, málfegurð og orðavali var alls ólíkur 18. aldar
skáldunum og öilit þar á undan, — skáld, sem að vísu
hvarf í skugga fyrir Jónasi, en er þó reyndar sá, sem
fyrstur treður ina nýjtt braut, þá braut, sem þó er jafn-
an við Jónas kend, af þvi að Jónas var sá, sem mændi
þar svo hátt, að á honum verður að halda eyktamörk
aldaskiftanna. Þessi maður var Sveinbjörn Egilsson,
málsnillittgurinn og góðskáldið, þótt hann væri ef til vili
ekki stórskáld, að minsta kosti ekki í samanburði við