Helgarpósturinn - 20.07.1979, Blaðsíða 4

Nafn: Vilmundur Gylfason Staða: fllþingismaður Fæddur: 7. ágúst 1948 Heimilishagir: Eiginkona, Valgerður
Bjarnadóttir og eiga þau eitt barn Bifreið: Wolkswagen árgerð 1972 Áhugamál: Sitt lítið af hverju
w mm w
ER HVORKI KERFISKALL NE MOPPUDYR
Stjórnmálamenn eru misjafnir og tileinka sér mismunandi vinnuaöferöir. í síöustu kosningum
reis upp tii ný tegund stjórnmálamanna. Menn sem fóru ekki troönar sióöir i baráttunni og höföu
hátt.
Ekkieru ailir sáttir viö hinn nýja stil þessara manna. Sumir segja þá óábyrga. Þeir gaspri hátt
um óskyldustu hluti og tala almennt en innihaldslaust um hin einstöku máiefni. Eru lýöskrumar-
ar eins og þeir liiestir gerast.
Vilmundur Gylfason alþingismaöur hefur einatt veriö nefndur sem forystumaöur þessarar nýju
aöferöa. Hann er umdeiidur maöur. Hjá stuöningsmönnum er litiö á hann sem tákn nýrra og
bættra tima, en andstæöingum finnst Htiö til koma og segja hans aöferöir minna á trúöleika.
Helgarpósturinn yfirheyrir Vilmund um spiliingu, lýöskrum, ættartengsl og pólitik almennt.
ilvaö hefur þú gert til aö
hreinsa upp f morknu Islensku
dómskerfi, eins og þú kallar
þaö?
„Þvi miður hefur það verið
svo, aö meira af þvi sem hefur
verið gert siöan viö komumst
til áhrifa hjá löggjafarvaldinu,
hefur verið I formi tillagna. Þaö
er vegna þess, aö viö höfum ekki
haft aögang að framkvæmda-
valdinu i þessum málaflokki,
eins og ég haföi þó taliö rök-
ræna niöurstööu siöustu kosn-
inga. Svo, frá þvi á miöju sumri
1978, þá hefur i sjálfu sér ekkert
gerst á framkvæmdasviðinu i
þessum efnum. Hitt er svo ann-
aö mál, aö gagnrýni um þessi
efni hófst fyrir nokkrum árum
siðan og ég held aö viö höfum
vakið athygli fólks á þvi sem
hefur veriö hrópandi ranglæti i
þessum efnum og á þann
óbeina hátt I samvinnu við upp-
lýst almenningsálit, þrýst á all-
nokkrar umbætur á þessu sviöi
þrátt fyrir allt.
Þú heldur þvi fram, aö ekkert
raunhæft gerist i þessum efnum
án þess aö Aiþýöuflokkurinn,
eöa öllu heldur þú, takir viö
dómsmálunum?
„Þaö hefði veriö æskilegast
að þaö heföi gerst.”
Þú vilt ekki aðeins veröa
dómsmálaráöherra til þess eins
aö veröa ráöherra. M.ö.o. til ab
fullnægja metnaöargirnd.
„Frá minum bæjardyrum séð
gengur pólitik út á hugmynda-
fræöilegan ágreining af einu eöa
ööru tagi. Stundum er sagt aö
þaö sé ágreiningur milli hægri
og vinstri fyrst og fremst. Ég er
þeirrar skoðunar, aö það sé
fyrir löngu oröin úrelt hugtök.
Agreiningsefnin eru
um allt, allt aöra hluti.”
Þú talaðir hátt og mikiö fyrir
kosningar. Tókstu of stórt upp i
Þ>g?
„Þaö held ég ekki. Það er ekki
mitt mat.”
Ertu oröinn kerfiskall?
„Nei. Og ekki möppudýr
heldur.”
Og veröur aldrei?
„Ég veit það ekki. Bitlinga-
gjarn er ég ekki. Þaö er einn
mælikvaröinn á þetta. Ég held
aö ég noti ekki almanna sjóði
sjálfum mér til framdráttar.
Þetta er annar mælikvaröi.
Hugmyndafræöi min er óbreytt.
Hún þroskast auövitaö og þróast
en er óbreytt I grundvallaratr-
iöum. A hinn bóginn hafa fram-
kvæmdir ekki orðiö meö þeim
hætti sem aö ég heföi kosiö. Þó
hefur margt tekist vel og þaö
sem ég tel aö eigi eftir aö valda
byltingu hér, er raunvaxta-
stefnan. Viö komum henni i
framkvæmd. Þaö mál snertir
ótrúlega marga þætti sem ég og
min skoöanasystkin höfum ver-
iö aö fjalla um á undanförnum
árum, þ.e.a.s. misnotkunina i
lánakerfinu, hinar botniausu
fjármagnstilfærslur, sem átt
hafa sér staö i skjóli lánakerfis
og veröbólgu. Ef framkvæmdin
tekst, svo sem lög gera nú ráö
fyrir, þ.e.aöþetta springi ekki
iloft upp vegna stjórnar á öör-
um sviöum, þá er þetta auövitaö
mál sem viö höfum afkastað og
samfélagiö á eftir að njóta i hvi-
vetna.”
Nú hafðir þú hátt fyrir kosn-
ingar og margir viija halda
fram aö þú sért enn i kosninga-
ham niöri i þingi, hafi sem sagt
hátt og iátir mikiö á þér bera.
Eins konar kosningalátbragö.
Heldur þú aö vinnubrögö af
þessu tagi skili málefnalegum
árangri innan þings?
„Ef það er aö hafa hátt, aö
segja hluti sem eftir er tekiö, þá
geti ég fallist á aö stundum hef-
ur maður eflaust haft hátt. Ég
held aö skýringin sé sú aö viö
nálgumst mörg einkenni á þjóö-
félaginu meö öörum hætti en
gamla samtryggingarkerfiö
geröi. Ég nefni mál eins og bar-
áttuna gegn skattsvikum. Viö
lögöum mikið i þaö mál fyrir
siöustu kosningar, en efndirnar
hafa algjörlega látiö á sér
standa. Ég get vel skiliö, aö
margt stuöningsfólk okkar sé
vonsvikiö meö framgang þessa
máls og finnst sem viö höfum
litiö annaö gert, en tala og hafa
hátt. En hvaö get ég gert? Ég er
ekki framkvæmdavald i þessu
þjóöfélagi, ég er hluti af löggjaf-
arvaldi.”
Ertu i nánum tengsium viö
fööur þinn, Gylfa Þ. Gislason,
og ráöfærir þú þig viö hann um
stjórnmál?
„Já.”
Er þin stjórnmálabarátta ef
til vill grundvölluö á hinu svo-
kallaöa „Aragötuplotti”?
„Plott er útlenskun á islenska
oröinu samsæri. Þaö er ekkert
slikt samsæri i gangi hjá mér og
hefur ekki verið.”
Hefur faöir þinn mikil áhrif á
þínar stjórnmálaskoöanir?
„Skoöanir okkar fara saman i
öllum meginatriöum. Ég sé ekki
aö þaö sé neitt til aö vera minni
maöur af.”
1 framhaldi af fyrri umræöu
okkar. Teluröu aö þú heföir átt
skiliö aö veröa dómsmálaráö-
herra?
„Það er þin uppstilling aö
setja þetta beint i samband viö
persónu mina. Persóna min er
algjört aukaatriöi i þessum efn-
um. Ég átti bágt meö aö taka
þvi, aö af loknum kosningum
komu þessir gömlu kerfishlunk-
ar og tóku Benedikt Gröndal og
Kjartan Jóhannsson á sitt hvort
hné á sér og segöu við þá. „Vinir
minir nú ætlum viö að breyta
svolitlu, eba niöurstööunum I
ksoningunum.” — Þingræöi og
lýöræöi á ekki aö ganga svona
fyrir sig. Þetta er kannski
harkalega aö orði komist, en ég
held að sérhver lesandi þessa
viðtals skilji þessa afstööu
mina.”
Ertu metoröagjarn?
„Já, nokkuð svo.”
Ertu mikiö fyrir aö auglýsa
sjálfan þig?
„Þetta orö — að auglýsa er
eitt af þeim oröum sem ég er
ekki alvegsammálaútlistuninni
á.”
Kitlar þaö þig t.d. aö sjá
myndir af þér i blöðum?
„Nei, nei. Ég haföi gaman aö
þvi einu sinni, en ekki lengur.
Máliö er þetta. Tveir menn
skrifa blaöagrein og önnur
greinin vekur athygli og þykir
góð, en hins þykir slæm og fáir
taka eftir henni. Er þá aöeins
annar aö reyna auglýsa sjálfan
sig, en ekki hinn? Ég tel aö þaö
sé undirstaöa allra siðmenning-
ar og mannlegra samskipta aö
menn reyni að koma skoöunum
sinum á framfæri. Reyni aö
hafa áhrif. Ef ég skrifa blaöa-
grein sem þykir góð af þeim
sem ég tek mark á, þá veldur
þaö, jú ákveöinni hégómlegri
kitlun. Ef hins vegar ég sendi
frá mér blaöagrein, sem þykir
slæm, þá er þaö verr.
Ertu einstefnumaður i skoö-
unum, eöa tekur þú rökum frá
öörum og breytir jafnvel sam-
kvæmt þeim stundum?
„Ég er einstefnumaður um
sumt. Þetta er nokkuð, sem
veröur aö vega og meta. í öðr-
um málum en ég aftur mála-
miölunarmaöur. Þaö er ekki
hægt aö starfa i þingflokki eöa
stjórnmálaflokki án þess aö
vera málamiölunarmaöur. Hins
vegar gagnvart hinum nýju um-
bótamálum, svo sem dómsmál-
unum, skattsvikum, félagsleg-
um umbótum eins og lýöræði i
fjöldahreyfingum, löggjöf um
verkalýöshreyfinguna þar
mega andstæöingar minir kalla
mig einstefnumann. Ég skal vel
taka þvi.”
Ertu þjóönýtingarmaður?
„Um sumt er ég þaö. Um
stóran rekstur er ég þaö, en i
smá rekstri, þjónustustarfsemi
og ööru slfkuerégeinkareksturs-
maöur. Ef viö notum hægri og
-vinstri, sem þó eru vitlaus hug-
tök, þá er ég hægri krati.”
Þú talar um þaö aö ekki skipti
máii hvort ríkisstjórnin heiti
viðreisn eöa vinstri. Ertu saml
innst inni hailur undir viöreisn-
arstjórn?
„Ég er hallur undir góöa
stjórn. Ég hef aldrei dregiö dul
á þá skoöun mina, aö skynsam-
legasta rikisstjórn sem viö höf-
um haft eftir striö, þaö var viö-
reisnarstjórnin i upphafi hennar
stjórnarferils. Þær aögeröir
sem hún beitti sér fyrir i efna-
hagsmálum á árunum ’59 og ’60
lögöu grunn aö nýskipan efna-
hagsmála, sem skiluöu sér i
miklu betri lifskjörum fyrir
fólkið i landinu. Sjálfstæöis-
flokkurinn er um margt verri
flokkur, en hann var á þessum
tima. Er það vegna þess aö rik-
isafskiptamennirnir — pils-
faldakapitalistar — riöa þar nú
húsum. Og landbúnaöarstefna
þeirra sem Ingólfur Jónsson
mótaði og þvimiðun viröist vera
rikjandi stefna þar, hvað svo
sem fulltrúar flokksins i
Reykjavik segja, gera Sjálf-
stæöisflokkinn um margt ófýsi-
legri kost heldur en hann var
áöur. Svo, ég held aö menn geti
ekki sagt þaö núna, að þeir vilji
eina flokkasamsteypu umfram
aöra. Hitt er ljóst að sú rfkis-
stjórn. Þaö eru allir farnir að
sjá þaö. Hvaö tekur viö? Þaö
kann ég ekki að segja.
Þú hefur talaö þannig aö þú
ekki aðeins teljir þessa stjórn
feiga, heldur einnig aö þú viljir
hana feiga. Grefur þú undan
henni?
„Nei, ég hef ekki grafiö undan
einum eöa neinum. Eins og ég
hef sagt þá átti ég mjög bágt
meö aö sætta mig viö þaö hvern-
ig að stjórnarmynduninni var
staöiö, en i alkvæðagreiöslum
sem máli hafa skipt hef ég staö-
iðmeöþessari stjórn. Þaö skipt-
ir nefnilega iika máli aö samtök
séu heilleg. Aðrir gagnrýna að
okkar flokkur sé ekki heillegur,
en ég held aö þaö sé gagnrýni
sem á ekki rétt á sér. Viö höfum
staðið meö þessari stjórn. Auö-
vitaö hlýt ég aö standa meö
stjórnum sem mér þykir góöar
og þykja minna koma til stjórna
sem mér þykja vondar. Þessi
stjórn er þvi miöur nær þvi siö-
ara.”
Ertu efni i ævipólitikus?
„Ég vil heldur vera stutt i
póiitik, en þá með reisn. Ef
reisnina skortir veröur þá ekki
að lengja timann?”
Nú viröist fylgið hrynja af Al-
þýöuflokknum samkvæmt skoö-
anakönnunum. Er þaö þér aö
kenna?
„Ég veit það ekki. Þaö kann
vel svo að vera. Ég hef tilhneig-
ingu til að taka þessar skoöana-
kannanir bókstaflega. Staöa
flokksins var veik i vor. Þaö er
auövitaö þannig, aö þegar
flokkar og einstaklingar gefa
mikil fyrirheit þá veröa von-
brigöi stuðningsmanna meiri,
þegar minna veröur úr þessum
fyrirheitum. Viö lékum af okkur
siðastliöiö haust i stjórnar-
myndunarviðræöunum og bár-
um litiö úr býtum. Þrátt fyrir
þaö höfum viö spila'ö merkilega
vel úr spilunum, þvi þaö var
óneitanlega afskaplega litiö á
hendinni.”
Attu þér hatursmenn innan
raöa stjórnmálamanna?
„Nei.”
Talist þiö Ólafur Jóhannesson
viö?
„Já. Ekki hefur það veriö
mikið, en allt mjög kurteislegt.”
Ertu ekkert farinn að þreytast
á krossferö þinni gegn spilling-
unni?
„Nei, það er ekki svo. Og ég
vek athygli á þvi, aö þótt ég sé
leiöur yfir sumu, semmérheföi
fundist átt að fara öðruvisi, þá
er samt margt sem hefur tekist.
Þar vil ég mjög gjarnan nefna
r aun va x ta m álin. ”
Ef þessi krossferð þin gegn
spillingu heldur lengi áfram
enn, ertu þá ekkert hræddur viö
aö veröa samdauna henni i lok-
in?
„Þaö er alltaf mikil hætta.
Hluturinn er auðvitað sá, aö ef
að sami hluturinn er endurtek-
inn of oft, jafnvel þó hann sé all-
an timann fullkomlega réttmæt-
ur, þá er hættaá að þetta veröi
hjal fyrir tómum eyrum. Þetta
er áhyggjuefni sem fólk eins og
ég hefur staðið frammi fyrir
lengi og á eftir aö standa
frammi fyrir um alla framtiö.
Þaö þarf ákveðna endurnýjun-
arhæfni. Bæði hvaö varöar mál-
efni og málflutning og maöur
verður að treysta á aö sú hæfni
sé til staðar.”
Þú telur þig sem sagt hvit-
þveginn af allri þeirri spillingu
sem hér viögengst?
„Þjófur er ég ekki. Hvort ég
er sekur einhvers staðar i smáu
eöa stóru verða aðrir aö dæma
um.”
eftir Guðmund Arna Stefánsson