Helgarpósturinn - 20.07.1979, Blaðsíða 8

8
m
Föstudagur 20. júlí 1979—JlQlQSrpOSfUrÍníl—
pásturinn._
útgefandí: Blaðaútgáfan Vitaðsgjafi
sem er dótturfyrirtæki Alþýðublaðs-
ins, en með sjáífstæða stjórn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guð-
mundsson
Ritstjórar: Arni Þórarinsson, Björn
Vignir Sigurpálsson
Ritstjómarfulltrúi: Jón Oskar Haf-
steinsson.
Blaðamenn: Guðjón Arngrimsson,
Guðiaugur Bergmundsson, Guðmund-
ur Arni Stefánsson og Halldór Hall-
dórsson.
Ljósmyndír: Friðþjófur Helgason
Auglýsingar: Ingibjörg Sigurðardóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir
Dreifingarstjóri: Sigurður Steinars-
son
Ritstjórn og auglýsingar eru að Síðu-
múla 11, Reykjavík. Sími 8186é. Af-
greiðsla að Hverfisgötu 8-10. Simar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Askrift (með Ajþýðublaðinu) er kr.
3.500,- á mánuði. Verð i lausasölu er
kr. 180,- eintakið.
BfBBIÐ
Ég verö að játa aO fyrir utan
allt hitt sem ég skil ekki, þá hef ég
aldrei almennilega getaö skiliö
samband manns og biis. Mér er-
aö vfsu ljóst aö til þess aö flytja
menn frá einum staö til annars er
bDlinn nokkuö hentugt áhald. En
bDlinn er fyrir löngu vaxinn upp
úr sinu gamla grunnhlutverki
sem samgöngutæki. Hann er til
aö mynda stööutákn borgaranna,
kyntákn töffaranna, átrúnaðar-
goö og tómstundagaman.
Þegar maöur er á labbinu,
ekki sist um helgar, verka þeir
alltaf jafn undarlega þessir aftur-
endar sem standa upp úr mótor-
um, eöa lappir sem skaga út und-
an kerrum, eöa bónklútar á
fleygiferö um húddin: Menn aö
sýna ökutækjunum sinum ástúö
og aöhlynningu. Stuudum finnst
mér þetta bráöfyndiö. Stundum
ekki. Þegar heilu og hálfu hverfin
virðast undirlögð af knékrjúpandi
fólki I bilatilbeiöslu veltir maður
þvl fyrir sér hvort þetta áhald sé
ekki fariö aö gerast heldur
heim tufrekt.
Útaffyrirsig er ég vitaskuld
ekki aö setja út á að bflar skuli
■veitafólki jafn mikla gleöi og lffs-
fyUingu og raun ber vitni. Ég
bara undrast þaö. Og þrátt fyrir
þaö aö menn geta vafalaust variö
tfma sínum og peningum I margt
verra en bila veit ég lika mörg
dæmi þess ab samband manns og
bOs hefur oröiö báðum til tjóns.
Margir hafa fariö ijárhagslega
flatt i bilamálum og enn fleiri
gengiö i gegnum andlegar og lfk-
amlegar þjáningar. Samband
mannsogbiis viröist mér oftar en
ekki vera þaö sem engilsaxar
nefna ,,Iove-hate relationship”.
BOistar eiga einatt erfitt meö
ab skilja hvernig nokkur maður
skuli geta komist . af i Félaginu
Okkar án þess aö eiga bil. Þab er
nú svipað þvi og aö diskútera viö
heróinista um aö hann þurfi ekki
heróin. Éghafði bO I nokkra mán-
uöi. Hann olli mér álOca miklum
áhyggjum og væri ég með hvít-
voðung i fóstri. Var þeirri stundu
fegnastur þegar ég losnaði við
hann.
Þetta segir nú kannski meira
um mig en bilinn. Og kunningjar
og vinnufélagar i hópi bflista sem
oft hafa þurftað leggja lykkju á
leiö sina þegar þeir álpast til að
samþykkja að bjóða billeysingj-
anum far, munu trúlega, — og
skiljanlega —túlka þetta þannig,
að það sé svo sem aUt I lagi fyrir
mig að brúka bO ef ég hafi ein-
hvern annan til að aka honum.
Mér gefst ekki tóm til að pakka
saman skotheldum rökum gegn
þessum áburöi. Hitt verður ljós-
ara með hverjum deginum að
veseniö með bflana er ekki I rén-
un. Raunum bilistanna fer fjölg-
andi. Það er með blöndu af vork-
unnsemi og góðlátlegu gamni
sem ég hlusta á emjið I blessuð-
um elsku bileigendunum útaf svo-
kallaðri orkukreppu og bensin-
hækkununum. Vftin erú til að var-
ast þau.ekki sist sjálfskaparvftin.
A meðan sitjum við þessir al-
þýðlegu sælir I okkar strætó. Það
eru notaleg farartæki. Fyrr eða
siðar hljóta bflistar að átta sig á
þvi aö strætó og reiðhjól eru þau
ökutæki sem munu göturnar erfa.
Þá hefur orkukreppan svokallaba
gert sitt gagn. Þangað tii hefur
maöur kannski örlitið meiri mór-
aí yfir þvi að biöja um far hjá bil-
istunum.
Blbbbíbb. —AÞ.
Þá er nú svo komið i Reykja-
vOc að Framsóknarmenn eru
búnir að ná undir sig nær öllum
æðstu embættum dómsmála i
Reykjavik. Eftir eru aðeins
embætti lögreglustjóra ogemb-
ætti yfirsakadómara. Reyndar
segir sagan að núverandj yfir-
sakadómari — Halldór Þor-
björnsson — hafi ekki verið al-
veg fráhverfur Framsóknar-
flokknum en hvort hann er það
ennþá er ekki vitað, enda eiga
dómarar að vera hlutlausir, þótt
þeir geti gegnt embættum fyrir
ákveðna flokka eins og dæmin
sanna. Eina bitastæða dóms-
málaembættið i Reykjavik sem
er skipað manni sem nokkru
sinni hefur verið hlynntur eða I
Framsóknarflokknum er emb-
ætti lögreglustjóra.
Sigurjón Sigurðsson lögreglu-
stjóri verður 64 ára á þessu ári
og segir sagan að framagjarnir
lögfræðingar i Framsóknar-
flokknum séu þegar farnir að
velta þvi fyrir sér hvenær Sig-
urjón láti af embætti, eða
hvernig losa megi það á huggu-
Lofaði Jón Steingrími
stuðningi á Reykjanesi?
legan hátt. Embætti lögreglu-
stjóra er þó hvergi nærri eins
feitt og embætti yfirborgarfó-
geta, sem Jón Skaftason hlaut á
dögunum, en valdamikið emb-
ætti samt. Sigurjón lögreglu-
stjóri sótti um embætti hæsta-
réttardómara fyrir ekki mjög
löngu slðan i hópi okkar lög-
fræðinga var umsókn hans tölu-
vert rædd, en menn komust að
raun um aðhann hefði ekki nógu
mikinn „praksis” hvorki sem
dómari né málflutningsmaður.
Þá hefur hann lítið sem ekkert
stundað „teorluna”, en þetta
eru eiginlega nauðsynlegar for-
sendur þess að lögfræðingur
geti talist gjaldgengur i Hæsta-
rétt. (Þvi má skjóta hér inn I að
tveir af dómurum hasstaréttar
þeir Benedikt Sigurjónsson og
Björn Sveinbjörnsson voru báð-
ir yfirlýstir framsóknarmenn
áður en þeir settust I stólana við
Lindargötu).
Ef Steingrlmur veröur enn I
sæti dómsmálaráðherra eftir
þr jú ár, er hugsanlegt að honum
takist að koma Framsóknar-
manniiembættilögreglustjóra i
Reykjavik.
Peningar og virðing
Jón Skaftason fyrrverandi al-
þingismaður er ekki einn um
það að hafa girnst peninga og
virðingu. Olafur Jóhannesson
skaut yfir hann skjólshúsi eftir
að hann féll i Reykjaneskjör-
dæmi. Jón var strax gerður að
deildarstjóra I viðskiptaráöu-
neytinu — minna mátti ekki
gagn gera — og þá var ekkert
talaö um að verið væri að ráða
pólitiskt i stöðu Jón mun hafa
séð það fljótlega eftir að hann
kom i ráðuneytið að þar var litil
framavon. Þórhallur Ásgeirs-
son ráðuneytisstjóri á enn mörg
ár eftir i ráöuneytinu og I næsta
herbergi við hann situr mjög
framagjarn og duglegur maö-
ur: Björgvin Guðmundsson
skrifstofustjóri i viðskiptaráðu-
neytinu, borgarfulltrúi Krata I
Reykjavik, formaður verölags-
nefndar, gjaldeyrisnefndar,
hafnarstjórnaroggott ef er ekki
Bæjarútgeröarinnar líka. Þegar
rætt hefur verið um það að Þór
hallur verði sendiherra ein-
hversstaðar, hafa menn ekki
farið varhluta af þeim skilningi
Björgvins hverjum beri ráðu-
neytisstjórastaðan. Alltþettasá
JónSkaftason mæta vel áfyrstu
vikum sinum i viðskiptaráðu-
neytinu.
Hann fylgdist þvi vel með öll-
um stöðum sem losnuðu og
heyrðu undir framsóknarráö-
herra. Reyndar vissi hann eins
og fleiri að þessi eftirsótta staöa
myndi losna,og nokkurnveginn
hvenær, og þaö var þvf bara að
bíða rólegur og koma sér I mjúk-
inn hjá Steingrími. Það skyldi
þó aldrei vera að Jón hafi heitið
Steingrimi stuðningi ef hann
færi fram i Reykjanesi fyrir
Framsóknarflokkinn. Stein-
grimur hefur ekki, þrátt fyrir
mikla vinnu, rifið upp fylgi I
Vestfjarðakjördæmi, hvort sem
þar er nú um að kenna Bildu-
dalsbaununum frægu eða ein-
hverju öðru. Jón á enn dygga
stuðningsmenn i Reykjanes-
kjördæmi, sem hann getur ef-
taust haft áhrif á á bak við
tjöldin, —ef hann kærir sig um.
Fram undir þetta segja lögfræð-
ingarað Jónhafi ekki alvegver-
ið búinn að varpa þvi frá sér að
reyna aftur við þingmanninn
þar syðra, en úr þessu hlýtur
hann að sleppa öllum slikum
hugleiðingum.
Nú er Jón Skaftason kominn á
tryggan bás. Þessu embætti —
yfirborgarfógetanum i Reykja-
vik hefur stundum verið likt viö
gullkistu. Kristján Kristjánsson
sem gegndi þvi á undan Friðjóni
Skarphéöinssyni toppkrata, —
kom einkum þessu orði á emb-.
ættið og eru sagðar margar sög-
ur af viðskiptum hans og hirðar
hákarl
hans, - Jóns B. og fleiri við ýms-
ar fógetaaögerðir. I blaðaviðtöl-
um hefur Jón Skaftason reynt
að draga athyglina frá hneyksl-
inu við embættisveitinguna,
með þvi að segja að nú eigi að
„hreinsa til” á skrifstofú borg-
arfógeta I Reykjavik. Fógeti
hefur fram til þessa haft gífur-
legar tekjur af prósentum við
allskonar fógetaaðgeröir og það
verður að viðurkennast að
margir I stétt okkar lögfræðinga
haf rennt hýru auga til embætt-
isins. En hvort sem eitthvað
verður nú dregið úr prósentun-
um, þá fylgja þessu embætti eft-
ir sem áður peningar og virðing
og það er það sem Jón Skaftason
var að sækjast eftir.
Unnsteinn og Ásberg
Tveir borgarfógetar a.m.k.
komu sterklegá til greina i þetta
eftirsótta embætti, þeir Unn-
steinn Beck, sem lögmenn láta
vel af og Asberg Sigurðsson,
sem ekki hefur verið eins mikið
I sviðsljósinu iOg Unnsteinn,
einfaldlega vegna þess að hann
er með þannig málaflokk hjá fó-
geta. Unnsteinn hefur verið I
gjaldþrotamálunum, en Asberg
i firmaskránni og þessháttar.
Unnsteinn og Eysteinn Jónsson
eru náskyldir, báðir Austfirð-
ingar og sagan segir að Ey-
steinn hafi hringt I Steingrim
fyrir frænda sinn, en árangur-
inn varð ekki meiri en raun ber
vitni. Hinsvegar mun Asberg
ekki hafa sótt þetta eins fast og
Unnsteinn. Asberg mun hafa
hugsað sem svo að Unnsteinn er
nú eldri og veröur aldrei lengi i
þessu, og þá kemur að mér þeg-
ar Sjálfstæðisflokkurinn er aft-
ur kominn I stjórn. Þá átti As-
berg ekki eins hægt um vik að
skammast yfir veitingunni, þvi
hann kom beint frá skrifstofu
Eimskips I Kaupmannahöfn og
var gerður að sýslumanni á
Patreksfiröi. Einhver póliti'sk
lykt mun nú hafa verið af þvi.
Síðar þegar hann var búinn að
vera I pólitikinni var hann gerð-
ur að borgarfógeta I Reykjavik.
Staðan i dag:
Rflcissaksóknari:
Þórður Björnsson yfir-
lýstur Framsóknarmaður
og fyrrverandi borgar-
fulltrúi flokksins i
Reykjavik.
Yfirborgardómari:
Björn Ingvarsson, yfir-
lýstur Framsóknarmað-
ur, en með langan feril að
baki i kerfinu — eins og
Þórður.
Tollstjórinn i Reykjavflc:
Björn Hermannsson yfir-
lýstur framsóknarmaður,
af mikilli framsóknarætt
og jafnframt með mikla
reynslu i tollamálum úr
fjármálaheiminum.
Y f ir borgarf ógeti:
Jón Skaftason, fallkandi-
dat framsóknar með litla
reynslu i lögfræðistörf-
um, en þrautþjálfaður
politikus.
Yfirsakadómari:
Halldór Þorbjörnsson,
ekki talinn fráhverfur
framsókn.
Lögreglustjóri I Reykjavflc:
Sigurjón Sigurðsson,
langar aö losna úr emb-
ætti, en algjörlega frá-
hverfur framsókn.
Nú er bara spurningin. Hvaða
embætti er hægt að finna handa
lögreglustjdra svo framsóknar-
menn verði einráðir i dóms-
málakerfi borgarinnar. Ekki er
hægt að gera hann að bæjarfó-
geta i' Kópavogi, eftir Sigurgeir,
en hvenaar losnar ráðuneytis-
stjórastaðan I dómsmálaráðu-
neytinu.????
Hákarl.
t pósti siðustu helgar ritar
Eiður Guðnason svolitla hug-
vekju um sameiginleg áform
þjóða Norðurlanda um sjónvarp
sin á milli með tilstilli gervi-
tungla. Þarsem ég hef af ýmsum
ástæðum lent I þvi að fylgjast
töluvert með norrænni umræðu
um þessi væntanlegu tungl stend-
ur mér nærri að vikja litillega að
grein Eiðs.
Eiður getur þess að litið hafi
farið fyrir umræðu hér á landi um
NORDSAT (en svo er tunglið
nefnt). Ekki skal þvi mótmælt, en
þó mætti tina til furðumargar
greinar sem um máliö hafa verið
ritaðar á undanförnum 3 til 4 ár-
um. Við þær bætast nokkrar
ályktanir, auk umræðuþátta I
sjónvarpi og málfundar i Nor-
ræsia húsinu, ekki alls fyrir löngu.
Hin litla fyrirferö umræðunnar
byggist að minu viti á þvi að al-
menningur i landinu telur flest
mál önnur i opinberri umræðu
brýnni en þetta. Fæstir hafa
myndað sér m jög ákveðna skoðun
um NORDSAT, þótt aðspurðir
hafi þeir ekki neitt móti þvl að
geta valið um fjölda sjónvarps-
rása til viðbótar við islenska sjón-
varpið. Þetta hefðu þeir sem
vinna að undirbúningi NOR-
DSATs gott af að hugleiða: Kraf-
an um norrænt gervitunglasjón-
varp er alls ekki komin frá al-
menningi á Norðurlöndum.
Þeir sem hafa fylgst með
umræðunni um NORDSATvita að
hugmyndin var fyrst kynnt af
sænsku geimferðastofnuninni
fyrir hálfum áratug og var þá lýst
af mikilli bjartsýni hversu fljótt
framkvæmdir gætu gengið fyrir
sig og hversu ódýrt fyrirtækið
myndi verða. Siðan hefur mikiö
vatn runnið til sjávar, þykkar
skýrslur verið skrifaðar og marg-
ir fundir verið haldnir. Málið er
orðið miklu flóknara en i upphafi
virtist, kostnaðaráætlanir eru
orðnar miklu hærri, og siðast en
ekki sist, sifellt fleiri raddir
heyrast sem draga i efa ágæti
sjálfrar hugmyndarinnar. Eiöur
kallar efasemdarmenn um
NORDSAT „kommúnista” og
„menningarfasista á vinstri
vængnum” og viröist ekki hafa
tekið eftir þeirri hörðu afstöðu
sem flokksbræður hans I Sviþjóð
(eða er það liðin tiö að Alþýðu-
flokkurinn telji til skyldleika við
sænska jafnaöarmenn?) hafa
tekið gegn NORDSAT, né varn-
aðarorðum ótal annarra aðila á
Norðurlöndum (þau, ásamt ýmsu
jákvæðu um NORDSAT, má m.a.
lesa i ritinu Nordisk radio och
television via satellit. Rem-
issammanstállning (NU B
Helgarpósturinn hefur sýnt
glöggiega fram á það i siðustu
tveimur blöðum, að islenzkir
skreiðarseljendur hafi greitt ein-
ungis vegna tveggja skreiðar-
sölusamninga i Nigeriu mútur,
sem nema a.m.k. um 700 þúsund
dölum eða nær 230 milljónum
króna.
Við höfum jafnframt skýrt frá
þvi, að þetta hafi verið gert með
samþykki Seölabankans og viö-
skiptaráðuneytisins. Þar með eru
taldir tveir viðskiptaráðherrar,
ráðuneytisstjóri viðskiptaráðu-
neytisins o.fl.
t frásögnum Helgarpóstsins
hefur enginn dómur verið lagður
á það hvort viðkomandi stjórn-
málamenn og embættismenn hafi"
gert rétt eða rangt. Við höfum
ekki fordæmt neinn.
Hins vegar virðast einstaka
• menn, sem málið snertir hafa
tekið birtingu þessara stað-
reynda sem árás á þá persónu-
lega. Það er túlkun þeirra. Við þvi
getum við að sjálfsögðu ekkert
gert.
En um hvað vorum viö að
skrifa?
Við vorum að skrifa um mútur.
Við vorum að skrifa um mútur,
sem starfsmenn islenzku þjóðar-
innar, stjórnmálamenn og em-
bættismenn, samþykktu. Við
vorum að tala um ákvörðun sem
var tekin fyrir okkar hönd. Þess
vegna kemur hún okkur við. Hún
er ekki einkamál embættis- og
stjórnmálamanna.
Og ákvörðun af þessu tæi hlýtur
að koma okkur alveg sérstaklega