Helgarpósturinn - 20.07.1979, Blaðsíða 13

Föstudagur 20. júlí 1979-tlOÍ(^3rfDOSfl irínn
Tage Ammendrup er nafn sem flestir ef ekki allir ís-
lenskir sjónvarpsáhorfendur kannast við. En það er eins
og með öll þessi nöfn sem birtast á skjánum, að þau eru
bara nöfn. Færri vita kannski hvernig maðurinn á bak
við það lítur út. Sumir hafa jafnvel verið búnir að gera
sér einhverjar hugmyndir um það en það vill oft verða
svo að slíkar hugmyndir eru f jarri raunveruleikanum.
Tage var að þvi spurður hvort hann langaði ekki líka
að verða þekkt andlit.
„Alls ekki", sagði hann. „Maður vill heldur láta þætt-
ina tala fyrir sjálfan sig og vinnuna sem er í sambandi
við þá. Það er það sem skiptir raunverulega máli. Ég hef
ekki haft neinar ambitionir til að auglýsa mig. Ég hef
enga komplexa, ég er blessunarlega laus við þá".
ad fdra u
úr rútínuskurdinum
ii
„Ég er alæta á bækur.”
— Af hverju heitiröu Tage
Ammendrup?
„Faðir minn hafði þetta ættar-
nafn og ég var skirður Tage. Ég
réöengu um þetta. Fööurætt min
er frá Suöur-Sjálandi en móöur-
ættin frá Skagafiröi og Húna-
vatnssýslu.
Viö fórum i fýrra meö fööur
mínum til Sjálands og skoöuöum
ættarslóöir, litum m.a. I kirkju-
bækur. Það var mjög gaman. Ég
heldað þaðfylgi þvi'þegar maöur
eldist aö þá fer maöur að hugsa
um uppruna sinn. Móðir mi'n var
ættfróð og ég vissi meira um þá
ætt.
Þegar maöur hefursvona mikiö
að geragefst ekki timi til aðhorfa
hvorki fram né aftur. Maður er i
þessum daglega rútinuskuröi og
gefur sér ekki tima til aö fara upp
á bakkann oglita i kringum sig ”,
— Hvernig stóö á komu fööur
þins hingað?
„Ætli þaö hafi ekki verið ævin-
týraþrá. Hann vann hjá danska
rikinu en á þessum tima var mik-
iö atvinnuleysi, þannig aö þeir
sögðu upp öllum einhleypum
starfsmönnum.
Hann fékk gott atvinnutilboð
hér og fluttist hingaö. Hann
gerðist mjög harður Islendingur
og bjó hér i 50 ár. Hér kynntist
hann lika mömmu og ég er
árangurinn”.
„Frekar lélegur fiöluleikari”
— Hvað hefurðu starfað?
„Fyrst byrjaöi ég að vinna i
verslun. Það var verslunin
Drangey, sem við áttum, móöir
minogég. Égsá um hljóðfærin og
hljómplöturnar. Það gekk svona
upp og ofan þvi þetta var erfitt
timabil. Hljómplötugeröin
breyttist úr 78 snúningum yfir i 45
snúninga og siðan i 33.
Jafnframt þessu var ég i Tón-
listarskólanum i 5-6 ár i tónfræöi
og fiðluleik. Ég stundaö það ekki
— Af hverju hættirðu?
„Breytingin úr 78 snúninga
hljómplötum yfir i 45 og siðan 33
gerði útgáfuna mjög erfiða. A
þessum ti'ma var ég farinn að
vinna fyrir útvarpið
þætti þar. Svo kom sjónvarpið til
sögunnar og ég varð að gera
upp við mig hvort ég ætlaði
að vinna þar eða reka
verslun”.
„Að þurrkast
upptökur. Útvarpið var eini
staðurinn en þeir voru alltaf
uppteknir við dagskrárgerð
þannig að maður var alltaf betl-
andiá þeim. Viö fengum stundum
ekki nema tvo tima til að gera tvö
lög.
Upptökurnar voru óhemju
frumstæðar. Við byrjuðum i
Landsimahúsinu en eftir að út-
varpið flutti á Skúlagötu batnaði
þetta.
Nokkrar plötur sem teknar
voruupp voru gefnar út i Noregi
og Sviþjóð, Hreðavatnsvalsinn,
Litla flugan og Æskuminning. Og
hver einasta Bar'hljómsveit i
Evrópu kunni Litlu fluguna”.
— Einhver fiaskó?
„Þaö var fullt af plötum sem
voru algert fiaskó. Þegar svona
margar plötur eru gefnar út eru
margar lélegar, en það voru
margar þokkalegar”.
— Besta platan?
„Ég veit það ekki,, þær voru
margar ágætar. Ég held að
upp
— Hvenær byrjaðirðu hjá sjón-
varpinu?
„Ég byrjaöi þar i desember
1965. Viðfórum flestir út og fór ég
fyrst til Danmerkur og var hjá
danska sjónvarpinu. Þaðan fór ég
tíl BBC, þar sem ég var i þrjá
mánuði Þar lærði ég hvernig
rekstur sjónvarpsstöövar er og
ennfremur allt i sambandi við
dagskrárgerö og leikritaupptök-
ur. Þar kynntist maður þvi að
vinna með leikstjóra og að leik-
stýra sjálfur”.
— Hvernig var á BBC?
,,Ég kunni geysilega vel við
mig. Þetta er einn skemmtileg-
asti og lærdómsrikasti tí'mi sem
ég hef lifaö. Ég fór aftur 1968 og
fékk ansi gott tilboð frá þeim,
reyndar tvisvar. Þá vantaði
pródúsent við einhverja svæða-
stöðina en ýmsar persónulegar
aðstæður urðu til þess að ég fór
ekki.
Mér fannst gott að vera i' Bret-
landi og þar var góður andi. Þaö
ereittsem þeirhafa og við höfum
ekki getaö lært en það er að
undirbúningstiminn er miklu
lengri, þannig að upptökutimi i
stúdiói er sty ttri. Það gefur auga
leið að þetta er mikill sparnaður.
— Hvernig var upphafið i sjón-
varpinu?
„Þaövar geysilega gaman. Viö
unnum meira eða minna allan
sólarhringinn. Við vorum tveir
dagskrárgeröarmenn i Lista- og
skemmtideild, Andrés Indriðason
og ég, og við bjuggum hreinlega
niðri i sjtovarpi 4-5 fyrstu árin.
Það liðu mörg ár áður en þriðji
dagskrárgerðarmaðurinn var
(fekur vantar góð tæki; tækni-
búnaður okkar er i algeru lág-
marki. A meöan sjónvarpið er i
f jársvelti, fá dagblöðin að hækka
áskriftargjöld en viö ekki fyrr en
eftir dúk og disk. Það vantar
einnig fieiri dagskrárgerðarmenn
svo hægt sé að gefa sér meiri tima
i undirbúning.
Við erum kannski með f jóra eöa
fimm þætti í undirbúningi i einu
og er misjafnt hvað þarf mikinn
tima til að undirbúa hvern. Ein-
faldur þáttur getur tekið noldira
daga en leikrit þarf lágmark þrjá
til f jóramánuðitil þess aðhægt sé
að einbeitaséraðþvi. Maðurþarf
ásamt leikstjóra og höfundi að
velta fyrir sér leikritinu, fara yfir
textann, gera tökuhandrit, finna
upptökustaði ef það er kvik-
myndataka. Einnig þarf að winna
með leikmyndasmiðum og
tæknimönnum, svo það veitir
ekki af timanum”.
— Fáið þið þennan tima?
„Þaðer undantekning.
Ég man
að einu sinni var Andrés úti i
Noregi I tvo eða þrjá mánuöi. Ég
tók þá uppfimm leikrit frá miðj-
um ágúst og fram i desember og
auk þess alla þá þætti sem voru
geröir á vegum Lista- og
skemmtideildar.
Ég held við verðum að staldra
við og taka upp ný vinnubröeð ef
ekki á að koma stöðnunJSvo þarf
að bæta við dagskrárgerðar-
mönnum”.
— Stendur það til?
„Það hefur verið rætt um það i
okkar hópi en núna er almennur
niöurskurður hjá opinberum
fyrirtækjum svo þetta er kannski
slæmur tlmi til að tala um það.
Það þyrfti að sinna landsbyggð-
inni betur þvi þar er geysimikið
efni. Ég hef sjálfur verið með
„Það er enginn maöur meö
mönnum, nema hann fari „hring-
inn”.”
„Þeir kölluöu okkur vitlausu ts-
lendingana.”
nógu vel en tel mig hafa haft gott
af þvi”.
— Ætlaðirðu að gerast hljóð-
færaleikari?
,,Ég veit það ekki. Ég hafði
gaman af tónfræði en var frekar
lélegur fiðluleikari. Ég ætlaði
mér ekki að verða einleikari ég
hafði of gott tóneyra til að æfa
mig á fiðlu.
Þarna voru skemmtilegir
kennarar. Páll ísólfsson kenndi
tónlistarsögu, Kalli Run og
Urbancic tónfræði og Björn
Ölafsson kenndi fiðlu meðal
annarra. Ég var áður búinn að
verahjá hinum ýmsu kennurum.
Einnig gaf ég út tónlistartíma-
ritið „Musica” i þrjú ár. Það voru
margirsemskrifuðu iþaðen
endaöi með því að ég var farinn
að skrifa þaö sjálfur. Ég sé eftir
aöhafa hætt,þviþað vantarsvona
alhliða tónlistarblað.
1 sambandi við verslunina
byrjaði ég að gefa út plötur og
gerði það um tiu ára bil”.
— Hvað gafstu út margar plöt-
ur?
„Ætli ég hafi ekki gefið út milli
eitt hundrað og eitt hundrað og
fimmti'u plötur. Þetta var alhliða
útgáfa barnaplötur, dægurlög og
sönglög.
Þaðsem fékk mig tilaðbyrja á
þessuvarað það hafði ekki komið
islensk plata frá þvi' fyrir strið.
Mér fannst ekki hægt að það væru
eingöngu erlendar plötur á
markaðnum. Það var enginn
stórgróði að þessu þvi upplagiö
var takmarkað. Fólk var ekki
eins sterebvætt og það er núna,
átti ekki eins miklar græjur. Það
átti kannski einn handsnúinn
grammófón.
Það vorumiklirerfiðleikar með
margar barnaplöturnar og þá
sérstaklega úr Kardimommu-
bænum, hafi verið vel heppnaðar.
Við gáfum lika út fyrstu óperu-
plötuna, „1 álögum”, eftir Sigurð
Þórðarson en upptakan var ekki
nógu góð.
Hjá mér voru margir þekktir
listamenn eins og Soffia Karls-
dóttir, Alfreö Clausen, Sigurður
Ólafsson, Sigfús Halldórsson,
Ingibjörg Þorbergs, Kristinn
Hallsson, Quðrún A. Simonar og
Þuriður Pálsdóttir”.
„Bassinn kom alltaf i
gegn”
Ég man eftir einni upptöku með
gömlu hljómsveit Bjarna
Böðvarssonar. Upptökumaðurinn
var búinn að stilla hljóðnemann
og var að balansera hljóðið en
bassinn kom alltaf i gegn. Hann
færði bassaleikarann aftar ogaft-
ar en alltaf kom bassinn i gegn.
Upptökumaðurinn var orðinn
slæmur á taugum, en það kom i
ljós að hann hafði gleymt opnum
hljóðnema þarna fyrir aftan og
eftir þvi sem bassaleikarinn fór
aftar þvi hærra heyrðist.
t sambandi við plötuútgáfuna
var ég með kvöldskemmtanir og
kabaretta og gekk þaö vel. Þá sá
ég um aö flytja inn erlenda
skemmtikrafta. Þessir kabarett-
ar sem ég var með voru með is-
lenzkum listamönnum og voru
þar sungin vinsælustu lögin hjá
útgáfunni. Við
fylltum Austur-
bæjarbió 10-15
sinnum.
Skemmtanalifið
var mjög fábreytt
og fólk tók þessuvel”
ráðinn og nú erum við
fjórir. Þetta er svo mikiö
álag að menn hljóta aö
þurrkast upp fyrr eða
siðar.
Viö vorum um þrjátiu
sem byrjuðum i upphafi
og þar rikti mjög góður
andi. Það eimir enn eftir
af þessum gamla anda
þegar menn voru aö
vinna þarna allan sólar-
hringinn alveg eins af
áhuga og vegna pening-
anna.
,Ekki one man show”
Sjónvarpið er ekki
„one man show”.
Sjónvarp er fyrst og
fremst hópvinna og
ég held að ef viö get-
um undirbúið hlut-
ina betur og unnið
meira með hópnum,
þá fengi maður bæði
vandaðri vinnubrögð
og losnaði við auka-
vinnu og stress
þegar mikill hluti
fólksins veit ekki
hvað þaö á aö gera
fyrr en það kemur i
stúdióið. Þaö er þaö
sem við vonum
;að komi hjá
okkur.
þætti utan af landi^n.a. „Úreinui
annað” og „A ferö með Bessa”.
Þá hefur ómar llka sinnt lands-
byggðinni eftir bestu getu.
Þarna er fullt af fólki sem
gaman væri að fá á filmu; ekki
þetta spjaldskrárfólk. Fólk sem
hefur frá mörgu aö segja og er
gott efni. En þaö er eins og annað
— okkur vantar mannskap og
tima.
Þegar maður hugsar til þess
hvað Passiukórinn á Akuryri og
Leikfélögin á Húsavik og Akur-
eyri hafa afrekað, þetta er alveg
lygilegt. Ég hef alltaf haft áhuga
á að gera dagskrá um fólk i fiski
ogá sjó. Eftir tólf til fjórtán tima
vinnudag, fer þaö á æfingar hjá
„Fullt af plötum sem voru algert fiaskó.’
„Ég hef enga komplexa.”
einhverjum kór eða leikfélagi.
Þetta er mjög algengt viða um
land.
Ég hef einnig áhuga á aö gera
röð þátta um Jón Sveinsson,
Nonna sem var okkar þekktasti
barnabókahöfundur. Einn maður
hér á landi, Haraldur Hannesson
bankamaður, á vandað Nonna-
safn. Hann á bréfasafn Nonna,
Manna, Boggu og mömmu þeirra
sem var mjög sérkennileg kona.
Ég er með visi að handriti, ætla
að flétta inn i ævisöguna broti úr
bókum hans.
Annað prógram sem mig lang-
ar til að gera, er um þekktasta
uppfinningamann okkar, Hjört
Þórðarson. Hann tók yfir 150
einkaleyfi áður en yfir lauk. Enn-
fremur var hann ástríðufullur
bókasafnari og náttúruverndar-
maður og afrekaði mikið á þvi
sviði.
Ég sótti um styrk á sinum tima
til aðgera þessa mynd en ég fékk
hann ekki”.
„science-fiction”, leyniiögreglu-
sögur. Þetta kemur i köflum. Svo
les ég i sambandi við mitt fag, en
það kemur ekki mikiö af slikum
bókum og erfitt er að ná i þær. I
augnablikinu er ég aölesabókum
búddisma. Ekki það ég ætli að
„convertera”, en ég hef áhuga á
austrænum trúarbrögðum. Svo
hefi ég gaman af tónlist. Sérstak-
lega jazzogeldri sigildri tónlist.
Ekki má gleyma þvi að ég hef
spilað badminton i'30 ár, yfirleitt
með sama hópnum. Við spilum
tvisvar I viku en spiliö verður
hægaraeftir þvisem árin liða. Ég
hef lika mikinn áhuga á að spila
fóttíðlta. Við höfum komið upp
fótboltavelli við sumarbústað i
Mosfellsdal og spilum þar baki
brotnu. Tilburðirnir eru eins og
þeir gerast bestir á Laugardals-
vellinum en tæknin er ekki i sama
kiassa”.
færeysku. Þetta tókum við upp á
sex dögum.
Samtimis okkur voru þarna
Norðmennsem voru að taka upp
viðtal við Heinesen. Þeir voru
búnir að vera þarna I hálfan
mánuð þegar við komum og voru
lengur. úr þvi' var gerður 45
minútna þáttur.
Þeir fylgduokkur eftir til aðsjá
hvernig við ætluðum að gera þrjú
prógrömm á þessum tima. Þeir
voru ógurlega góðir við okkur og
kölluðu okkur vitlausu Islending-
ana”.
— H'vað er framundan?
„Fyrsta verkefni eftir sumar-
fri, verður leikrit sem hefur hlotið
vinnuheitiö „Heimahöfn”, og er
eftir Guðlaug Arason. Leikstjóri
verður Lárus Ýmir öskarsson.
Þetta eru ungir og frjóir menn og
verður efalaust gaman að vinna
með þeim”.
Vidtal: Guðlaugur Bergmundsson Myndir: Fridþjófur
— Viltu eitthvað segja um
veitinguna á stöðu
dagskrárstjóra
Lista- og skemmtideildar?
„Eftir siðustu kosningar
kom svo mikið af ungum
mönnum I stjórnmálin, að
maður hélt að það táknaöi
breytt vinnubrögð I em-
bættisveitíngum. Þess vegna
er maður ef tíl vill sárari.
Ekkert hefur breyst, nema
nöfnin á mönnunum. Maöur
les hitt og þetta um em-
bættisveitingar I blöðunum,
en það snertir mann ekki
fyrr en maður fær sparkið
sjálfur.
Eyðimerkurrölt
Ef til vill ættum við aö
rölta um i eyðimörk svona 40
eða 50 ár eins og gyðingar
'hinir fornu og sjá hvort sú
kynslóð er þá tæki við heföi
ekki heilbrigðari lifsviðhorf.
Ég er ánægðastur yfir þvi
að samstarfsfólk mitt hefur
sýnt mér mikið traust. Þaö
hefur komið skýrt fram að
þetta eru ekki mótmæli gegn
Hinrik Bjarnasyni sem slik-
um, heldur mótmæli gegn
þvi hvernig embættið var
veitt”.
— Hvað með áhugamál?
„Mitt stóra áhugamál hefur
veriðskógræktin og svo er ég með
töluverðan snert af ljósmynda-
dellu. Þá les ég heil ósköp; er
alæta á bækur. Ég les aflan
fjandann, skáidsögur,
Tage Ammendrup
„Vitlausu
íslendingarnir”
— Hvað gerirðu við sumarfríið?
,,Ég ferðast dálitið j ég hef
gaman af þvi. En það er oft sem
ég hef þurft að vinna i sumarfri-
inu.
Ég fæ núna gesti frá Danmörku
og var jafnvel að hugsa um að
fara með þá til Vestmannaeyja og
e.t.v. „hringinn”, en hann hef ég
aldrei farið. Þaðer enginnmaöur
meö mönnum, nema hann fari
„hringinn”.
— Ertu stressaður?
„Maður veit aldrei sjálfur
hvort maður er stressaöur. Þaö
er hægt að segja, að það sé synd
þegar hægt er að géra góöa hluti,
en timann skortir. Það fer eigin-
lega verst með mann.
Ég var einu sinni I Kaup-
mannahöfn og hitti þar kollega
mina. Þeir spurðu mig hvað ég
væriaögera. Ég svaraði þvi tíl að
ég væri með vikulega skemmti-
þætti. Þá spurðu þeir mig hvort
éghefðiekkifimm til sexmánaða
undirbúningstima. Ég sagði þeim
aðég hefðifengiðti'udagaáður en
fyrsti þátturinn var gerður, en
siðan eina viku. Þeim datt ekki i
hug að nokkur gerði svona hluti.
Við fórum einu sinni frá sjón-
varpinu til Færeyja og gerðum
þrjá þætti þar, einn um Ólafsvök-
una, einn um Færeyjar almennt
og einn um þjóðdansa og leikrit,
þar sem voru tveir kaflar úr
verkum eftir Heinesen. Það var
allt á dönsku, þannig að það þurfti
að byrja á þvi að þýða þá yfir á
í Helgarpóstsviðtali