Helgarpósturinn - 19.10.1979, Page 10

10
Föstudagur 19. október 1979
stofunni, sem er gamalt timbur-
hús ne&an viö melhjallinn. Þar
hafa þau stóran vefstól, og búa
reyndar I húsinu yfir blá-
veturinn, þegar erfitt er aö
komast heim aö Garöstungu
vegna snjóa.
„Málaralist er yfirstéttar-
list"
Og þau hafa sýnt. Blómey hefur
átt myndir á ýmsum sam-
sýningum á Nor&urlöndum, og
Óskar hefur auk þess átt myndir i
„Den Nordiske” i
Kaupmannahöfn,
Reykjavik og
Þórshöfn
og
Iffrí ’Zijt
p4 ^ ■ * -vr *
','■>'■ ‘ "* vi' , V 3 v i • V
- ■«*,, V. T* *' Wg&r*- -fTiK'Ái.,
; X * v« N,
m 'V ■ # - - . <y
• V
c* * X- ' >
' ’ •■»
HELGARPÓSTURINN HEIMSÆKIR VEFARANA ÓSKAR MAGNÚSSON OGBLÓMEYJU STEFÁNS-
DÓTTUR í HELLISHEIÐI, SEM NÚ SÝNA MEÐAL ANNARRA VERK SÍN í LISTMUNAHÚSINU
mAlaralist er yfi rstéttarlist
EN ÞRD ER ÞJÓÐLEGT AD VEFfl”
Ég er kannski oröinn einstaklingshyggjumaöur. En ekki eins og þeir
á Mogganum. Þaö er til fornarl einstaklingshyggja en þaö, segir hann
Óskar Magnússon og hallar sér makindalega aftur i gömlum og
snjáöum hægindastól i litlu stofunni sinni uppi I Hellisheiöi og hefur
rússneska kuldahúfu á höföi. Hún Blómey Stefándóttir, konan hans,
stendur úti i hinu horninu og styöur sig viö lftinn vefstól meö hálf-
kláruöum vef.
Okkur Helgarpóstsmönnum finnst viö hafa feröast áratugi aftur I tfm-
ann. Þar sem viö sitjum i stofu I torfbæ uppi á Helllsheiöi. Viö
ókum tinn bjartan en kaldan haustmorgun austur þjóöveginn, aö
Skiöaskálanum i Hveradölum. Beygöum þar út af og skildum bilinn
eftir á stuttum malarvegsspotta, sem er sundur grafinn af læk, rétt
fyrir neöan vatnsból þeirra Hveradalamanna. Þaö var kalt f Reykja-
vik, þennan morgun en þarna uppi á heiöi var ennþá kaldara, frosiö á
pollum og vatnsbóliö klakabrynjaö.
/,Sælt veri fólkið"
Litla heiöarbýlið blasir viö frá
veginum, hátt uppi á melkamb.
Þangaö er um tiu minútna
gangur, yfir mýri og sföan upp
snarbratta skriöu. Þegar upp var
komiö kom Óskar bóndi út úr
dyrunum og tók á móti okkur viö
garöshliöiö. „Sælt veri fólkiö”,
sag&i hann að gömlum og góöum
islenskum sveitasiö, og bauö
okkur til stofu.
Garöstunga heitir bærinn.
Byggöur úr torfi og grjóti og snýr
stafni, meö vindskeiöum efst á
burstinni, fram á hlaö, sem er
girt meö hlöönum grjótgar&i.
Bærinn er byggður inn I grjóthól.
Fyrst er gengiö inn i anddyri þar
sem niu vingjarnlegir kettir á
öllum aldri tóku á móti okfcur,
nudduöu sér utanl fætur okkar og
sniktu klapp. Beint innaf and-
dyrinu er svefnherbergi þeirra
hjóna. Gengiö upp tvær tröppur,
og inni er rétt pláss fyrir tvö rúm.
Til hægri er stofan, og þar var
okkur boöið inn.
-Hún er ekki stór, segir óskar.
En þó stærri en fjósloftiö þar sem
ég var alinn upp og þaö veröur
enginn minni maöur af þvi aö búa
á fjóslofti. Þess vegna skil ég
ekkert I þvi að þaö skuli vera gert
svona mikiö veöur út af því, aö
Kristur skuli hafa veriö fæddur i
jötu. Ef húsiö mitt stæöi viö
hliöina á Péturskirkjunni i Róm
mundi ég hrækja á hana, en falla
á kné fyrir húsinu minu. Péturs-
kirkjan er byggö fyrir blóö-
peninga fátæklinganna, og ég
skal segja þér þaö, aö kærleikur-
inn var til löngu áöur en Kristur
fæddist, segir Óskar og býöur
okkur sæti i litlu stofunni sinni.
Lágreistur torfbær á tuttugustu öldinni. ,,Ef húsiö mitt stæöi viö hliöina
á Péturskirkjunni I Róm myndi ég hrækja á hana, en falla á kné fyrir
húsinu...”, segir óskar Magnússcn.
Stalín er hér
Þar er ekki annaö húsgagna en
tveir aldraöir hægindastólar, litill
bekkur og milli þeirra litiö borö
þar sem stendur transistor
útvarpstæki, og úr þvi hljóma
morguntónleikar frá „útvarp
Reykjavik”. 1 horninu fjærst
glugganum er litil kabyssa og viö
hliö hinnar vefstóllinn. Meira
kemst ekki fyrir þarna inni en þaö
sem vekur mesta athygli okkar I
þessari litlu stofu eru veggja-
prýöin. Veggirnir eru klæddir
máluöum pappa, gömlum og
sprungnum vatnsíitamyndum og
ofnum veggteppum. Meöal vatns-
litamyndanna eru þrjár mismun-
andi útgáfur af félaga Stalin.
-Já, Stalin, segir Óskar. Þaö er
minn maöur. Hann þjáöist sko.
Hann var reglulegur pislarvottur.
Kristur þjáöist aö visu lika á
krossinum, en Stalin fékk alla tfö
aö liöa fyrir hiö mikilfenglega
verkefni sitt.
En Óskar hefur snúiö baki viö
málverkunum. Þaö er mynd-
vefna&urinn sem á hug hans
allan, og þeirra beggja hjóna. Og
þaö er . ekki bara eitthvert fitl og
tómstundadútl. Þau sitja viö
vefinn allan veturinn, mest i Vef-
sýningunni ,öga mot öga”. Um
þessar mundir eiga þau bæöi
teppi á sýningu nokkurra
„naivista” I Listmunahúsinu hjá
Knúti Bruun. Auk þess sendi
Óskar nýlega 15 teppi til „Den
Nordiske’ I Kaupmannahöfn á
sýningu sem verður opnuö eftir
áramót.
»Ég hef skömm á málaralist,
segir óskar. Þaö er yfirstéttar-
list, sem á ekki heima i okkar
aiþý&lega landi. Þaö er hinsvegar
þjóölegt aö vefa.
-Hvaö hafiö þiö ofiö lengi?
-Viö höfum ofiö I sex ár, segir
Blómey. En viö höfum teiknað og
málaö þeim mun lengur. Annars
er þetta ekki neitt, sem viö erum
aö gera. Þaö hafa allir listina I sér,
þaö geta þetta allir. En þeir sem
leggja listina fyrir sig gera þaö
bara vegna þess aö þeir nenna
ekki aö vinna fyrir sér. Heföi ég
ekki hitt óskar heföi ég aldrei
fariöaö vefa. Ég vildi alltaf vinna
fyrir mér og heimilinu — allir
listamenn eru latir, þaö er þess-
vegna sem þeir eru aö þessu.
-Þetta er ekki rétt hjá þér,
Blómey min, skýtur Óskar inni.
Þú haföir neistann I þér og hefur
miklu meiri hæfileika en ég. Þaö
þurfti bara aö koma þér af staö.
Mitt prjón er rósaprjón
-Ég byrjaöi á þvi aö prjóna
heima i Brekknakoti I Þistilfirði,
segir hann siöan, og beinir nú
oröum sinum til min. Ég prjónaöi
rósaprjón. Þaö er mitt prjón.
Stundum fór ég út I klippmyndir i
fristundum.
-En hvernig stóö á þvi aö þiö
fóruö úti vefnaöinn?
-Þaö var þannig, segir Óskar aö
Hildur Hákonardóttir og Gylfi
Gislason komu heim til okkar i
Blesugrófina til aö forvitnast um
myndirnar okkar. Þaö hefur vist
legiö vel á mér, þvi ég bauö þeim
inn án þess aö ég þekkti þau, segir
hann og hlær.
-Hildur bauö Blómeyju á vefn-
aöarnámskeið hjá sér. Hún hefur
vist ekki kunnaö viö aö bjóöa
mér. En ég elti Blómeyju og var
fljótur aö ná þessu. Ég hef liklega
haft góöan undirbúning, þvi ég
haföi saumaö myndir eftir
verkum heimsfrægra málara.
-Viö komum I Blesugrófina 1942,
leggur Blómey til málanna. Þaö
var maöur þarna innfrá, sem
auglýsti eftir rá&skonu. Hann
haföi misst konuna undir breta-
bil. Ég fór I vist til hans, og á
meðan byggöi óskar hús, ekki
langt frá gamla skeiövellinum.
-Þetta hús var einskonar mynd,
og þaö hét lika Garöstunga, eftir
bænum i Þistilfirði, sem var leik-
heimili mitt, segir Óskar. Fyrst