Helgarpósturinn - 18.07.1980, Blaðsíða 4

4
NAFN: Óli H. Þórðarson STAÐA: Framkvæmdastjóri Umferðarráðs FÆDDUR: 5. febrúar 1943
HEIMILI: Kvistaland 7 HEIMILISHAGIR: Eiginkona Þuríður Steingrimsdóttir og
eiga þau f jögur börn BIFREIÐ: Chervolet Nova Custom ’78
ÁHUGAMÁL: Bætt umferð á íslandi, góð tónlist og dagskrárgerð
Föstudagur 18. júlí 1980 _helgarpósturinn.
„Hugsanlega verður einhver sem les þetta
spjall ekki í tölu lifenda eftir helgina,T
Menn hafa staðiö agndofa gagnvart dauöaslysum þeim sem yfir þjóftina hafa dunið að undan-
förnuogspurt sjálfa sigog aðrá þeirrar spurningar hvað valdi þessum ósköpum. Sjálfsagt er ekki
hægt að finna neina eina skýringu þar á, en eins og oft áður á umferðin drjiigan hlut ab máii. Þrátt
fyrir 10 ára fræðsiu- og áróöursstarf Umferðarráðs viröist ekkert iát vera á þeim mannfórnum
sem færöar eru á altari einkabfiismans.
óli H. Þórbarson framkvæmdastjóri Umferöarráös er i Yfirheyrslu Heigarpóstsins idag.
Sýnir ekki fjölgun slysa
undanfarib fram á það að
fræöslustarf Umferöarráðs hafi
gersamlega brugðist?
„Ekki vil ég nú segja það,
hins vegar hlýtur maöur aö taka
afskaplega nærri sér þegar slys
verða, hvort sem þar er um eitt
slys eöa fleiri aö ræöa vegna
þess aö eitt slys er alltaf einu
slysi of mikiö. Þess vegna segi
ég fyrir mig aö um leiö og ég
heyri af slysi, þá tek ég það
mjög nærri mér vegna þess aö
þá kemur strax upp i hugann:
„Var eitthvaö á vettvangi þessa
slyss sem viö hefðum e.t.v.
getað komiö í veg fyrir með þvi
aö benda fólki á þaö fyrir-
fram?” Þegar slys veröur þá er
það yfirleitt ekkert nýtt fyrir
okkur, þaö sem þar gerist. Þaö
eru atriöi sem viö erum búin aö
benda margsinnis á í áróöri
okkar.”
En nú hefur Umferðarráð
verið starfrækt i 10 ár og við
horfum upp á að slysunum
fjölgar sifellt, finnst þér það
ekki benda tii þess að það sé
eitthvaö bogið við starfsemina
hjá ykkur?
„Þetta er þin fullyrðing sem
ég tek ekki undir. Viö veröum aö
hugleiöa þaö aö á þessum tima
sem Umferöarráö hefur veriö
starfrækt, hefur ökutækjum I
landinu fjölgaö um 100%. Ariö
1975 var tekin upp samræmd
skráning umferöarslysa eftir
alþjóölegum reglum. Þaö ár
slösuðust 674 i umferöinni hér á
landi en 615 á árinu 1979. Ekki
benda þessar tölur til fjölgunar.
A sama tima jókst bilaeign
landsmanna um 15 þúsund. Hins
vegar get ég tekiö undir aö þaö
sé bogið viö starfsemi okkar aö
hún er engan veginn nógu mikil
— af alkunnum ástæðum.”
Það er þá kannski fjölgun
ökutækja sem er ein aðalmein-
semdin i umferöarmálum hér?
„Þaö má vissulega segja þaö
aö umferöarlegar aöstæöur á
lslandi eru þess eölis aö þær
þola engan veginn þessa miklu
fjölgun ökutækja.”
Ætti Umferöarráö þá ekki að
beita sér fyrir áróöri gegn
einkabilismanum?
„Ekki höfum viö nú farö út á
þá braut. Hins vegar má vel
taka undir þaö aö þvi færri öku-
tæki sem eru á feröinni á hverj-
um tlma, þvi meiri likur eru á
aö slysum fækki”.
Er þá ekki tilvaliö að fara inn
á þá braut og hvetja fóik tii að
i fara ferða sinna i strætd i stað
þess að kaupa sér eigin bil?
„Þetta er kannski hugmynd
sem er þess viröi aö athuga
hana. Ég held nú samt sem áöur
aö sá áróöur sem veriö hefur i
gangi, sérstaklega á undan-
förnum tveim árum um orku-
sparnað komi nokkuð inn á
þetta og ýti undir það aö menn
fari frekar leiöar sinnar I
strætisvögnum, en á eigin
bílum. En viö megum ekki
gleyma því aö þaö eru ekki alls
staöar strætisvagnar.”
Hefur ekki billinn ævinlega
veriö númer eitt i umferðinni,
en hagsmunir t.d. gangandi
vegfarenda veriö fyrir borð
bornir?
„Ég tek undir þaö, aö þaö
hefur veriö þannig I öllu skipu-
lagi aö bfllinn hefur veriö númer
eitt. Þaö hafa t.d. veriö malbik-
aöar akbrautir i þéttbýli mörg-
um árum áöur en gangstétt
hefur veriö lögö. Og i sambandi
viö skipulag vil ég benda á þaö
aö þaö er engin ástæöa til þess
aö gangstétt sé endilega sam-
hliöa akbraut, þaö er hægt aö
koma þvi þannig fyrir aö fót-
gangandi vegfarendur séu i þó
nokkurri fjariægö frá akandi
umferö.”
Af hverju hefur Umferðarráð
ekki lagt meiri áherslu á að
hugsað sé fyrir öryggi gangandi
vegfarenda og jafnvel hjól-
reiðamanna?
„Þarna kemur þú aö atriöi'
sem er svolitiö erfitt aö tala um,
vegna þess aö Umferöarráö
hefur satt aö segja alltof litil
áhrif á ráöamenn og viö erum
ekki framkvæmdaaöilar sem
breytum skipulagi o.þ.h.
Er þá Umferðarráð ekki al-
veg gagnslaust?
„Þaö veröur aö hafa þaö i
huga aö starfsemi Umferöar-
ráös er ekki stór I sniöum. Og á
undanförnum árum hefur ráöiö
ekki fengið þá f jármuni til starf-
semi sinnar sem óskaö hefur
veriö eftir, þaö hefur alltaf veriö
skoriö niöur um jafnvel meira
en 50 prósent. Og þaö eru
bara fjórir menn sem eiga aö
halda uppi allri starfsemi
Umferðarráös. Starfsmenn þess
eru færri I dag en þeir voru fyrir
þremur árum sföan. Meö þessu
starfsliöi og þeim fjármunum
sem viö höfum úr aö spila,
höfum viö enga möguleika á aö
gegna þvi hlutverki sem okkur
er ætlaö samkvæmt lögum. Á
þessu ári höfum viö 72 miljónir
til ráöstöfunar, en viö höfum
fariö fram á 170 miljón króna
fjárveitingu fyrir áriö 1981.
Ráöamönnum vex þaö kannski i
augum, þeir hafa áhyggjur af
útþenslu stofnunarinnar, en þá
er ekki verið aö hugsa um þaö
aö eitt umferöarslys getur
kostaö þjóöfélagiö sömu
upphæö, þ.e. 170 miljónir.”
Hverja telur þú vera ástæö-
una fyrir þessum mikiu um-
ferðarslysum að undanförnu?
„1 veröbólguþjóöfélaginu
okkar gengur allt út á hraöann.
Menn þurfa aö flýta sér aö eyöa
þeim peningum sem þeir vinna
sér inn og I þjóöfélaginu er viss
streita. Og sú streita kemur al-
veg tvlmælalaust fram i
umferðinni. Hér er mikiö talaö
um sveigjanlegan vinnutima og
þaö út af fyrir sig gæti haft áhrif
til batnaöar. Menn þurfa i dag
vegna langs vinnutima aö kom-
ast I banka og aörar stofnanir á
ákveönum tlmum, en komast
þaö ekki nema stelast úr vinnu
og veröa þvi aö flýta sér sem
mest þeir mega. Ég held aö þaö
valdi töluvert mörgum óhöpp-
um i umferöinni. Svo erum viö
ekki alin upp viö heraga og hér
er agaleysi áberandi meinsemd
á mörgum sviöum.”
Heldurðu að það væri ráð að
lækka hámarkshraðann t.d. hér
i Reykjavlk?
„Nei, ég myndi ekki mæla
með þvi, vegna þess að ef allir
færu eftir þeim hámarkshraöa-
reglum sem hér eru I gildi, þá
væri allt i lagi. Þaö gera þeir
bara ekki. Og ég vil bæta því viö
aö vaxandi ölvunarakstur er
mikiö vandamál, og þetta
tvennt, of mikill hraöi og
ölvunarakstur, veldur fleiri
slysum en allt annaö”.
Hvers vegna heldur þú að
ölvun við akstur hafi færst
svona i vöxt?
„Hvernig stendur á þvl aö
maöur sem búinn er aö drekka
áfengi lætur sér detta i hug aö
setjast undir stýri og aka bfl?
Ég held aö þarna komum viö inn
á mál sem viö höfum oft rætt
um. Þaö er þaö aö menn gera
sér margir hverjir ekki grein
fyrir þeirri ábyrgð sem þvi
fylgir aö stjórna bifreið. Þaö er
ekki einungis um aö ræöa
ábyrgö ökumannsins gagnvart
sjálfum sér, bifreiöinni og far-
þegunum sem hann ekur, heldur
einnig gagnvart öörum vegfar-
endum sem á vegi hans verða.”
Ef menn ekki gera sér grein
fyrir þessari ábyrgð, er það þá
ekki vegna þess að fræðslunni
hefur verib ábótavant?
„Sjálfsagt hafa þeir sem eru
fullorðnir I dag ekki fengiö
mikla umferöarfræöslu I æsku.
En mér finnst ungt fólk i vax-
andi mæli i hópi góöra vegfar-
enda. Og viö bindum vonir við
aö enn veröi breyting til batn-
aöar þegar vegfarendur fram-
tiöarinnar, sem búnir eru aö
ganga I gegnum Umferöarskól-
ann koma út I umferðina.”
Af hverju hefur notkun bil-
beita ekki verið lögfest á
tslandi?
„Ég held aö þaö sé fyrst og
fremst vegna þess aö menn hafa
ekki sett sig inn i hvaö þetta
hefur gjörbreytt umferðar-
málum I þeim löndum þar sem
lögleiöing hefur fariö fram.”
Er það ekki i verkahring
Umferöarráðs að setja menn
inn i það mál?
„Þaö erum viö aö gera.”
Það gengur hægt.
„Já, þaö gengur hægt. Þarna
þarf aö hafa áhrif á stjórnvöld
landsins til þess aö fá þau til aö
viöurkenna aö þetta sé nauösyn-
legt. Allar rannsóknir erlendis
sýna aö slysatölur hafa fariö
mjög lækkandi eftir að bilbelta-
notkun hefur veriö lögleidd og
þess vegna hlýtur þetta aö koma,
þaö er bara spurning um hve-
nær. Og viö erum alveg viss um
aö þegar lögleiöing bilbeltanna
veröuroröin staöreynd á tslandi
þá muni slysunum fækka veru-
lega.”
En þau leysa ekki allan
vanda. Er ekki einhverra rót-
tækra. aðgerða þörf til þess að
koma I veg fyrir aö fólk haldi
áfram aö hrynja niður I
umferðinni?
„Jú mjög róttækra aögeröa.
Og hugarfarsbreytingar meðal
alls þorra almennings.”
Geturðu nefnt einhverjar
aðgerðir sem gætu orðið til
bóta?
„Það þyrfti aö stórauka fjár-
veitingar til fræöslustarfsemi
um umferöarmál. Og einnig
þyrfti aö veita auknu fjármagni
i löggæslu. Þannig aö hún fái
þau tæki sem hún hefur verið aö
biðja um i mörg ár og geti bætt
viö sig mannskap til þess að
halda uppi öflugra starfi. Og
siöast en ekki sist er ýmislegt i
vega- og gatnakerfinu sem
betur mætti fara. Þvi fleiri
agnúar sem af þvi eru sniðnir,
svo sem mjóar brýr og blind-
hæöir á þjóövegum, þvi betra.
Og arkitektar sem vinna aö
skipulagi i þéttbýli geta haft
mikil áhrif i sambandi viö
slysavarnir, meö þvi aö skiija
aö gangandi vegfarendur og
akandi.”
Er hugsanlegt að fangelsa
menn fyrir ölvun við akstur?
„Já, en fangelsismálum
okkar er þvi miöur þannig
háttaö aö slikt er ekki fram-
kvæmanlegt. Norömenn hafa
hins vegar notaö þessa refsingu
meö góöum árangri.”
Ert þú meö einhverjar nýjar
hugmyndir I umferðarmálum
sem e.t.v. gætu reynst betur en
þær gömlu?
„Ef ég heföi einhverjar nýjar
hugmyndir, þá væri ég sjálfsagt
búinn aö reyna aö koma þeim i
framkvæmd af þeim veika
mætti sem viö höfum hérna hjá
Umferðarráði. En framkvæmd
þeirra mætti ekki kosta neitt.
Þaö er sorglegt, aö hugsanlega
veröur einhver sem les þetta
spjall ekki I tölu lifenda eftir
helgina. Hann á kannski eftir aö
fara I helgarferðalag eöa eitt-
hvaö annaö, án þess aö hafa
gert sér grein fyrir þeirri
ábyrgö sem því fylgir aö vera i
umferöinni og stjórna bifreiö.
Eins er þaö ekki óhugsandi að
hann gæti oröiö fórnarlamb ein-
hvers annars sem ekki hefur
gert sér grein fyrir þessari
ábyrgð. Þvi varkárni eins I
umferöinni má sin lltils gagn-
vart gáleysi annarra. Þvi
þurfa allir vegfarendur aö sýna
aögæslu og gagnkvæma tillits-
semi.”
eftir Ernu Indridadóttur