Helgarpósturinn - 18.07.1980, Blaðsíða 13

Helgarpósturinn - 18.07.1980, Blaðsíða 13
13 hnlrjnrpncrh irinn Föstudagur is. júi? i98o HELGISTUND / FINNLANDI Röddin svifur átakalaust yfir salinn. Oröin líkt og læöast aö manni, grafa sig hægt og áreynslulaust i vitundina, veröa partur af manni sjálfum. Hún les ljóö af ljóöi og tlminn er hættur aö liöa, allt stendur kyrrt. Þegar lestrinum er lokiö risa áheyrendur hljóölega úr sætum, ganga þögulir út. Þaö glitrar viöa á tár, harösviruö barkakýli gllma viö kökk sem sest hefur I hálsinn. Stundu siö- ar rlkir enn stemmning helgi- dómsins úti I matsalnum. Fáir geta rætt þaö sem gerst hefur nema þá oröum eins og „Þessu heföi ég aldrei trúaö.” Staöurinn heitir Kiljava I Finnlandi, ekki ýkjalangt frá Helsingfors. Norrænir móöur- málskennarar hafa komiö samaná sumarnámskeiöhittast til aö bera saman bækur slnar, glima viö bókmenntir og mál. Og einn morguninn fer fréttin eins og eldur i sinu um hópinn: Fyrirlesari dagsins hefur forfallast, en Marta Tikkanen kemur I staöinn. Þótt fæst okkar viti nokkuö um finnskar bókmenntir, aöeins nokkur þaö sem taliö veröi um finnsk- sænskar, þá höfum viö þó öll einhverja nasasjón af verkum Má'rtu Tikkanen, konunnar sem norrænar konur veittu sérstök heiöursverölaun fyrir Astar- sögu aldarinnar, konunnar sem áöur haföi gengiö fram af ýms- um meö bókinni Körlum veröur ekki nauögaö. En aöeins örfá okkar hafa séö hana áöur. Ég veit ekki hvers vegna ég haföi hugsaö mér hana ööruvisi, þvi þegar hún er búin aö standa viö púltiö I fimm minútur er ljóst aö einmitt svona hlaut hún aö vera: Lágvaxin, ljóshærö og snöggkiippt, skarpleit, ein þess- ara manneskja sem hjartaö I manni svarar þegar hún brosir. Hún byrjar á stuttu óformlegu spjalli um sænskar bókmenntir i Finnlandi, en þó einkum eigin verk og störf meö dálitilli hliösjón af kvennabókmenntum samtimans. Þetta er fáorö og fjarska yfirlætislaus greinar- gerö. Og okkur skilst aö þaö sé kannski fyrst nú sem hún erhætt aö skammast sin fyrir aö skrifa, hætt aö llta svo á aö hún sé aö vanrækja fjölskylduna, aö hún ætti jafnan aö láta eitthvaö ann- aö ganga fyrir. Hún gegnir ábyrgöarstööu sem skjólastjóri námsflokka, en þó er hún fyrst og fremst skáld og hefur nú fall- ist á aö hún eigi til þess jafnan rétt og aörir — t.d. maöur henn- ar, Henrik. Astarsaga aldarinn- ar fer ekki dult meö aö þessi barátta hafi veriö hörö. — Seinna spuröi ég landa hennar ýmsa álits á bókmenntum þeirra hjóna. Allir luku lofsoröi á teikningar Henriks og hæfi- leika hans til aö móta háöskar og meitlaöar setningar, aforisma. En skáldiö, Þaö var Marta. Svo fer hún aö lesa fyrir okk- ur. Fyrst ljóöaflokk ortan til liöinna kvenna, þeirra sem köfnuöu I hlutverki þjónsins og fengu aldrei aö veröa þaö sem þær vildu. Þeirra sem þögöu yfir skáldskap sinum og löngun- um til annars en vera manni sinum stoö og stytta. Slöan les hún úr Astarsögu aldarinnar. Ljóö full af gremju stundum hatri, en þó glóandi af ást og ástúö, löngun til aö geta leyst úr læöingi þær tilfinningar sem manneskjunni eru sannastar og hreinastar. Undir lestrinum kveikist enn einu sinni ádáunin og undrunin yfir þeim styrk sem hlýtur aö þurfa til aö afhjúpa sjálfa sig og sina nánustu á þennan hátt. En jafnframt er maöur þakklátur fyrir aö þaö skuli hafa veriö gert. Þvi Astarsaga aldarinnar á erindi viö alla — þó svo hún fjalli um sértækt vandamál, drykkjusýkina. Eöa eins og einn áheyrandinn oröaöi þaö seinna: „Þótt ég sé hvorki drykkju- sjúklingur né kvennakúgari og fallist ekki á aö ég eigi nokkuö sameiginlegt meö karlmannin- um sem hún lýsir — þá þekki ég samt svo mikiö af dæmigeröum karlmanni 1 ljóöunum aö mér llöur illa.” — Og er þaö ekki einmitt þetta sem er galdurinn: Aö gera hiö einstaka almennt, veita eigin llfsreynslu gildi fyrir aöra? I kaffihléi sé ég aö ýmsum öörum körlum en mér er fariö aö llöa illa. Okkur finnst nærri okkur gengiö, næstum eins og viö séum hálfnaktir á almannafæri. En viö hörkum af okkur og göngum I salinn á ný. Og nú fáum viö aö heyra óbirt ljóö. Marta les úr vinnuhandriti „Ég veit ekki hvenær ég get birt þau” segir hún og seinna fáum viö aö vita aö þetta er fyrsti upplestur hennar úr þessu handriti. Nú er ekki ort um feimnismál eins og I Astarsögu aldarinnar heldur um þaö sem ljóölist hefur oft fjallaö um: móöurástina. Tilefniö er einfalt og algengt: sonur skáldkonunn- ar hefur veriö veikur (hann er frlskur núna, segja vinir hennar mér). Og Marta Tikkanen birtir okkur innstu hugsanir sinar meðan á veikindunum stendur. Hún gengur nærri sér, sýnir stundum fullkomiö miskunnar- leysi, en aftur tekst henni aö búa hugsanir slnar þannig aö maöur fellst umræöulaust á þær, gerir þær aö sinum — og veröur þakk- látur. Og aö lokum finnst manni þetta vera I fyrsta skipti sem ort hefur veriö um móöurástina. Röddin er ævintýri út af fyrir sig. Hljóölát en þó svo lifandi aö það er eins og allt mannllfiö hrærist I henni. I hljóöleika veröur hún sefjandi, og þessir hundraö kennarar sem héldu þeir væru ýmsu vanir, gleyma stund og staö, eigin raunum og áhyggjum, en ganga listinni á vald þangaö til tárin veröa ekki lengur byrgö. Skáldkonan bagnar. Hún á lika erfitt meö aöbyrgja tilfinn- ingarnar. Og þegar hún segir lágt „Jag tror jag slutar nú,” finna allir aö hér veröur ekki þakkaö meö oröum, né heldur lófataki. Fundarstjórinn gengur til hennar og tekur I hönd henni — oröalaust. Viö hin göngum út úr musterinu, þakklát fyrir helgistund I Finnlandi. Heimir Pálsson — Hratn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson - Magnea J. Matthias dóttir— Páll Heiðar Jónsson—Steinunn Sigurðardóttir — Þráinn Bertelsson Tjöld 2ja, 3ja 4ra, 5 og 6 manna. Göngutjöld. Hústjöld. Tjald- borgar-Feili- tjaldið. Tjaldhimnar i miklu úrvali. PÓSTSENDUM SAMDÆGURS TÓmSTUflDflHÚSIÐ HP Laugauegi ÍBÍ-Reukjauik 8=31901 Sóitjöld, tjald- dýnur, vind- sængur, svefn- pokar, gassuðu- tæki, útigrill, tjaldhitarar, tjaldljós, kæli- töskur, tjaldborð og stólar, sól- beddar, sólstól- ar og fleira og fleira. Spónaplötur - harðviður Flestar þykktir af. spónaplötum eru nú fáanlegar í nýju byggingavörudeildinni, auk allra algengustu harðviðartegunda. Viðarspónn ímiklu úrvali. Vanti þig timbur lil smíða í heimahúsi leysir bygginga- ® vörudeildin vandann á fljótlegan og þœgilegan hátt. 0^1_________________________________________________ Byggingavörudeild Jón Loftsson hf. Hringbraut 121 Simi 10600 Grímseyjarferðir DRANGS Ferðir til Grímseyjar verða i júlí á þriöjudög- um, farið frá Akureyri kl. 08.00 og komið aftur á miðnætti og á föstudögum, farið frá Akur- eyri kl. 15.00 og komið aftur um kl. 18.30 laugardag. Föstudaginn 18. júlí mun Alþýðuleikflokkur- inn verða með sýningu á „Við borgum ekki" í Grímsey og verða miðar á sýninguna seldir á afgreiðslu Drangs, Skipagötu 13. FLÓABÁTURINN DRANGUR Sími 24088 Blaðberar óskast í eftirtalin hverfi: Háteigsvegur - Hverfisgata (efrihluti) — Skúlatún — Borgartún Upplýsingar í síma 81866 Alþýdublaðið-Helgarpóstur

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.