Helgarpósturinn - 13.02.1981, Blaðsíða 2

2
eftir: Þorgrím Gestsson
Föstudagur 13. febrúar 1981 Holrj^rpn^tl /r//~7/~L_
myndir: Friðþjófur
• Ennþá mynda þær
víðast láglauna-
hópana
• Fleiri og fleiri
sækjast eftir
ábyrgðastöðum
segir ólafur Björgvinsson, skrif-
stofust jóri hjá Tryggingastofnun-
inni.
— En þaö gegnir ekki sama
máli varðandi deildarstjóra-
stöðurnar, enda eru þær skipaðar
af ráðherra, og konurnar virðast
vera of hlédrægar til að sækja um
þær. Nýlega voru t.d. ráönir tveir
deildarstjórar, báðir karlmenn.
Raunar sótti ein kona um, en
hana skorti starfsreynslu. Og enn
hefur kona ekki oröið forstööu-
maður eöa skrifstofustjóri, hvað
sem kann að verða siöar, segir
Ólafur Björgvinsson, skrifstofu-
stjóri Tryggingastofnunarinnar
ennfremur.
Fáar í ábyrgðarstöðum
Hjá Sambandi islenskra sam-
vinnufélaga vinna 979 karlar og
835 konur, og eru þá teknir meö
allir starfsmenn Sambandsins,
jafnt skrifstofufólk sem verka-
menn og iðnaðarfólk, bæði i
Reykjavikogá Akureyri. A Akur-
eyri eru raunar konur i meiri-
hluta i hópi iðnverkafólksins.
— Hér er litið um konur i
ábyrgðarstöðum, og þær sækjast
litið eftir þvi. Astæðan kann að
vera sú, að kvenfólkiðer skemur i
vinnu en karlmennirnir. Ungar
stUlkur vinna kannski i nokkur ár,
stofna siðan heimili og hætta,
segir Baldvin Einarsson, starfs-
mannastjóri Sambandsins.
Og hjá Sambandinu er munstr-
ið svipað og hjá öðrum stærri
stofnunum. Enginn fram-
kvæmdastjóranna þar er kona, og
heldur enginn deildarstjóranna.
— Úr þvi fer að verða vart við
kvenfólkið, en það er farið að
aukast aftur, að karlmenn sækist
i almenn skrifstofustörf, segir
Baldvin Einarsson hjá Samband-
inu.
Engin kona i
æðstu embættunum
Hjá Landsbanka Islands eru
konur 63—65% starfsfólksins og
lika hér gegna þær flestar lægst-
launuðu störfunum. Samkvæmt
upplýsingum Ara Guðmunds-
sonar starfsmannastjóra eru 35
konur á móti 65 körlum i fjórum
efstu launaflokkunum.
— Stöður eru auglýstar innan
bankakerfisins, og yfirleitt hafa
fimmtán skrifstofumenn og tveir
bókarar. Af karlmönnum eru
hinsvegar 14 deildarstjórar og
þrir skrifstofustjórar, og yfir-
menn þeirra stofnana, sem heyra
undir ráðuneytið, eru allir
karlmenn.
Næstflestar konur eru i
menntamálaráöuneytinu eða 21 á
móti 32 körlum. Af konunum er
aöeins einn deildarstjóri, en sjö
eru fulltriíar og fjórar ritarar.
Sjö karlmenn i menntamala-
ráðuneytinu eru hinsvegar
deildarstjórar og tólf fulltrúar.
Af 16 námsstjórum og náms-
efnishöfundum, sem starfa við
ráðuneytið, eru hinsvegar ekki
nema fjórar konur.
1 öðrum ráðuneytum eru mun
færri starfsmenn og fjöldi karla
og kvenna nokkuð svipaður,
sumsstaðar jafnvel heldur fleiri
konur, en að sjálfsögðu gegna þær
flestar lægst launuðu störfunum.
Spurningum
launaflokka
En hver er svo munurinn á
skrifstofumönnum, riturum og
fulltrúum?
— Starf fulltrúa getur verið
allt frá því að vera skjalavarsla
upp i sjálfstæða ákvarðanatöku,
segir Ólöf Sighvatsdóttir,
fulltrUi i menntamálaráðu
neytinu.
— Það er því ómögulegt
að skilgreina þessi störf
nema helst eftir launa
flokkum.
Að sögn SigrUnar Asgeirs-
dóttur hjá launadeiid á
fulltrUastarf að þýða, að
viökomandi hafi eitt-
hvert tiltekið starf með
höndum.
—• Oft er litill munur
á fulltrUum og
ldarstjórum, þetta er
meira spurning um
launaflokk en hvað fólk gerir. Það
þvi'oft meira eftir starfs-
reynslu og menntun eða hvort
fólk hefur sjálfstæða ábyrgð
eða tekur eingöngu við
fyrirmælum frá öðrum,
hvaða titil það fær,
segir Sigrún Asgeirsdóttir.
Hjá Tryggingastofnun
rikisins eru 70—80%
starfsfólksins konur,
Konurnar sækja á brattann
Arið 1975 vakti ísland heims-
athygli fyrir vel heppnaðan
kvennafridag. Arið eftir voru sett
lög um jafnrétti karla og kvenna,
og á siðasta ári uröu Islendingar
fyrstir allra þjóða til að kjósa sér
konu fyrir forseta.
Maður skyldi þvi ætla að jafn-
rétti kvnjanna væri orðið algjört,
karlar og konur gangi jafnt í öll
störf þjóðfélagsins. En það þarf
ekki að leita langt til aö sjá, að
enn er töluvert langt i land til að
svo verði. A Alþingi sitja aðeins
þrjár konur og í borgarstjórn jafn
margar. Reyndar er ein
kvennanna á báðum stöðum.
Aðeins ein kona hefur gegnt
ráðherraembætti frá upphafi, og
sat aöeins I þrjá mánuði.
í opinberum stofnunum og
öðrum stærstu stofnunum lands-
ins mynda konur iáglauna-
hópana, þar er yfirleitt ekki
nokkra karlmenn að finna.
Reyndar gegna allmargar konur
ábyrgðarstöðum hjá þessum
stofnunum, en cftir þvi sem ofar
dregur i embættismannakerfinu
fækkar þeim jafnt og þétt, og
meðal á b y r g ö a r m e s t u
embættanna er enga konu aö
finna.
En samt virðast konurnar vera
að sækja á. Stöðugt fleiri eru
ráönar f stöður fulltrúa og
deildarstjóra hjá opinberum
stofnunum og stærri fyrirtækjum,
stöður sem var óheyrt fyrir svo
scm 15 árum, að konur gegndu.
1 St jórnarráöi Islandsstarfa 120
karlar og 106 konur, sem hafa
nöfn sfn i simaskránni undir
„Stjórnarráð”. Þar er um að
ræða ráðuneytisstjóra, skrif-
stofustjóra, deildarstjóra,
fulltrUa, ritara, skrifstofumenn
og ýmsa sérfræðinga.
Karlarnir æðstir
I efstu tveimur þrepunum i
mannvirðingarstiganum, stöðum
ráöuneytisstjóra og skrifstofu-
stjóra, er ekki að finna eina ein-
ustu konu. Abyrgðarmestu
embættin i Stjórnarráðinu, sem
konur gegna, eru deildarstjóra-
stöður. Þar eru konur 15, en
karlar 48. Næst koma fulltrUar,
en þar hafa konur vinninginn.
Þær eru 28 á móti 21 karli, sem
gegna fulltrUastöðum. Átján
konur hafa titilinn skrifstofu-
maður, en aðeins einn karlmaður.
Loks koma ritarar, en þar eru
eingöngu konur, 26 talsins. Auk
þess eru i stjórnarráðinu sér-
fræðingar af ýmsu tagi: hag-
fræðingar, byggingafulltrUi,
lyfjafræðingur, skólayfirlæknir,
sálfræðingur og bókasafnsfræð-
ingur o.fl. Aðeins siðastnefndi
sérfræðingurinn er kona.
Athyglisvert er að athuga
hvernig konur dreifast á
ráöuneytin. Flestar konur eru i
fjármálaráðuneytinu, 29 talsins.
Þar af eru sjö fulltrUar, einn
deildarstjóri, fjórir ritarar,
og flestar i lægstu launaflokkun-
um. Hjá stofnuninni eru 11
deildarstjórar, þar af tvær
konur, og af 24 fulltrúum eru 15
konur en niu karlar. Þegar komið
er niðurá „gólfið” sitja 63 konur
við almenn skrifstofu- og af-
greiðslustörf, en aðeins þrir
karlar. Enda eru launin sam-
kvæmt8.—10. launaflokkum opin-
berra starfsmanna, en deildar-
stjórar fá greitt samkvæmt
12.—17. launaflokkum.
,,Sækjumst eftir
konum”
— Þegar ég byrjaöi við stofn-
unina, fyrir 17—18 árum, voru
engar konur i fulltrUastöðum. NU
er svo komið, að i öllum þeim
fulltrúastöðum, sem hefur verið
ráðið i að undanförnu, eru konur.
Reynsla okkar af þeim konum,
sem hafa starfað hjá okkur, er
svo góð, að við höfum beinlinis
sóst eftir að fá þær i þessi störf.
konur ekki sóst eftir æðstu
embættunum. Þær hafa gengið
lengst með þvi aö sækja um
fulltrúastörf og i einstaka tilfelli
deildarstjórastörf. Flestar eru
þær þvi fulltrúar, aðstoðarfull-
trúar og staðgenglar fulltrUa,
segir Ari Guðmundsson.
Engin kona er þvi Utibússtjóri,
hvað þá að konur gegni þaöan af
æðri embættum, þar sem völdin
raunverulega liggja. Og af
deildarstjórum er aðeins ein
kona, sem gegnir starfi forstööu-
manns deildar. Aðrar eru
deildarstjórar i útibúum eða yfir-
menn hluta af stærri deildum
aðalbankans.
„Þær eru að vakna”
Voriö 1979 hélt Arndis Sigurðar-
dóttir fulltrúi i starfsmannahaldi
Landsbankans erindi á ráðstefnu
Jafnréttisráös með „aöilum
vinnumarkaöarins”. Þar sagði
hún meðal annars: „Ég hef oft og
mörgum sinnum hvatt starfssyst-