Helgarpósturinn - 20.03.1981, Blaðsíða 4

Helgarpósturinn - 20.03.1981, Blaðsíða 4
NAFN: Eysteinn Helgason STAÐA: Framkvæmdastjóri Samvinnuferða/Landsýn FÆDDUR: 24. september 1949 HEIMILI: Ystafell 19 HEIMILISHAGIR: Eiginkona Kristín Rútsdóttir, 2 börn BIFREIÐ: Enginven hefur til umráða Chevrolet Malibu ÁHUGAMÁL: íþróttir Vlrd erum ekki í stríði við Flugleiðir Ný viöhorf hafa skapast i flugmálum þjóðarinnar á siðustu vikum. Nýlega veitti samgönguráðherra Slerling flugfélaginu danska, leyfi til að fljúga hingað til lands næsta sumar á vegum Samvinnuferða/- Landsýn. Þessi leyfisveiting hefur orsakað mikinn úlfaþyt og Flugleiöamenn segja að svona nokkuð sé til þess eins aö veikja stöðu þeirra. Þeir segja að með þessu sé verið að flytja inn danskt atvinnuleysi á kostnað islenskra launþega. Samvinnuferðir hafa á hinn bóginn taliö að samkeppni i flugrekstramálum sé nauðsynieg, og þeir leiti cinfaldlega eftir bestu tilboðunum til aö geta boöiö sinum farþegum ódýrari ferðir. Það cr Eysteinn Hetgason framkvæmdastjóri Samvinnuferða/Landsýn, sem er i Yfirheyrslu um þessi mál. Nú segja Sam vinnuferð- ir/Landsýn i fréttatilkynningu, aö nú fyrst sé hægt að bjóða upp á sambærilegt verð og aörar þjóðir, þegar þessi Sterling-samningur cr fvrir hendi. Eiga Samvinnu- ferðir við, aö islendingar hafi aldrei áður notið sömu k jara hvað varðar flugfargjöld og gengur og gerist erlcndis? „Það er alveg ljóst aö á mörg- um sviðum höfum við ekki notið þess hagkvæmasta sem gerist meðal annarra þjóða.” Hvers vegna? „bað segir sig sjálft að vegna stöðu Islands á landakortinu, þá er það miög háö öllum samgöng- um. Ég heldaö þaö hafi ekki farið framhjá neinum að samgöngur tslands við umheiminn hafa ekki veriðsem skyldi. Við tslendingar höfum ekki notið þeirra hag- kvæmustu kjara, sem við þekkj- um erlendis, m.a. vegna stað- setningarinnar svo og vegna fá- mennis.” En nú segiö þið, aö verðið sé orðið sambærilegt og þetta segið þið i sama mund og þiö geriö samninga við erlent flugfélag. Eruö þiðaðsegja, aö ekki sé hægt að koma verðinu niður i samstarfi við Flugleiðir? „Nei, alls ekki. Viö ætlumst til þess að Flugleiöir geti staðist samkeppni og það er okkar boð- orð í þessum efnum, aö taka inn- lendum tilboðum ef það er mögu- lega hægt að réttlæta þaö verös- ins vegna, fyrir okkar viðskipta- vinum. Ég skal taka eitt dæmi sem sýnir aö viö erum sjálfum okkur samkvæmir i þessari stefnu. Það er dæmi, um leiguflug sem við veröum með á sumri komanda til Kanada. Þar höföum við fengiö tilboð frá Sterling flug- félaginu og viö óskuðum eftir til- boði frá Arnarflugi. Þeirá endan- um komu með mjög sambærilegt tilboö og þá var ekki spurning i okkar huga, að taka þeirra til- boöi.” Er máliö einfaldlega það i þessu tilviki, að Fiugleiðir geti ekki keppt við tilboö Sterling? „Já, það var töluverður munur á tilboðum Sterling og Flugleiða, — og það mikill munur aö við gát- um ekki réttlætt þaö að taka til- boðiFlugleiða aö þessu sinni. Það er margt sem þarna kemur til. Sterling er flugfélag með um- fangsmikinn rekstur og margar flugvélar, en tiltölulega litla yfir- byggingu. Þeir hjá Sterling hafa tileinkað sér mikla hagkvæmni hvaö varðar innkaup á t.d. elds- neyti, auk þess sem þau tæki og vélar sem þeir nota eru hag- kvæmnari heldur en þær vélar sem Flugleiöir nota i þessum til- gangi.” Ertu að segja með þessu, að yfirbygging Flugleiða sé of mikil, eldsneytisinnkaup óhagkvæm og þeir séu meö rangar flugvélar i ferðum? „Þetta er, já, i hnotskurn mein- ið og aöalástæðurnar fyrir þvi aö Flugleiðir standast ekki sam- keppni við erlenda aðila.” Kynningardeild Flugleiða seg- ir, að þið séuö að „flytja inn danskt atvinnuleysi á kostnað islenskra launþega”. Hverju viltu svara? „Þetta er alveg dæmigerð fyrir þeirra upphrópanir og þeirra við- brögð við þessari samkeppni, sem viröist hafa komiö þeim Flugleiöamönnum nokkuð á óvart. Hér er ekki verið að flytja inn dansktatvinnuleysi.Flugið er alþjóðlegt og þau fyrirtæki sem vilja standa sig i samkeppninni, þau afla verkefna viða um heim. Þaö gera Flugleiöir lika. Þeir fá vonandi núna, tveggja til fjögurra ára samning um flug niðri i Nigeriu. Og þaö er jafnfáránlegt, ef nigerisk blöð færu að birta um það fréttirþess eðlis aö veriö væri að flytja inn islenskt atvinnuleysi, eins og það, aö bera okkur á brýn, aðviðséum að flytja inn danskt. Þeirsem stunda flugrekstureru á alþjóðlegum markaöi og þar gild- ir það lögmál, að vera sam- keppnisfær.” Nú scgja Flugleiöamenn einn- ig, að það hafi veriö rik tilhneig- ing hjá Samvinnuferðum-Land- sýn, i gegnum árin að ná samn- ingum við erlend leiguflugfélög frekar en Flugleiðir. Er þetta rétt? „Við höfum ávallt, þegar við höfum skipulagt okkar ferðir, reynt að ná sem bestum innkaup- um og til þess leitum við eftir til- boðum frá fleiri aðilum, heldur en þeim sem til er á tslandi. Við höf- um fengiö tilboð frá Bretlandi, Noregi og viðar og siðan borið þau saman við þau tilboö sem fyr- irliggja frá Flugleiðum. Það hef- ur alltof oft komiö fyrir að Flug- leiðir hafa ekki verið sam- keppnisfærir við þessa aðila. Þetta kalla Flugleiðir „augljósa tilhneigingu til að nota erlend leiguflug frekar en islensk”. Til- hneiging okkar er fyrst og fremst sú, aö kaupa þessa þjónustu á þeim hagkvæmustu kjörum sem til eru.” Eruö þið einir á báti hvað þetta varðar? Reyna aörar ielsnkar ferðaskrifstofur þetta sama? „Ég get ekki svarað fyrir aöra, en ég reikna meö þvi að keppi- nautar okkar reyni eins og við, að ná sem bestu kjörum, eins og raunar allir þeir, sem standa i verlsun og viðskiptum. Ég vil hins vegar árétta, að Samvinnu- ferðir-Landsýn, hafa i gegnum árin, að mestum hluta notað islensk samgöngutæki, þ.e.a.s. flugvélar Flugleiða og Amar- flugs. En við teljum engu að siður nauösynlegt að leita tilboöa frá fleiri til þess að veita islenskum aðilum, það aðhald sem nauðsyn- legt er.” Þú vilt sem sé ekki skrifa undir þá staðhæfingu, að með samning- um við erlenda aðila, séuð þið að reka ryting i bak Flugleiða, meö- an þeir séu að reyna aö klórasig fram úr timabundnum erfiðleik- um? „Langt þar i frá. Ég vil frekar halda því fram, að þegar til lengri tima ér litiö, þá sé svona nokkuö Flugleiðum til gagns. Þessi sæta- fjöldi sem viö höfum samið um við Sterling, er aöeins litið brot af þeim sætafjölda sem Flugleiðir selja til Kaupmannahafnar og hefur þetta þvi ekkert að segja um heildarafkomu Flugleiða og hversu slæm eða góð hún endan- lega veröur. En þessu fáu sæti sem hér um ræðir, gætu hugsan- lega orðið til þess að veita Flug- leiðum aðhald og leitt þá inn á hagkvæmari brautir á markaði samkeppninnar. ” Eruð þið ekki óneitanlega að segja Flugleiðum hálfopinbert stríð á hendur, þegar Samvinnu- ferðir-Landsýn tilkynni, aö þaö séu frumskógarlögmál markað- arins sem ráöi rikjum, en ekki samúðarviöskipti við Flugleiðir? „Nei, þetta er á misskilningi byggt. Hér er ekki um neina nýja bólu að ræða. Við höfum áður leit- að eftir erlendum tilboðum og Flugleiðir hafa áður ekki verið samkeppnisfærir. Hér er ekki um neina striðsyfirlýsingu að ræða. Við erum ekki i striði við Flug- leiðir. Við höfðum á siðasta ári gifurlega mikil viðskipti viö Flug- leiðir og öfluðum þeim mikilla viðskipta á fjölmörgum sviðum. Við vonumst til þess að i náinni framtið gegum við haft samskipti við þetta fyrirtæki, sem við telj- um að sé og verði buröarás Islendinga i samgöngum viö um- heiminn.” Nú eru Samvinnuferðir-Land- sýn angi af Sambandi islenskra Samvinnufélaga og sú saga flýg- ur að SÍS-veldið hyggi á æ frekari itök i flugrekstri. Er SÍS með puttana i' þessum Sterling-málum öllum og er þetta liður i stórsókn Samvinnuferöa og StS inn á flug- rekstrarmarkaðinn? „Samband islenskra sam- vinnuferða er hluthafi í þessu fyrirtæki ásamt öörum almenn- ingssamtökum, svo sem verka- lýðshreyfingunni, BSRB og fleiri slikum. Þetta mál sem hér um ræðir, er aöeins viðleitni okkar til að bjóða góðar og ódýrar ferðir. en að þetta sé hluti af einhverju lengri og viðameiri áætlun ein- hverra annarra aðila, sem okkur eru tengdir, það er fjarstæða.” En er ekki ljóst engu að siður, að þetta SterUng-mál er aöeins angi af stórmáli. Snjóboltinn sé rétt farinn af stað og hann hlaði utan á sigog i framtfðinni fari það mjög i vöxt að gerðir séu samn- ingar við erlenda aöila? „Það þarf alls ekki að vera að leiguflug erlendra aöila verði ein- hver viðamikill þáttur i okkar flugsamgöngum. Auövitað er alltaf möguleiki á þvi að erlend leiguflug skjóti hér upp kollinum, en við erum á timamótum að þvi leytinu, að framundan hlýtur að vera mótun nýrrar flugmála- stefnu stjórnvalda. Samgöngu- ráöherra hefur lýst þvi yfir að slikt sé i undirbúningi. Það geta allir verið sammála um það, að sú stefna sem mótuð var með sameiningu Loftleiða og Flugfé- lags íslands og fylgt hefur verið siöan, hefur ekki staðistþær vonir sem til hennar voru geröar i upp- hafi. Þaö er þvi nauðsynlegt að endurskoöa þessi mál og koma þeim þannig fyrir að flugsam- göngur til og frá landinu verði þannig hagað á hverjum tima, að þær verði sem hagkvæmastar og öruggastar fyrir landsmenn.” Þú heldur þvi sem sagt fram, að meö óbreyttri pólitik I þessum málum, þá verði leiöin greið nið- ur á við h vað Flugleiðir varðar og einnig hitt að erlent leiguflug til og frá landinu færist i aukana? „Jú, ef óbreyttur rekstur og viðbrögð forráðamanna Flug- leiða verða þau sömu og nú er, þá er það fullljóst að þaö stefnir i áskókn erlendra leiguflugfélaga. En ef mótuð verður ný og breytt flugmálastefna þar sem islenskir flugmálaaðilar taka á þessum málum með festu, sýna viðsýni og reyna að þjóna þvi höfuðmarki i að veita tslensingum ódýra og hagkvæma samgöngumöguleika, þá er ekki teljandi hætta á erlendu leiguflugi i framtiöinni.” Nú er það fullyrt, að leyfisveit- ingin vegna Sterlingferðanna, hafi fengið jákvæða umsögn sam- gönguráðherra, vegna þess að hans flokkur sé i sterkum tengsl- um \ið StS og Sambandið hluthafi I Samvinnuferðum-Landsýn. Er þetta raunin? „Samgönguráðherra hefur veg- iö þetta mál og metið með sinum starfsmönnum i ráðuneytinu. Hann hefur leitað umsagnar flug- ráðs og flugmálastjórnar og hann hefur eflaust fundið þann með- byr, sem þetta mál hefur haft meðal almennings, Hans afstaða hefur þvi vafalaust mótast af þessum atriðum, en ekki tengsl- um eins eða neins.” Núhafa Flugleiðamenn sagt að þessi leiguflugfélög geti boðið betur m.a. vegna þess að þau losni við flugvallarskatt. Er þetta rétt? „Nei, þeSsi skattur á að vera lagður á alla þá sem ferðast til eða frá landinu, hvort sem um er að ræða flug með innlendum eða erlendum flugfélögum.” Nú bjóðið þið þessar Sterling ferðir talsvert ódýrari en þekkst hefur. En eru það ekki i raun islenskir skattborgarar, sem greiða þessar ferðir niður.þvi um leið missa Flugleiðir þessi sæti og enn harðnar á dalnum hjá þeim, sem þýðir aftur einfaldlega að skattborgararnir þurfa að styrkja fyrirtækiö enn frekar með rikis- styrkjum? Er þetta ekki vita- hringur, sem þið eruð aðeins að framlengja? „Þessi lágu fargjöld okkar eru ekki nein endurgreiðsla á þeim peningum sem skattborgarar hafa orðið að greiða til reksturs Flugleiða, þannig að þeir geti m.a. flutt útlendinga yfir Norður- Atlantshafið. Það liggur þó einnig i hlutarins eðli hvað Flugleiöir varðar, að margra ára taprekst- ur, sem talinn verður i mörgum milljöröum króna, hlýtur að iþyngja félaginu og kemur sjálf- krafa niður á fargjöldunum. Þaö er ein skýringin aö Flugleiðir eru ekki samkeppnisfærar, að þeir eru alltaf að baksa við þennan skuldahala og geta þvi ekki tekið á verkefnum sem skyldi.” Þú segir nauösynlegt að móta nýja og betri stefnu I flugrekstar- málum . Myndir þú sjálfur treysta þér til að setja á stofn flugfélag með hjálp góðra manna og láta það rúlla hallalaust? „Ég veitað það erhægt að reka hér flugfélög á heilbrigðum grunni. Flugfélag sem fengju svigrúm og starfsgrundvöll væri hægt að reka hallalaust. Ég tel nauðsynlegt þegar ný flugmála- stefna kemst i framkvæmd, að það verði á hendi fleiri en eins að- ila, að bjóöa upp á reglubundið áætlunarflug til og frá landinu.” Samkeppni nauðsynleg, segir þú, en óttastu ekki að mörg islensk flugfélög myndu ganga að hver öðru dauöu? „Ég er þess fullviss að sam- keppni á þessu sviði myndi aðeins leita gott af sér. Flugleiðamenn virðast hins vegar lita á alla sam- keppni sem hættulega og raunar óheiðarlegar og á sama hátt lita Flugleiöir á öll hagstæð tilboð sem eru ekki eru óalgeng sem undirbuö, ef þeir treysta sér ekki tilaömæta þeim.Á þessu viðhorfi þarf aö vera stór breyting, ef þró- un flugrekstarmála og Flugleiöa á að vera^MRnþf'næstu fram- eftir Guðmund Árna Stefánsson tið.”

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.