Helgarpósturinn - 24.04.1981, Page 17

17
_he/garpásturinrL. Föstudagur 24. apríl 1981
Sálmur fyrir sjónvarp
Sjónvarp annan í páskum
Eyvindur Erlendsson:
Óöurinn um afa
Ljóð i lifandi myndum
Ekki veit ég hvoru Eyvindur
Erlendsson hefur fremur ætlað
að lýsa með ljóði og myndverki
sinu um afa, sem sjónvarpið
sýndi á annan i páskum:
undanhaldi náttúrlegra lifs-
hátta í þessu landi eða tilfinn-
ingu sinni gagnvart forgengi-
leika alls sem er, fánýti mann-
legrar viöleitni, dauðanum
sjálfum. Ég held mig misminni
lega sjónvarpsverks. Þegar ég
fór að hugleiöa þaö fannst mér
ég skynja einhverja togstreitu á
milli hins trúarlega existential-
isma sálmaskáldsins og
ákveöinna nýrómantiskra hug-
mynda um félagslega hollustu-
hætti, sem gamlir sveitapiltar i
rithöfundastétt hafa verið
ósparir á að halda að lesendum
sinum slðustu áratugi. Kannski
er sú tilfinning, þó byggð á mis-
skilningi einum eða jafnvel
áhuga á að leita uppi galla;
kannski er Eyvindur ekkert að
tefla óspilltri sveitinni gegn
borgarsamfélaginu, enda getur
Sjónvarp
eftir Jón Viðar Jónsson
ekki aö Eyvindur hafi aldrei
nefnt dauðann á nafn I ljóölestri
sinum, enda gerðist þess tæp-
lega þörf; eyöingin mikla sem
allt ber ofurliði er hvarvetna
nálæg i myndum hans. I upphafi
verksins er lesiö úr bibliutexta,
sem hlýtur aö hafa verið
einhver af Davíössálmum, og er
þar meö slegið á streng sem
hljómar myndina i gegn, um að
mikil sé dýrö Drottins og
mannlegt lif andgustur einn.
Eyvindur Erlendsson er liklega
einn þeirra sem aldrei hafa
gengiö af barnatrúnni til fulls og
það jafnvel þótt hann hafi setið
við visdómsbrunna austur I
Rússíá; kannski er raunar fátt
betur fallið til aö hlúa að göml-
um trúarneista en náin kynni af
guðsafneitun járnharðrar efnis-
hyggju.
Þess verður ekki freistaö hér
að upplýsa menn hverjir séu
kostir og gallar þessa persónu-
starf i borg varla verið 'neitt
verri iðja en sveitastörf í veröld
þar sem allt er hvorteðer
hégómi og eftirsókn eftir vindi.
Augsýnilega reynir Eyvindur að
gæða orð sin og myndir nokk-
urri margræðni, þannig mega
menn trúlega ráða þvi hvort þeir
lita á soninn dularfulla, sem
birtist i bleikur yfirlitum á
glæstri bifreið, sem fulltrúa
sálarlausrar nytsemishyggju
eöa þess valds sem alla sækir
heim að lokum.
Sé þessu verki ætlað aö boða
mönnum einhver sannindi
imynda ég mér að þau séu
auðmýkt, trúmennska og ótta-
blandin lotning gagnvart þvi
almætti sem rikir yfir lifi voru
og dauða. Liklega verður alls-
nægtakynslóðin á fátt þarfara
minnt en tilvist þeirra og hafi
Eyvindur Erlendsson þökk fyrir
það.
JVJ
Úr myndinni Elskan min eftir Charlotte Dubreuil, gest frönsku kvik-
myndavikunnar.
Hátíö í Regnboganum:
árás imyndaðs óvinar. Þetta er
mjög falleg mynd um fánýti
mannlifsins.
Heimþrá (Coup de Sirocco)
fjallar um svonefnda svartfætl-
inga, en svo eru þeir Frakkar
kallaöir, sem bjuggu i Alsir, áöur
en landiö var sjálfstætt. Myndin
gerist fyrir sjálfstæðið og segir
frá Narboni fjölskyldunni, sem
lifir rólegu og áhyggjulausu lifi.
Hins vegar eru teikn á lofti um
sjálfstæði landsins og brátt
kemur að þvi að fjölskyldan þarf
ao tiytja úr landi til Frakklands,
sem hún litur næstum á sem
framandi land. Leikstjóri er
Alexandre Arcady.
Réne Gainville heitir leikstjóri
Meðeigandans (L'associé), þar
sem segir frá kaupsýslumanni,
sem gengur ekki allt of vel. Hann
býr sér þvi til imyndaöan meðeig-
anda, Herra Davis, sem á siðan
mikilli velgengni að fagna. Með-
eigandinn er gamanmynd i létt-
Sjö franskar næstu vikuna
Frönsk kvikmyndavika hefst I
Regnboganum á morgun, laugar-
dag, og stendur til sunnudagsins
3. mai. Það er Franska sendiráðiö
í Reykjavik, sem stendur fyrir
þessum viöburði, og mun þetta
vera i fjórða sinn, sem slikt er
gert.
Alls veröa sýndar sjö myndir og
eru flestar þeirra frá árinu 1979,
en aðrar eitthvaö eldri. Þótt ekki
sé þar að finna myndir eftir
stærstu nöfnin i franskri kvik-
myndagerö I dag, ætti kvik-
myndavikan að gefa einhverja
mynd af þvi, sem þar er að ger-
ast. Auk þess hefur val myndanna
miðast við þaö að gefa sem breið-
asta mynd af franskri kvik-
myndagerð.
Þaö vekur athygli, að af sjö
leikstjórum, eru tvær konur, sem
eru tiltölulega ungar i þessari
listgrein. Þær eru Patricia Moraz
og Charlotte Dubreuil. Sú siðar-
nefnda verður einnig sérstakur
gestur hátíðarinnar, þar sem hún
mun kynna mynd sina Elskan
min (Ma chérie).
Elskan mín fjallar um móður
og dóttur og samband þeirra sem
rofnar eftir 17 ár. Dóttirin Sara
fer sina eigin leiö, en móöirin
Jeanne finnur loks sjálfa sig.
Kvikmynd Patriciu Moraz
heitir Horfin slóð (Le Chemin
perdu) og segir þar frá ungri
stúlku, Cécile, sem flöktir á milli
tveggja heima, þess, sem afi
hennar, og eldheitur baráttu-
maður fyrir sósialisma lifir i, og
þess, sem foreldrar hennar lifa I.
Hún hittir siöan ungan pilt, sem
veldur breytingum I lifi hennar.
Eyðimörk tartaranna (Le
Désert des Tartares) heitir mynd
eftir leikstjórann Valerio Zurlini,
og gerö er eftir samnefndri skáld-
sögu italska rithöfundarins Dino
Buzati. Hún fjallar um afskekkt
landamæravirkni og mennina,
sem þar dvelja I eilifri bið eftir
um dúr, eins og Frakkar einir
geta gert.
Loks eru svo tvær sakamála-
myndir. Onnur þeirra, Tveir
menn (Deux hommes dans la
ville)gerö af leikstjóranum José
Giovanni, er dæmigeröur
franskur krimmi, þar sem allt er
á fullu. Hún segir frá Ginó, sem
losnar úr fangelsi og ákveður aö
taka upp reglubundiö liferni, en
gengur kannski ekki sem skyldi,
þvi lögregluforinginn, sem hand-
tók hann hér áöur fyrr, er alltaf
að angra hann.
Hin sakamálamyndin heitir
Beislið (Le Mors aux Dents) og
fjallar um pólitikusa, sem reyna
að hafa peninga með svindli út úr
veðhlaupakeppni. En það fer ekki
eins og til stóð. Leikstjóri Beisiis-
ins er Laurent Heynemann.
Þaö ættu þvi allir aö finna eitt-
hvaö við sitt hæfi á Frönsku kvik-
myndavikunni.
Margt er undrið
Karel og André
Það er mikill tryllingur i
blaðaútgáfunni kringum páska
og margt fer úr skoröum. Um
leið hellast stórvirkin yfir. Það
er rétt hægt að minnast þakk-
samlega á Tékkann Karel Snee-
berger, sem lék fiðlukonsert
Þorbjörns Lundquist með Sin-
fóniuhljómsveitinni 9. apríl.
Þetta þriggja ára gamla sænska
verk var grunsamlega áheyri-
legt og sjálfsagt spillti þessi
fulltrúi einnar samþjöppuðustu
músikþjóöar i heimi ekki fyrir
þvi.
Það heföi lika verið ástæöa til
að gapa svolitiö útaf franska
organmeistaranum André Isoir
frá Saint German des Prés i
Paris, sem hélt slna siðustu tón-
Dýrð i hæstum hæðum.
A hinum glöðu miðöldum,
þegar evrópskur almúgi kunni
ekki enn að syngja á bók, var
hann samt mun virkari i guös-
þjónustunni en siðar. Kirkjan
var stundum nokkurskonar al-
þýðuleikhús. M.a. voru stórat-
burðir guðspjallanna leiknir og
sungnir með mikilli þátttöku
safnaöarins, og þótti gaman aö,
jafnvel þótt enginn væri I þeim
bardaginn.
Þetta lagöist auðvitað af i
hinni drungalegu lútersku, sem
hefti allt sjálfræði almúgans
enn meir en áður. Listamenn I
þjónustu hennar fundu þó smám
saman leiöir til aö vinna uppá-
við úr þessari gömlu hefð mó-
tettur, kórala, kantötur, óra-
tóriur, passiur og messur. Og
snemma á 18. öld er hátind-
leika I Kirkju Krists Konungs i
Landakoti 8. april. Það virðist
einu gilda, hvort sá maöur fer
með J.S. Bach og Couperin eða
hálfgert 19. aldar popp. Allt
veröur nýstárlegt og spennandi
undan höndum hans og fótum.
Hann haföi eölilega átt i nokkr-
um brösum viö orgelið i Landa-
koti, enda mun þaö vera slomp-
að af ryki. En svo ku standa á
þvi, aö fyrir svosem tveim árum
var kirkjan máluð innan með
tilheyrandi undirbúningsvinnu,
skrapi og sparsli. Það átti auð-
vitað að breiða yfir hljóðfærið á
meðan, en þaö var vist bara
breitt yfir nótnaboröin en ekki
pipurnar! Og þær eru óryk-
sognar enn — enda ekkert
áhlaupaverk.
unum náö með Bach og Hándel,
sem báðir fæddust árið 1695 I
saxneskum smábæ, en tróðu
ólikan stig að sama marki.
Hándel varö heimsmaður og
giftist ekki einu sinni. Hann fór
ungur til Italiu og helgaöi sig
óperusmiöi. 1712 réðst hann i
þjónustu hins þýskættaða kon-
ungs i Lundúnum og vann næstu
20 ár einkum að þvi að semja
óteljandi italskar óperur, sem
þá voru reyndar að komast úr
tisku, enda flestar gleymdar.
Þá snéri hann sér að þvi að
semja oratóriur, sem e.t.v.
mætti kalla veraldlega helgi-
söngleiki eöa trúarlegar
óperur. Og þar náöi hann sér
verulega á strik. Frægust þeirra
er Messias, en önnur Júdas
Makkabeus. Hándel naut þess,
að I Englandi hafði safnaðar-
söngur ætið lifað góðu lifi, enda
hélt enska biskupakirkjan
mörgu góöu eftir frá þeirri kat-
ólsku.
Kór Langholtskirkju (um 60
manns) flutti Messias meö
ágætum I Fossvogskirkju og var
stjórnandanum Jóni Stefáns-
syni til mikils sóma. Það var
nýstárlegt aö meðtaka allan
þennan fögnuö i þessu sorgar-
innar húsi, og maður gleymdi
jafnvel að angrast yfir hinni
herfilegu altaristöflu. Þetta
sannaöi svo ekki veröur um
villst, að þaö þarf ekki neinn
risakór til aö flytja Messias svo
aö vel fari. Einsöngvararnir
héldu naumast i við kórinn, þótt
þau gerðu allt vel, Elin Sigur-
vinsdóttir, Rut L. Magnússon og
Haildór Vilhelmsson. Garöar
Cortes var veikur þetta sinn, en
Jón Þorsteinssonhljóp i skaröið
fyrirvaralitiö, og virtist þess
gæta nokkuð.
Ég læt ekki af að gagnrýna
prógrömm. Fyrir sagnfræöina
eða tónlistarsöguna er slæmt,
aö hvorki skuli á þvi standa,
hvaöa kór er um að ræða né einu
sinni ártalið, þegar flutningur-
inn á sér stað. Fyrir augnablikið
hefði veriö heppilegra, að það
væri þriðjungi stærra og enski
textinn haföur meö. Það er ótrú-
legur munur fyrir suma, aö geta
þannig fylgst með framvindu
mála og hverju orði, sem sungiö
er. En þau heyrast jú misvel i
söng.
Ekki kann ég viö þann inn-
flutta siö okkar áheyrenda aö
standa upp fyrir Hellelúja-kórn-
um, þótt hann sé eitt af dýrlegri
sköpunarverkum I samanlagöri
heimsmúsikinni. Þessi siður
spratt snemma upp hjá Eng-
lendingum, og það er eðlilegt,
aö þeir haldi honum, þvi verkið
er jú upphaflega samiö
handa þeim. En við
mættum eins
Barnaleikrit í Breiðholtsleikhúsi:
,,Segðu pang!!"
„Segðu pang!!" er nýtt islenskt
barnaleikrit, sem Breiðholtsleik-
húsið frumsýnir i Fellaskóla á
sumardaginn fyrsta.
„Þetta er innlegg I umræðuna
eftir barnaárið um menningu fyr-
ir börn og framboð á henni. Von
okkar cr sú, að leikritið muni
vekja frekari umræðu um þettai
ekki aðeins meðal fulloröinna,
heldur lika meðal barna”, segir
leikstjórinn, Jakob Jónsson, I
samtali við Helgarpóstinn.
Leikendur eru aðeins tveir,
Þröstur Guðbjartsson og Þórunn
Pálsdóttir, en tónlist og söngtext-
ar eru eftir Matthias Kristiansen.
Leikmyndin er á ábyrgð alls
hópsins, en nafn höfundarins er
leyndarmál .
„Segöu pang!!” fjallar um tvö
börn, strák og stelpu, sem upp-
götva ýmislegt sem i kringum
þau er með þvi aö bregða sér i
ýmsa leiki. Eitt af þvi sem þau
lifa sig inn i eru sjónvarpsmynd-
ir, þá einkum ofbeldi i þeim, og
má reikna með þvi að þar komi
pangið viö sögu.
„Það er ekki verið aö beina
spjótum að einum eöa neinum.
Þetta verður vonandi létt og
skemmtilegt, en á að vekja menn
til umhugsunar”, segir Jakob
Jónsson leikstjóri þessa annars
verkefnis Breiðholtsleikhússins.
ÞG
Gróska hjá Jazzvakningu:
íslenskir og erlendir
jassistar á jasshátíö
Jazzvakning gerir það ekki
endasleppt viö jassáhugamenn.
Fyrir skömmu stóð þessi klúbbur
jassáhugafólks fyrir þvl að fá
hingaö snillinginn Clark Terry og
stórbandiö hans. Næst á dagskrá
er jasshátið, sem stendur dagana
27. april til 3. mai.
Þaö verður hljómsveit sænska
trommuleikarans Fredriks
Norén, sem opnar hátíöina aö
Lækjarhvammi, Hótel Sögu, en
lesendur sænsku músikblaöanna
Orkester Journalen og Tonfallet
kusu hana bestu jasshljómsveit
ársins 1980. Meðleikarar Noréns
eru allt ungir menn, tenórsaxó-
fónleikarinn Stefan Isaksson,
baryntonesaxófónleikarinn
Hans-Peter Anderson, pianistinn
Ulf Sandberg og bassaleikarinn
Hans Larsson.
Meirihluti tónlistar þeirra
félaga er frumsaminn, en hún er
af þeirri gerðinni, sem jassmenn
kalla „poppaðan jass”.
Föstudagskvöldiö 1. mai veröur
bandarlski trompetleikarinn Ted
Deniel söluleiðis á Sögu, en hann
hefur haldiö tónleika viða um
heim og leikiö inn á fjölda hljóm-
plata. Að þessu sinni leikur hann
meö Askeli Mássyni tónskáldi og
slagverksmeistara og einnig
þeim Kristjáni Magnússyni
pianóleikara, Reyni Sigurössyni
vibrafónleikara, Árna Scheving
bassaleikara og Alfreð A
Alfreössyni trommuleikara. Uý