Helgarpósturinn - 05.02.1982, Síða 27

hplqrirpncrh irinn Fðstudagur 5. febrúar 1982.
— Eiturbyrlarar og bliðusalar ganga hönd...
barnavændTögeítur
„Ég var 12 ára þegar ég byrjaði að taka
inn diazapam og valium. Ég var mjög
stressuð og taugaveiklað barn og þess
vegna hafði ég aðgang að þessum pillum.
Læknir skaffaði mér þær, en ég átti að taka
þær með reglulcgu millibili. Fljótlega
komst ég að þvi hversu kaldur og ófeiminn
maður er undir áhrifum pilianna og þær
hjáipuðu mér félagslega: ég varð „cool” og
„töff” og þorði að frainkvæma hluti sem ég
hefði aldrci þorað að gera án vimugjafa.
Þvi fór ég að stela úr pillugiösunum. svo ég
væri i stöðugri vimu...”
Ofanskráð klausa er upphaf langs við-
tals sem birtist i Tímanum s.l. sunnudag,
31. jan. Viðtalið á blaðamaður Timans við
19 ára stúlku, sem lifað hefur útigangslifi I
Reykjavik i nokkur ár, verið i stöðugri
vimu vegna lyfjaneyslu og áfengis. Þar
segir ennfremur: „...Öreglan þróaöist allt-
af meira og meira, við vorum farin að
reykja hass, sniffa kókain og éta allar þær
pillur, sem við komumst yfir, ofan á alla
hina vimugjafana.-Rvernig fenguð þið pill-
urnar, hassið, kókainiö? -Þaö var ekkert
mál. Það er ótrúlega mikið af hassi og
kókaini hér á landi. Svo fékk klikan fljótt
sambönd við dreifingaraðila og strákarnir i
klikunni fóru aö „selja” til að fá peninga.
Viðhöfðurn sambönd við nokkra lækna sem
voru i svipuðu ásigkomulagi og við, og þeir
skrifuðu út lyfseðlana... Það eru starfandi.
hóruhús i bænum sem við fórum i og gátum
verið þar undir stöðugum áhrifum. Við
fengum vimugjafa en ekki peninga fyrir
bliðu okkar. Svo eru klámmyndatökur i
gangi og fyrir „leik” i þeim fékk maður
einnig vimugjafa. En yfirleitt var maður
blindfullur eöa út úr stónd þegar maður
,,lék” I þeim...”
Timaviðtal þetta virðist ekki hafa vakið
mikla athygli annarra fjölmiðla. Eins og
stundum áður birtir eitthvert Reykjavikur-
blaðanna efni, sem að öllu eðlilegu ætti að
vekja mikla athygli, kalla á viðbrögð. En I
þessu tilviki er engu likara en enginn leggi
trúnað á þá frásögn sem Timinn flutti.
Samt er viðtalið viö þessa ungu stúlku á
vissan háktstaðfest af tveimur féla^sráö-
gjöfum, sem þekkja til stúlkunnar, þ.e.a.s.
viðkomandi félagsfræðingar munu hafa
l .......................1
Setning herlaga iPóllandi til að stöðva
starfsem i pólsku verkalýðshreyfingarinnar
virðistætla að hafa það i för með sér meðal
annars, að uppúr slitni milli Kommúnista-
flokks Sovétrikjanna og Kommúnistaflokks
ítaliu. 1 harðorðri ritstjómargrein fyrra
sunnudag réðst Pravda. málgagn mið-
stjórnar Kommúnistaflokks Sovétrikjanna
á stefnu i'talska flokksins. Aðalmálgagn
hans, l'Unita. svaraði fullum hálsi tveim
dögum siðar. Verður ekki annað séð en rök-
rétt framhald deilunnar verði að forusta
sovéskra kommúnista íýsi yfir slitum
flokkslegra samskipta við Kommúnista-
flokk Itali'u og fullum fjandskap við hann.
Viðsjár milli þessara tveggja
kommúnistaflokka hafa staðið lengi, en
hingað til hafa foringjar beggja reynt að
halda þeim innan þeirra marka, að tengsl
þeirra á milli rofnuðu ekki að fullu.
Kommúnistaflokkur ítaliu er hinn fjöl-
mennasti I Vestur-Evrópu og áhrifamestur
ihópi þeirra sem leitast hafa við að marka
sér þá stefnu sem kölluð er evrópu-
Enrico Berlinguer
SOVÉTMENN LEGGJA
TIL ATLÖGU GEGN
E VRÓPUKOMM ÚNISMANUM
kommúmsmi. Sú flokkafylking er þvi likleg
tilaðtaka afstöðu með Itölum gegn sovét-
mönnum, Enrico Berlinguer, foringi
Kommúnistaflokks Italiu og frumkvöðull
evrópukommúnismans, heíur á hinn bóginn
orðið að taka tillit til að nokkur hluti
flokksins litur enn á hollustu við Sovétrikin
sem hið æðsta boðorð fyrir kommúnista.
Tilefni fordæmingar Pravda á itölskum
kommúnistum er ályktun, sem miðstjórn
flokksins gerði á fundi 13. janúar i tilefni af
setningu herlaga i Póllandi. Þar er sá at-
burður túlkaður svo.að kreppan i stjórnar-
fari Sovétrikjanna og fylgirikja þeirra sé
komin á það stig, að valdaflokkarnir séu
svo gersamlega úr sambandi við þjóðirnar
sem þeir drottna yfir, og þá sér i lagi verka-
lýðinn, að pólitiskt gjaldþrot leiði til
hernaðareinræðis.
Þessa niðurstööu Italskra kommúnista
telur Pravda vott um að flokkur þeirra sé
nú íyrir fullt og allt búinn að yfirgefa hug-
myndafræðilegan grundvöll kommúnism-
ans og marx-léninska byltingarkenningu.
Hann niði niðursovésku þjóðina og flokkinn
og fremji þau hróplegu „helgispjöll” að
vara við hernaðaranda og hermennsku-
dýrkun, sem einkenni stjórnarfar i löndum
Varsjárbandaiagsins.
Sér i lagi veitist Pravda að itölskum
kommúnistum fyrir að átelja útilokun mál-
frelsis og skoðanafrelsis á sovésku yfir-
ráðasvæði. Slær blaðið þvi föstu, að rétt-
leysi allra sem valdaflokkarnir telja sér
andstæða, sé einmitt sérkennið á „raun-
verulegum sósialisma.”
Svar itölsku kommúnistanna i l’Unita
hefur að meginstefi, að greinin i Pravda
talið hana sannsögla og óhætt aö leggja
trúnað á hennar orð.
Nú er vel hugsanlegt, að i frásögn stúlk-
unnar af kókainnotkun og hóruhúsi, sé eitt-
hvað málum blandiö. Kannski hefur hún
lent i einhverri þeirri aðstöðu, þannig
langæju rúsi, að hún veit ekki vel hvað hef-
ur i raun og veru gerst. Kókain, er eftirsótt
viða um lönd og almennter talið, að það sé
efni sem fáir hafi efni á að skemmta sér
við. Og hóruhús? 1 Reykjavik?
Við höfðum tal af ýmsum þeim aðilum
sem láta sig mál unglinga i þjóöfélaginu
skipta. Félagsráögjafar, þeir sem gleggst
þekkja til haga þessara utanveltu barna,
gáfu blaðamanni engar upplýsingar um
hvað væri á seyði i málum eiturétandi æsk-
unnar. En þeir báru heldur ekki brigður á
áreiðanleik Timaviötalsins. Eftir að hafa
rætt við nokkra félagsráðgjafa hér á
Reykjavikursvæöinu, taldi blaðamaður að
full ástæða væri til að leggja trúnað á flest
það sem fram kom i viðtali Timans.
Lögreglan var hinsvegar á ööru máli. Hin
almenna Rannsóknarlögregla taldi ótrú-
legt, að hér i Reykjavik væri eitthvert
skipulag á vændi og það án vitundar lög-
reglunnar. Fikniefnalögreglan var heldur
engu nær — en taldi þó vist að verulegt
magn af eitri væri i umferö. Reyndar má
fullvist telja, ef eölilegar ályktanir eru
dregnar af samtölum blaðamanns við lög-
reglu og félagsfræðinga, að eiturnotkun,
hass, pillur og fleira, færist stöðugt i auk-
ana, eða eins og einn félagsráögjafinn
sagði: Þróunin er hraðstig, þetta veröur æ
umfangsmeira.
Erfitt er aö festa hendur á málum sem
þessum. Lögreglan viröist utanveltu þegar
fórnarlömb eitursala eru annars vegar. Fé-
lagsráðgjafar hafa enga upplýsingaskyldu,
enda myndu þeir ekki lengi eiga trúnað
þeirra sem þeir eiga að vera til aðstoðar, ef
þeir gæfu fjölmiölum eða lögreglu upplýs-
ingar.Unglingarnir sjálfir opna sig ekki,
þvi þar með hafa þeir rofið trúnað kliku
sinnar, útiloka sjálfa sig úr samfélagi sinu
og fá ekki „nauðsynlegt” eitur.
Þeir sem eru á útigangi i Reykjavik,
koma sér oftast upp einhvers konar húsa-
skjóli. Lögreglan og félagsráðgjafar þekkja
þessi aðsetur, geta leitað þangað að skjól-
stæðingum sinum. En lögreglan er sjaldan
á kreiki til að leiðbeina og vera til hjálpar —
i YFIRSÝN
sýni að forusta Kommúnistaflokks Sovét-
rikjanna sé ekki viðræðuhæf *. Þar vaði
uppi slikur hroki, rangfærslur og dóm-
greindarskortur.að ekkisé unnt að eiga við
slika menn orðastaö á vitrænum grund-
velli.
Forusta sovéska kommúnistaflokksins
hefur sýnt það svart á hvftu, segir l’Unita
að hún er ófær um að læra af mistökum sin-
um. 1 stað þess að leiðrétta skyssur sinar,
hugsi hún ekki um annað en bæla niður all-
ar raddir sem henr.i séu ekki samhljóða i
hvivetna.
Þessi deila sovéskra og italskra komm-
únista blossar upp viku áður en flokksþing
Kommúnistaflokks Frakklands kom sam-
an. Sá flokkur hefur á siðari árum gerst æ
andvi'gari stefnu Kommúnistaflokks ltaliu
og lagt vaxandi áherslu á hollustu við
Sovétrikin. Þar á meðal lögðu frönsku
kommúnistarnir Wessun sina yfir setningu
herlaga i' Póllandi.
t og með kann árásin á Berlinguer og
italska kommúnista þvi að vera viðleitni
sovétmanna til að styðja við bakiö á Ge-
orges Marchais, foringja franskra
kommúnista. Hann hefur sætt vaxandi
gagnrýni iniian flokks sins eftir ósigrana
sem hann beið, fyrst i forsetakosningum og
svo I þingkosningum i sumar.
E n jafnframtbendir fordæming Pravda
á ítölskum kommúnistum til harðnandi af-
stöðu valdahópsins i Sovétrikjunum i
alþjóðamálum.Sú var raunin eftir fordæm-
inguna á Titó og Júgóslövum 1948 og Maó
og Kinverjum 1961. Það tilheyrir þegar
Kremlverjar hafa ákveðið að sýna klærnar
svo um munar, að kveða upp samtimis
bannfæringu yfir einhverjum villutrúar-
hópi i röðum kommúnista.
Sambandsslit við italska kommúnista-
flokkinn af hálfu sovétmanna virðast
óhjákvæmileg afleiðing af árasargreininni i
Pravda.En slikt, hlýtur að draga dilk á eftir
sér i öðrum kommúnistaflokkum, sér i lagi
i Vestur-Evrópu. Allir kommúnistaflokkar
þar, að undanskildum þeim franska, portú-
galska og norska, eru liklegir til að taka af-
stöðu með Kommúnistaflokki italiu, þótt
það kosti sambandsslit við sovéska flokk-
27
hún er jafnan aö góma einhvern „söku-
dólg”, fá einhvern i yfirheyrslu. „Viö get-
um ekkert gert nema einhver opni sig, að
einhver nöfn séu nefnd”, sagöi lögreglu-
maður nokkur. Og þeir sem þekkja nöfnin,
þegja sem steinninn, þvi annars vegar má
ekki rjúfa trúnaö, hins vegar gilda ströng
frumskógarlög.
Þaó er afskaplega algengt i stærri
borgum, að eiturmarkaöurinn og klám- og
vændisbransinn gangi hönd i hönd. t Tima-
viðtalinu segir stúlkan að fullorðnir karlar
og konur kaupi „bliöu” barna á aldrinum 14
til 17 ára fyrir pillur eða einhver önnur eit-
urlyf. Stúlkan talar um hóruhús.
Þaö getur vel verið, að hér sé eitthvað
orðum aukið. Og kannski er engin ástæða til
að rjúka upp til handa og fóta, þótt „elsta
atvinnugreinin” sé hér á kreiki. Ef fullorðið
fólk er hér aö verki. En þegar börn eru not-
uð og afvegaleidd, finnst mönnum að eðli-
legt sé að málið sé kannað rækilega.
„Þetta er lokaður hringur”, sagöi félags-
ráðgjafi i samtali við blaðamann. „Þeir
unglingar sem eru ánetjaðir opna sig ekki.
Það tekur langan tima að vinna trúnað
þeirra og þann trúnaö megum við sem til-
heyrum heilbrigðiskerfinu ekki rjúfa. Ég
geri hvorki að játa þessu né neita”. 1 Tima-
viðtalinu segir félagsráögjafi um stúlkuna
sem rætt var við: „Stúlkan er búin að vera
óvirkur alkohólisti i þrjú ár, þannig að
dómgreind hennar er orðin alveg skýr
gagnvart þvi sem hún uppliföi i fortiðinni...
Sannleikurinn er sagna bestur, þó hann sé
sár og ótrúlegur”.
Lögreglumaður sem við ræddum við taldi
vel liklegt að hér væri að spretta upp ein-
hver visir að klám- og eitursölu, sem svo al-
geng er i stærri borgum i nágrannalöndum
okkar, en aftur ótrúlegt, ef eitthvert sér-
stakt skipulag væri á þeim málum.
Hóruhús? spurði sami lögreglumaður,
það er ekki gott að segja hvaða orð á að
nota; ætli það sem talað var um i blaðavið-
talinu hafi ekki verið eitthvað meira tilfall-
andi. En það er til i dæminu og við þekkjum
vel dæmi um að fullorðnir séu að gefa ung-
lingum pillur og notfæra sér þá kynferðis-
lega. En það er óliklegt að það sé skipulag á
þannig iðju.
;eftir
Gunnar
Gunnarsson
3
eftir
Magnús
Torfa
ólafsson
inn. Sú er lika ein rökrétta niöurstaöan af
evrópukommunismanum,flokkar sem hafa
skuldbundið sig lii að starfa jafnt i stjórn-
araðstöðu og stjórnarandstöðu á grundvelli
lýðræðis og lögbundinna stjórnarhátta,
geta meö engu móti taiið tii flokksiegs
bræðralags við Kommúnistaflokk Sovét-
rikjanna og þær liokkanelnur sem hann
hefur á sinum snærum á sovésku yíirráða-
svæði.
fleiðingar af þvi sem gersthefur koma
að sjálfsögðu fyrst og fremst i ljós á ttaliu.
Þar hefur kommúnistaflokkurinn lagt á það
áhersiu aðbrjótastút úr pólitiskri einangr-
un á vettvangi landsstjórnar. Tilraunin til
„sögulegra sátta” við flokk kristilegra
demókrata fór út um þúfur, en eftir alger
slitKommúnistaflokksltaliu á sambandinu
við sovéska flokkinn horfa þau mál öðruvisi
við. Það er athyglisvert, að framkvæmda-
stjórar kristilegra demókrata og sósialista
töldu báðir ástæðu til að gefa út yfirlýsing-
ar um stuðning við forustu Kommúnista-
flokks ttaliu i deilunni við sovétmenn.
Framkvæmdastjóri kristilegra demókrata,
Flaminio Piccoli, tók sérstaklega fram, að
deilan væri stórviðburður og hefði mikla
þýðingu.
Svo viidi til, að viku eftir að uppúr sauö
milli italskra og sovéskra kommúnista,
vann italska öryggislögreglan fyrsta stór-
sigurinn imargra ára viðureign við hermd-
arverkasveitir Rauðu herdeildanna þegar
hún frelsaði bandariska hershcfðingjann
Dozier Ur höndum mannræningja. Um
langt skeið hefur athæfi hermdarverka-
manna og litill árangur iöggæslustofnana i
baráttu við þá hvilt eins og mara á itölsku
þjóðlifi og eitrað stjórnmálin i landinu.Sé
hermdarverkahreyfingin loks á undan-
haldi. hefur það áhrif á mörgum sviöum, og
ekki si'st i þá áttað leysa sjálfhelduna sem
af þvi stafar aötveir stærstu flokkar lands-
ins nafa ekki getað átt samskipti sem eöli-
leg teljast hvar sem fjölflokkakerfi rikir á
þjóðþingi.