Helgarpósturinn - 05.04.1984, Qupperneq 17

Listakonan Ragnhildur
Stefánsdóttir viö nokkur
verka sinna í Listasmiðju
Glits, þar sem hún hefur
haft aðstöðu til listsköpunar
sinnar undanfarna mánuði.
Smartmynd.
Kannski að þau bresti á sýning-
unni?
,JVei, þau eru öll þomuð úr ofn-
inum. Fara varla að láta undan úr
þessu.“
„Hugleiðingar um lífið og dauð-
ann,“ svarar Ragnhildur þegar ég
spyr hana næst hvert hún sé að
fara í formum sínum. „Meginhug-
myndin að öllum verkunum teng-
ist frelsisþrá mcinnsins, en jafn-
framt höftunum sem hann verður
að sætta sig við. Maðurinn getur
aldrei öðlast alit það frelsi sem
hann þráir. Það má heita niður-
staðcm í þessum verkum mínum
eins og ég túlka þau.“
Verk Ragnhildar eru öll frekar
stór. Hún er ekkert fyrir það að
smækka veruleikann að eigin sögn,
enda er hann þá ekki eins áhrifa-
mikill og hann á að sér.
„Listin verður helst að vera í
fullri stærð ef hún á að skírskota til
raunveruleikans."
Hún er spennt sem fyrr segir, því
nú styttist biðin í að vörubíllinn
komi og fiytji verkin hennar ofan ctf
Höfðabakka niður á Kjarvalsstaði.
Þangað ættu menn að leggja leið
sína á laugardag og skoða; þeir
verða ekki sviknir, því kunnáttu-
menn segja um Ragnhiidi að hún
búi yfir óvenjumikium hæfileikum
sem gætu rutt henni glæsta frama-
braut. Þessi 24 myndverk verða öll
fö1- -SER.
Nú reynir
á leirinn
Litið inn í smiðju RagnhildarStefánsdóttur
myndhöggvara sem opnarsína fyrstu einkasýn-
ingu á Kjarvalsstöðum á laugardag.
Leirkerafirmað Glit hvetur lista-
menn til dáða á sinn máta. Rúmt ár
er nú liðið síðan það opnaði sér-
staka smiðju fyrir listamenn í
húsakynnúm sínum við Höfða-
bakka. 1 smiðjunni er ætlunin að
gefa bestu og efnilegustu lista-
mönnum þjóðarinnar frjálsar
hendur til að vinna að meiri hátt-
ar höggmyndum og lágmyndum.
Fyrstum listamanna hlotnaðist
Ragnari Kjartanssyni þessi að-
staða. Þar vann hcinn í sex mánuði
að sýningu sem nú er lokið fyrir
allnokkru. Á þessum tíma aðstoðaði
hann ungur myndhöggvari, Ragn-
hildur Stefánsdóttir, og það er hún
sem síðustu sex mánuði hefur ver-
ið að móta í Listasmiðjunni.
Árangurinn á að flytja varlega
með vörubíl niður á Kjarvalsstaði
fyrir helgina. Þar ætlar hún að
opna sýningu á 24 myndverkum
sínum á laugardag og munu þrír
listdansarar túlka kúnst hennar við
opnunina.
„Eg er 25 ára Reykvíkingur," seg-
ir hún þegar við heimsækjum hana
upp á Höfðabakkann. Hún er búin
með öll verkin 24, en á eftir að mála
stoðimar undir þau. Hún rekur
námsferil sinn með pensil í hendi:
Fimm ár í myndmótunardeild
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands, en auk þess nám í Mynd-
listarskólanum í Reykjavík og sum-
arnámskeið í Ameríku...
Þetta verður fyrsta einkasýning
hennar, en áður hefur hún tekið
þátt í nokkrum samsýningum hér á
landi. )rJú, vissulega er ég dálítið
spennt og kviðin yfir því hvemig
þessu sexmánaðaverki mínu verð-
ur tekið uppstilltu á Kjarvalsstöð-
um. Laugardagurinn verður eins-
konar dómsdcigur fyrir mig.“
Henni þykir við hæfi að bera for-
ráðamönnum Glits kærar þakkir
fyrir aðstöðuna á þessum stað:
„Það er í einu orði sagt frábært
fyrir ungt fólk sem hefur enga að-
stöðu eða peninga í vinnustofu eða
efni að fá svigrúm til að sinna
sköpunarþrá sinni á svona stað.
Það má kalla þetta framtak lífs-
björg listamannsins.“
En hversvegna valdi Ragnhildur
skúlptúrinn öðm listformi fremur?
Hún á erfitt með að svara því,
segist varla vita cif hverju. En henni
hafi alltctf fundist eitthvað við leir-
inn og myndmótun yfirleitt, eitt-
hvað sem hún segist eiga erfitt
með að færa í orð. „Áhuginn á efn-
inu hefur svo vaxið jcúnt og þétt
eftir að ég fór að eiga við það. Nei,
ég sé vonandi aldrei eftir því að
leggja leirinn fyrir mig.“
Svo berst talið allt í einu
að kcúla- og kvennahlutverkum í
myndmótuninni. Hún bendir mér á
þá staðreynd að mun fleiri kven-
menn einbeiti sér að linari efnun-
LISTAPO
um í höggmyndinni en karlamir
fremur að þeim hörðu. ,J<annski
konurnar fái linara uppeldi en karl-
arnir, því líklega staifar þetta val af
uppeldislegum áhrifum."
Hún segist samt vel geta hugsað
sér að vinna í hörðu efnin. „F.nda
em mörg þessara verka sem ég hef
verið að vinna að dálítið jámleg
Hugmyndir mínar em svo harð-
neskjulegar að það færi ef til vill
betur að móta þær í hart efni.
Þetta sést vel á því hvað ég reyni
á leirinn í verkunum mínum. Ég
geng eins langt í mótuninni og vog-
andi er fyrir leirinn."
LEIKLIST
UrSúdan og Grímsnesinu
og öllu þar á milli
Þjóðleikhúskjallarinn:
TÓMASARKVÖLD. Ljóðalestur og söngur.
Umsjón dagskrár: Herdis Þorualdsdóttir.
Flytjendur auk hennar: Anna Kristín Arn-
grímsdóttir, Arnar Jónsson, Edda Þórarins-
dóttir, Guðrún Þ. Stephensen, Helgi Skúla-
son, Róbert Arnfinnsson og við píanóið
Bjarni Jónatansson.
Það er vel til fundið hjá Þjóðleikhúsinu að
bjóða matargestum Kjallarans stundum upp
á ofurlitla menningu og list eftir matinn og
að því leyti ástæða til að fagna TÓMASAR-
KVOLDINU sem menn eiga kost á þessa dag-
ana fyrir hóflegt verð (matur með sýning-
unni á kr. 325). Og sjálfsagt að segja það
strax: menn þurfa að vera í vondu skapi til
þess að láta sér leiðast þá kvöldstundina. Á
hinn bóginn er að vonum ýmislegt sem hver
hlustandi getur haft út á að setja. Sá sem hér
skrifar hefur verið aðdáandi Tómascir síð-
astliðin þrjátíu ár, en hlýtur samt að taka
fram að honum þykir hreint ekki allt jafn gott
sem úr penna skáldsins kom. Verður ofur-
líúð að þvi vikið síðar.
í strangasta skilningi er ljóðalestur alltaf
einkaleg reynsla. Það að njóta góðs ljóðs er
eitthvað sem í kjama sínum er fjarska erfitt
að deila með öðrum. Þó er það svo að vand-
aður upplestur ljóða getur einnig verið
unun. Þar kemur til annarskonar nautn, sú
sem m.a. felst í því að hlusta á fallega hiynj-
andi málsins, blæbrigðcúíkan flutning sem
er þó hvort tveggja í senn trúr tóni ljóðsins
og hefur jafnframt eitthvað nýtt til málanna
að leggja. Þeir eru t.d. býsna margir sem telja
sig aldrei munu gleyma lestri Óskars heitins
Halldórssoneú á sumum ljúfustu ljóðum
tungunncú - jafnt þótt þeir væru þaulkunn-
ugir textunum áður. Sjálf upprifjunin getur
átt sinn þátt í þessu. - Nú svo er ekki að
gleyma nýjum höfundum eða nýjum áheyr-
endum, því í eðli sínu er upplestur ljóða
jafnan ein tegund bókmenntakynningar.
Ég skal ekkert leyna því að stundum
fannst mér lestur þjóðleikara okkar ekki eins
vandaður og ég hefði óskað. Margir þeirra
voru of bundnir blöðum sínum, höfðu ekki
lært textcúm utanbókar (eins og nefndur
Óskar sagði vera fyrstu skyldu þess sem ætl-
aði að „lesa“ ljóð upphátt), voru ekki, svo
heyrt yrði, alveg vissir um hvaða tón þeir
ætíuðu að leggja í lesturinn og tókst því ekki
að gera hann eins sannfærandi og æskilegt
er. Frá þessu voru vitanlega góðar undan-
tekningar og mætti til dæmis nefna flutning
Guðrúncú Þ. Stephensen á Húsunum í
bœnum eða Helga Skúlasonar á Þegar ég
praktíseraði. Róbert Amfinnsson fór cifcú vel
með Samtal við drottin en var hins vegar í
stökustu vandræðum með að finna sannfær-
andi tón í Við höfnina.
Tónskálda hefur Tómas lengi freistað og á
þessu TÓMASARKVÖLDI er einkanlega (að
vonum) stuðst við Sigfús Halldórsson (Gylfi
Þ. kemur einnig við sögu). Söngurinn var auð-
vitað misjcifn en hressti talsvert upp á og
undirleikur Bjcúna Jónatanssonar mjög fal-
legur. Stundum var ég að vísu ekki alveg
Þau haldaTómasar-
kvöldin í Kjallaranum
-stemningin hefði
mátt vera hressi-
legri.
eftir Heimi Pálsson
sáttur við hver söng hvað, fcúinst svo dæmi
sé tekið flutningur (söngur og tal) Eddu Þór-
arinsdóttur á Þjóðvísu vera bráðgóður en
rödd Önnu Kristínar ætti ekki við í Vatns-
mýrinni.
I heild var flutningurinn einhæfari en
ástæða er til. Þannig má vel lífga hann með
því að láta lesa víðar í salnum en aðeins við
flygilinn. Með einföldum brögðum af því tagi
er auðvelt að skapa hressilegri stemningu
en ég fann á sunnudagskvöldið.
Um Ijóðavcil Herdísar Þorvaldsdóttur má
vitanlega deila endalaust. Það sem ég hygg
að Tómas hafi gert öllum öðrum skáldum
betur var einkum tvennt: hann var meistari
þverstæðunneú (,3vo lítil eru takmörk þess,
sem tíminn leggur á oss. / Hann tekur jafnvel
sárustu þjáninguna frá oss“) og hann var
mikill snillingur við að koma flatneskjuleg-
um hlutum þann veg fyrir í textanum að þeir
verði til ómældrar skemmtunar („og rímsins
vegna í peysum / frá prjónastofunni Malín").
- En heimspekileg kvæði Tómasar vildu hins
vegar gjarna óma eins og dvergmál frá Jó-
hanni Jónssyni og hans kynslóð. Þess vegna
verða kvæði eins og Fljótið helga, Vegurinn,
vatnið og nóttin eða Riddarinn blindi aldrei
eins ekta í mínum eyrum og mörg smáljóð-
anna. Ég viðurkenni náttúrlega að þetta er
smekksatriði sumpart, en hygg ég sé ekki
alveg einn um þann smekk.
Ég hefði af þessum sökum kosið aðra
stefnu í ljóðavalinu en þama varð uppi,
fannst hún eiginlega minna um of á sýnisbók
þar sem væri reynt að grípa á sem allra
flestu. Það breytir öngu um það að mér
finnst vel af stað farið að þessu sinni og vona
að framhald verði á. Þá mætti jafnvel grípa til
lifandi skálda, þau geta nefnilega verið
býsna skemmtileg líka.
-HP.
HELGARPÓSTURINN 17