Helgarpósturinn - 31.05.1984, Blaðsíða 20

Tárin renna stór og þung nið-
ur kinnar bamsins eins og
perlur. Þetta er myndefnið.
Þessar endurprentanir af grátandi
krökkum er að finna á heimilum
fólks um alla jzirðarkringluna. Það
gildir einu hvort menn eru staddir
í flóttamannabúðum Palestínu-
araba, Suður-Afríku, Kaupmanna-
höfn, eða hvort þeir eiga leið um
Búðardal eða Raufarhöfn;allsstað-
ar er þetta veggskraut að finna.
„Ég flyt þessar endurprentanir
ekki inn í stykkjatali heldur í tonn-
um“, segir sænskur heildsali í
Stokkhólmi sem sérhæft hefur sig í
þessum Vcumingi. Á tímabili voru
tæplega tíuþúsund eintök af þeim
flutt árlega til íslenskra kollega
hans.
Allt að hálf önnur milljón af
þessum endurprentunum hefur
selst á Norðurlöndunum einum.
Þetta mótív hefur náð slíkum vin-
sældum að það er meira að segja
farið að selja efni með útlínum
þess til krosssaums.
Árið 1978 var metár í sölu mynd-
anna. Þær eru nú prentaðar og inn-
rammaðar á Ítalíu, en boltinn byrj-
aði að rúlla nokkrum árum fyrr í
Englandi. Það var þá að pínulítið
firma í Folkstone hóf að endur-
prenta þessar dæméilausu myndir,
en þær voru merktar alls ókunnum
málara; einhverjum G. Bragolin.
„Það virtust allir vilja kaupa
þessíir myndir", segir ítalski Iista-
verkasalinn Giovanni Quartero, en
hann kom auga á þessar endur-
prentanir strax á fyrstu vikum eftir
að þær fóru í sölu, en hann var þá
staddur í London. Hann hafði ekki
gert sér grein fyrir því að tregafull
börn í fallegum ramma gætu verið
slík söluvara.
Quartero rak á þessum árum
, stórt fyrirtæki í Mílcinó sem sér-
hæfði sig í allskonar eftirprentun-
um, og sakir reynslu á því sviði
vissi hann svo sem hvar upphaf-
legu verkin var að finna. Það var í
ofboð smáu galleríi í Feneyjum,
Bottega d’arte. Það fyrsta sem
hann gerði því þegar hann sneri
heim úr ferðinni til London var að
heimsækja þetta gallerí og tryggja
sér ítalska fréimleiðsluréttinn á
myndefninu.
Að vísu var eigandi feneyska gall-
erísins ekkert áfjáður að gefa
Quartero réttinn til að endur-
prenta þesseir myndir, en við því
skellti sá síðarnefndi skollaeyrum,
keypti fáeinar frummyndir af grát-
andi bömum, sneri heim til Mílanó
og setti pressuna í gang.
Að nokkrum tíma liðnum stofn-
aði Quartero til kynningarfundar á
þessum nýja varningi sínum. Hann
bar slíkan árangur að fáeinum dög-
um síðar höfðu sölumenn hvaðan-
æva úr Evrópu lagt leið sína til
Mílanó og orðið sér úti um umboð
fyrir vömnni í sínu heimalandi.
Meðai þeirra var norskur heildsali,
en hann pantaði í fyrstu tvöhundr-
uð þúsund stykki fyrir Norður-
landamarkaðinn. Hann kom aftur
að ári og hafði á brot með sér
helmingi stærra upplag.
TÁRFYRIR
MILUONIR
Endurprentanir mynda af grátandi bömum hafa selst ótrúlega vel á
íslandi sem annarsstaðar í heiminum
Eins og að líkum lætur hafði
Quartero varla tíma til að
anda á þessum miklu upp-
gangstímum fyrirtækis síns. Pant-
anir flóðu um öll gólf hjá honum og
börnin grátandi sóttu yfir hver
landcunærin af öðrum, uns hann
fékk símtal frá býsna reiðum lista-
manni sem vildi vita hvar í and-
skotanum hcmn hefði fengið rétt til
þess að prenta málverkin sín í
fjöldaupplagi.
Sá reiði, hinum megin á línunnij
var Bruno Amadio frá Feneyjum. í
allmörg ár hafði hann notað lista-
mannsncifnið G. Bragolin eftir
frænku sinni heitinni, Giuseppe.
Hann hcifði haft lifibrauð af því
hingað til að sélja litlum galleríum
myndir frá sjávarsíðunni, málverk
af fögrum stúlkum, leikandi kettl-
ingum, blómum, og nú, alveg ný-
verið, byrjað að mála . grátandi
börn sem hann hafði selt gaileríinu '
Bottega d’arte í heimaborg sinni.
Bragolin hafði málað fyrstu.
myndina sína af társtokknúm
krakka um miðjan sjöunda áratug-
inn, en hugmyndina fékk hann að
Iáni frá vini sínum, sem til skamms
tíma rak lítið gallerí skammt frá
Höfundur verkanna vissi ekki af fjöldaframleiðslunni fyrr en mörgum
árum eftir að hann gerði orginalana
Á meðan græddu íslenskir og erlendir sölumenn dágóðar upphæðir, einn
okkar manna keypti sér t.d. íbúð fyrir ágóðann
En hvað fær fólk til að kaupa þessar dæmalausu myndir sem hafa „ekki
par með myndlist að gera“?
eftir Sigmund Erni Rúnarsson
vinnustað hans. Eftir að Brottega
d’eirte hafði fengið söluna á þeim til
sín þegar gctllerí vincirins datt upp
fyrir, hafði salan á þessu mynd-
efni talsvert tekið við sér. Það var
meira að segja prentaður kynning-
cirbæklingur sem sýndi nokkrar
gerðir þessa myndefnis G. Brago-
lins.
Einhverntíma hafði eigandi
Bottega d’arte minnst áþað
við Bragolin að vel mætti
gera endurprentanir af þessum
málverkum hans, en listamaður-
inn mun hafa tekið dræmt í það.
Um það leyti kom reyndar náinn
félagi Bragolins úr heimsókn frá
ísrael og tjáði honum að hann
hefði séð verk hans í öllum helstu
gjcifavöruverslunum í Tel Aviv.
í fyrstu datt Bragolin ekki annað
í hug en þetta væru svipaðar
myndir eftir kollega hans fyrir
botni Miðjarðarhafsins, en eftir að
fleiri vinir hans fóru að segja sömu
sögu af ferðum sínum til útlanda,
Bruno Amadio. málarinn að baki
myndanna af grátandi börnurn, sem
endurprentaðar hafa verið í millj-
ónaupplagi síðustu ár.
fór listamanninn að renna sitt-
hvað í grun. Sagt er að hann hafi
haldið einhvem daginn niður í
skuggasundin frá heimili sínu og
ekki staðnæmst fyrr en inni í
Bottega d’arte. Líklega verður
aldrei kunngjört hvað mönnum fór
í milli þar inni, en víst er að Brago-
lin steig út úr versluninni með
bréfsnifsi upp á vasann þar sem
skrifað var símanúmer manns að
nafni Qucirtero.
Eftir símtalið kunna er vitað að
Quartero bmnaði á bíl sínum inn
til Feneyja, felmtri sleginn og með
fúlgur stórar og bauð Bragolin.
Eftir nokkuð hastarlegar samræð-
ur þesscira manna sagði Quartero
listamanninum frá heimsókn sinni
til Lundúna um árið þar sem hann
hafði fyrst séð þessar endurprent-
anir. Við það æstist listamaðurinn
enn meir og á að hafa spurt:
„Hvaða enskur aumingi hefur leyft
sér að græða á verkum mínum í
leyfisleysi?" Enska listcimannsins
var ekki góð svo hann fékk í lið
með sér lögfræðing sem hringdi til
Folkstone. Sölumaðurinn þar sagði
að hann hefði fyrir allmörgum
missemm fengið í hendur kynn-
ingarbækling frá einhverju Bottega
d’arte þar sem þessar myndir cif
grátandi bömum vom sýndar og
jafnframt leyfi til endurprentana.
Sá hluti kynningcirbæklingsins
hafði verið undirritaður af Bmno
Amadio.
Málið var þar með komið í hnút
fyrir listamcmninum með allskyns
fölsunum og svínaríi. Amadio lést í
desember 1981, fáeinum dögum
fyrir sjötugsafmælið sitt, en nokkr-
um ámm áður hafði hann fengið
nokkra uppreins æm, með því að
öllum firmum sem höfðu farið að
endurprenta myndir hans í krafti
falsaða kynningarbæklingsins var
gert að greiða honum bætur.
Þetta m^ heita forsagan að
skrítilegu æði sem Islend-
ingar hafa ekki farið var-
hluta af fremur en aðrar þjóðir ver-
aldar. Eftirprentanir af þessu
snöktandi smáfólki Bmnos
Amadios hafa selst í miklu meira
upplagi en nokkur annar veggja-
varningur sem komið hefur á
markað síðustu ár. Að vísu hefur
aðeins sljákkað í sölunni sem var
mest um og eftir miðjan síðasta
áratug. En hún er dágóð enn.
Og hversvegna? má spyrja. Af-
hver ju í ósköpunum lætur almenn-
ingur af hendi dágóðar upphæðir
fýrir þessar endurprentanir „sem
hafa ekki par með myndlist að
gera“, eins og Aðalsteinn Ingólfs-
son listfræðingur kemst að orði
við HP í tilefni af þessari grein.
Hann hefur reyndcir meira um
þetta að segja: „Þessi vamingur
ætla ég að svali allt annarri þörf en
listfræðilegri. Það er með jæssu
verið að bjóða fólki upp á næstum
takmarkalausa tilfinningasemi.
Þetta mótív má kalla vægt bama-
klám. Börn em notuð í þessum
verkum til að hreyfa við vellunni í
fólki.“
Akademískt séð segir Aðal-
steinn að þessi verk séu flokkuð
undir það sem kallað er á ensku
„kitsch", ,„sem við getum sagt að
sé einskonar framlenging á fjöl-
skyldumyndunum”, bætir listfræð-
ingurinn við. „Þetta sentimentala
raunsæi sem er að finna í myndun-
um rekur uppmna sinn til strák-
anna í myndum Murillos hins
spánska. Þetta er angi af vellu-
raunsæi sem hefur grasserað í evr-
ópskri myndlist frá örófi alda.“
Aðalsteinn segir HP aukinheldur
að einhverstaðar hafi hann heyrt
að ástæðan fyrir vinsældum þess-
ara endurprentana sé sú, að hér sé
bara um góðan og gildan alþýðu-
smekk að ræða. „En ég held hreint
ekki að alþýðan hcifi svona smekk,
enda á hún betri myndiist skilda.
Mergurinn málsins er sá að þessari
fjöldaframleiðslu er haldið að fólki
af uppáþrengjandi sölumönnum.
Og almúginn læturundan,þarsem
víða annarsstaðar."
Bissness. Myndir Bmno
Amadios hafa getið af sér
gríðarlega sölumennsku.
Og hún er ekki hvað minnst hér
heima á íslandi. Eftir því sem HP
20 HELGARPÓSTURINN