Helgarpósturinn - 31.05.1984, Blaðsíða 21

hefur komist næst með viðtölum
við ótölulegan fjölda íslenskra
heildsala lætur nærri að fjöldi
eftiiprentananna sem fluttur hefur
verið til landsins cillt frá upphcifi
þessa æðis, sé ekki undir eitt
hundrað þúsundum. Því má vel
vera að til sé ein svona mynd í
landinu á annað hvert míumsbcim
sem, svo við notum skemmtilegan
samjöfnuð, væri þá meira en bíla-
fjöldi landans. Þennan ótrúlega
fjölda eftirprentana af grátandi
börnum rökstuddu nokkrir eldri
heildsalanna með því að rifja upp
þá staðreynd að hátt í áttaþúsund
stykki cif þessum veirningi hefðu
verið flutt inn árlega í upphafi síð-
asta áratugar. Upp frá því hafi salan
aukist og síðan náð hámarki sínu
undir lok áttunda áratugarins með’
allt að rúmlega tíuþúsund stykkj-
um innfluttum árlega.
Enn eru um sex heildsalar á ís-
landi með þessar eftirprentanir í
fórum sínum, en voru flestir, að því
er best er vitað, hartnær þrisvar
sinnum fleiri. „Það var virkilega líf-
legur bissness í þessu fyrstu árin.
Og þeir fyrstu sem fluttu þetta inn,
hafa sjálfsagt haft gott upp úr
þessu. En svo er þetta eins og með
cillan annan bissness; ef eitthvað
nýtt kemur og slær í gegn, þá leita
allir í þann sama farveg og gróðinn
per mann flest út.“ Þetta segir
gamalreyndur heildsali í Reykjavík
og minnist þess ennfremur að í
byrjun hcifi þetta-þótt ansi góður
varningur fyrir „litla karla“ að
byrja bissness í. „Þetta vsir nefni-
lega tiltölulega auðveldur biss-
ness“, játcir hcinn. Og svo fer hann
með sögu af kunningja sonar síns
sem hcifi verið talsvert í jjessu um
tveggja ára skeið, meðfram há-
skólanámi. ,5onur minn segir'
hann alltaf vera að stæra sig af því
að hann hafi náð að brúa útborgun
í íbúð með sölumennsku sinni á
þessu sviði. Þannig geturðu séð, að
það höfðu einhverjir til hnífs og
skeiðar með þessu móti hérna
áður fyrr!“
Anncir heildsali í Reykjavík seg-
ist ætla að megin ástæðuna fyrir
vinsældum þessara mynda um og
eftir miðjan síðcista áratug megi
finna í þeirri staðreynd að gífur-
legur fjöldi ungs fólks stóð í hús-
byggingum á þeim tíma. Þessar
myndir hafi þá verið sérstaklega
ódýrar, en jafnframt leyst þá of-
boðslegu þörf sem berir veggir hafi
æpt á.
Svo kemur hitt til“, hafði enn
anncir heildscili að segja,„að
þegar ungt fólk er annars-
vegar, þá er ekki mikið keypt af Kjar-
val eða Asgrími. Þessi hópur fólks
þrammar heldur ekki um listasöfn
alla sína gjalddaga og spekúlerar í
að kaupa ný verk eftir kcinnski jafn-
aldra sína sem eru að sýna. Unga
fólkið hefur nóg cinnað með pen-
ingana að gera.“
Engu að síður æpa auðir veggir.
Og svarið já, það er kannski jafn-
einfalt og þessar ódýru eftirprent-
anir eru í eðli sínu.
Flestir heildsalcinna sem HP
ræddi við voru á því að salan í
þessum eftirprentunum af snökt-
andi smáfólki hefði dregist mikið
saman. Einn þeirra skar sig þó úr
að því leyti að hann kvaðst engan
samdrátt sjá á þessu sviði. Þetta er
verslunareigandi sem jafnframt
flytur sjálfstætt inn, mest bama-
varning, og hann hafði þetta til síns
máls: ,3jáðu til, þessar myndir eru
enn vinsælar meðal tveggja ald-
urshópa, sem að vísu eru þröngir
hvor um sig. Annarsvegar er varla
til barn sem fær ekki svona mynd í
herbergið sitt, og það fæðast jú um
fjögur þúsund krakkar á ári héma.
Já, blessaður vertu fólk er að skapa
mér markað á hverju kvöldi! Hins-
vegar hef ég tekið eftir því að marg-
ar miðaldra konur kaupa þetta af
mér. Ég býst við að þetta séu konur
komnar úr bameign og afkomend-
ur þeirra óðum að tínast af heimil-
inu. Þær kaupa þá svona myndir til
að minna sig á horfna tíma bama-
uppældisins. Maður á kannski ekki
að segja það í blöðin, en ætli það
fari ekki sirka tvö þúsund konur úr
barneign ár hvert, svo þú sérð að
einnig þarna á ég næsta öruggan
markað fyrir þessa vöm rnína!"
Þessi hressilegi bissness-
maður hélt áfram að segja
mér sögur: Á námsárum
sínum, fyrir sirka fimmtán ámm,
sagðist hann hafa leigt kjallarcabúð
við Bergstaðastræti ásamt konu
sinni og fyrsta bami jjeirra hjóna.
„Þá hékk einmitt svona mynd í hol-
inu í íbúðinni, fylgdi líklega íbúð-
inni, bjuggumst við við, svo við lét-
um hana hanga áfram. En hvað
heldurðu; ég kom þama í partí fyrir
fáum mánuðum, en þá hafði frá-
skilin vinkona konu minnar fest
kaup á þessari íbúð. Myndin af
þessu grátandi barni hékk enn á
sínum stað, þrátt fyrir að leigjend-
ur og kaupendur hafi komið og far-
ið á þessum fimmtán árum og
veggurinn líklega málaður jafnoft.
Þessi eftirprentun á örugglega eftir
að vera þarna um ókomin ár, og
mér finnst þessi litla saga sem ég
er að segja þér, lýsa nokkuð þeim
hug sem fólk ber til þessa mótívs!"
Bruno Amadio átti þess aldrei
kost að heimsækja íslcind, en lík-
lega hefði hann komist við ef hann
hefði gert það einhvemtíma á síð-
asta áratug. Eftirprentanir af
myndum hans héngu svo viða á
íslenskum veggjum. Og hanga enn.
Jafnt um borg sem sveitir.
Menn hafa nefnilega lagt upp í
söluferðir með eftirprentanir af
myndum hans í farteskinu. Einn
þeirra, ungur maður# Stefán að
nafnþsagði HP að hann hefði ferð-
ast með þennan vaming sumarið
1978, og selt þá nærri sautján
hundmð stykki, einkcinlega á Vest-
urlandi og Norðurlandi vestra.
Hann tók að rifja upp þennan tíma
fyrir HP. Hcinn minntist til að
mynda orða fólksins þegar hann
bankaði uppá hjá því. Viðkvæðið
var: „Heyrðu, þetta er svo ódýrt hjá
þér!“ Og þar með skelltu sumir sér
á tvær myndir frekcir en eina, segir
Stefán. Eða:, Ansi er þetta vel mál-
að, er þetta virkilega ekki bara ljós-
mynd? Tárin em svo ekta. Blessað
barnið." Líka: ,5ystir mín á svona
mynd og mig hefur alltaf langað í
eins.“ Kcirlmenn sem komu til dyr-
anna sögðu sumir: ,JConan er ein-
mitt veik fyrir svona nokkm.“ Og
svo var fólk, segir Stefán, sem átti
eina mynd af grátandi bami fyrir,
en keypti samt eina í viðbót því
sumsstaðar Vcir staðan þessi:
„Dóttir mín er nú að fara að búa og
hún dáir svo þessa mynd okkar svo
það væri ekki vitlaust af mér að láta
hana fá hana og kaupa mér þessa
af þér í staðinn." Stefán segir það
hafa verið sjaldgæft að fólk neitaði
þessum varningi. En auðvitað hafi
það komið fyrir og þá hafi svör
fólks til dæmis verið á þessa leið:
„Mér finnst þetta alltof soglegt að
hengja upp í stofunni hjá mér. Hef-
urðu ekki eitthvað líflegra f poka-
horninu?" Stefán segist hafa verið
staðráðinn í því á þessum tíma að
endurtaka sama leikinn næsta
sumar á eftir þessum góða biss-
ness ’79, en hcinn hafi illu heilli
fótbrotnað þá í upphafi sumars og
þurft að sætta sig við skrifstofu-
djobb. „Hitt hefði náttúrlega orðið
miklu betra fyrir mig fjárhcigslega.
Maður slapp svo vel við skattinn í
þessum bransa!”
Með hnígandi vinsældum
eftirprentananna cif grát-
andi bömum Bmnos
Amadio, hefur vegur plakatanna
farið vaxandi á íslandi. ,Annars
kæmi mér ekki á óvart ef þetta æði
ætti eftir að endurtaka sig“, segir
verslunarmaður sem hefur sér-
hæft sig í sölu veggjavarnings suð-
ur í Hafnarfirði. En hann segir það
vera álit sitt í þessum efnum, að
fólk sé ekki lengur svo gefið fýrir þá
tilfinningavæmni sem gömiu eftir-
prentanirnæ bjóða upp á. ,JJeim-
urinn hefur harðnað.og nú em það
fríkaðar stelpur og vöðvabúnt,
eilegar krumpaðar kókdósir sem
farið er að blíva á myndfletinum."
Hcmn segist þekkja þennan mark-
að eins vel og eigin iófa og telur
líklegt að ekki undir eitthundrað
þúsund eftirprentanir af ýmsu tagi
séu árlega fluttar hér inn. Hlut-
fall gömlu mótívanna, eins og grát-
andi barna, bláa stráksins, parsins
■' á ströndinni og annars slíks, hafi
smám saman minnkað. „En ef við
tökum tækifæriskortin með inn í
þetta dæmi, þá ætla ég að það láti
nærri að tæp hálf milljón af eftir-
prentuðum listaverkum sé flutt inn
til íslands árlega. Já, það er tals-
vert!“
Bmno heitinn Amadio Scigði eitt
sinn í blaðaviðtali að tárin í augum
mótíva sinna mætti skilja á hvem
þann veg er fólki þóknaðist.
.Áhorfandi myndanna getur sjálf-
ur sagt sér hversvegna bömin
gráta, en þaðsem mér finnst mest
um, er að á öllum þessum myndum
mínum em þau hætt að gráta. Síð-
ustu tárin em að renna niður kinn-
arnar. Öll él styttir nefnilega upp
um síðir", sagði listamaðurinn.
S
lokin var leitað til Guðfinnu
Eydal sálfræðings og hún
krafin álits á vinsældum
þessa dæmalausa vamings.
„Það sem er kannski áhugaverð-
ast við allar þessar eftirprentanir af
grátandi börnum, er að mér finnst
vinsældir þeirra eiginlega segja
okkur meira um þá fullorðnu en
börnin sem oftast nær em þiggj-
endur í þessu tilviki. Ég held að í
mörgum tilvikum snerti mótív
þessíira mynda viðkvæma strengi í
reynsluheimi fullorðna fólksins,
strengi sem það á erfitt með að
tóna eða segja frá. Það er spuming
hvort þessar myndir kcilla ekki ein-'
mitt fraun gamlar kenndir cdmenn-
ings úr æskunni, eitthvað sem fólk
hefur bmnnið inni með. Og þegar
það sér myndina verður því ef til
vill að orði: já, akkúrat svona leið
mér nú sem barni, það skildi mig
enginn og ég var svo útundan, oft
að gráta í felum enda enginn til að
hugga mig ...“
SPARISJOÐUR REYKJAVIKUR
OG NÁGRENNIS
Skólavörðustíg 11, Austurströnd 3,
Hátúni 2B.
Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis og
Sparisjóðurinn Pundið munu frá og með 1. júní sameina
þjónustu sína, viðskiptavinum beggja til mikils
hagræðis. Það þýðir að nú geta viðskiptavinir þessara
sparisjóða notið sömu fyrirgreiðslu á þremur stöðum:
í Sparisjóðnum Skólavörðustíg 11,
í Sparisjóðnum Austurströnd 3,
og Sparisjóðnum Hátúni 2B.
Af því tilefni er viðskiptavinum Sparisjóðanna
boðið upp á kaffi og meðlæti 1. júní í Hátúni 2B.
Verið velkomin.
tilviöskiptavið
Sparisjóö Fíeykjavíkur
og nágrennis
HELGARPÓSTURINN 21
94.3