Helgarpósturinn - 01.11.1984, Blaðsíða 13

nafn: Kristjan Thorlacius fæddur: 17.10.1917 heimili: Bólstaðarhlíð 16 staða: Formaður B.S.R.B.
mánaðarlaun: 32. flokkur, 3. þrep 34.701 heimilishagir Kvæntur Aðalheiði Thorlacius, 2 börn
bifreið: SAAB GLI árgerð 1981 áhugamál Starfið, ferðalög, veiðar og lestur bóka
Sigursamningar“
eftir Sigmund Erni ROnarsson myndir Kristjón Ingi
Kristján Thorlacius, formadur B.S.R.B. er í Yfirheyrslu.
Ástæðan er nýgerður samningur félagsins við ríkið, sem
meðlimir samtakanna eru fráleitt á einu máli um hvort sé
góður eöa tímabær.
— 33 langdregnar klukkustundir án
hvíldar: Er ekki hætta á að menn semji
af sér við slíkar aðstædur vegna þreytu
og syfju?
„Ég tel nú ekki vera hættu á því. En á hinn
bóginn finnst mér óheppilegt að hafa svona
langa samningafundi. Við höfðum það líka á
orði við sáttasemjara í þessari deilu að okkur
fyndist hyggilegra að hafa eðlilegan vinnu-
tíma á daginn við þetta, heldur en langar lot-
ur. Þær eiga þó rétt á sér í lokin.“
Þið í forystusveit B.S.R.B. höfðuð á
arinnar, að þetta væru „viðunandi
samníngar“. Er það ekki ansi lélegur ár-
ára?
„Nei, ég tel þetta ekki slæman árangur, og
reyndar er ég sérstaklega ánægður með
þennan samning að því ieyti að nú hafa
lægri flokkarnir fengið hærri hlut en þeir
sem ofar eru í skalanum."
— Samningurinn er semsé virði þessa
fjögurra vikna verkfalls?
„Já, alveg tvímælalaust. Og það er í sjálfu
sér miklu meira sem við fáum út úr þessum
samningi en launahækkanirnar einar sér.
Þetta verkfall hefur styrkt samtökin mjög
mikið. Þúsundir manna tóku virkan þátt í því
og ég tel okkur hafa fengið ómetanlegan ár-
angur út úr þessu, að því leyti er horfir til
samtakamáttarins. Það held ég að sé mest
um vert þegar til lengdar lætur."
— En skilar þessi herkostnaður sér
nokkurntíma?
„Já. Hann skilar sér strax. Eftir fréttum að
dæma núna vinna menn upp tapið, mjög
rnargir og sérstaklega þeir sem tilheyra lág-
launahópunum, því mikil verkefni hafa
hrannast upp á vinnustöðum í verkfallinu
sem kallar á aukna vinnu nú þegar. Ekki síst
skilar herkostnaðurinn sér svo í því sem ég
var að nefna hérna á undan, nefnilega því að
samtökin hafa eflst framar vonum bjartsýn-
ustu manna við þetta."
— Ellefta stundin í gærkveidi: Var hún
rétta stundin í slagnum til að ganga að
samningum, rétta mómentið ef svo má
segja?
„Það tel ég. Þó er auðvitað alltaf erfitt fyrir
samningamenn að vega og meta þá stund
sem þú ert að spyrja um.“
— Og þið vóguð og mátuð rétt, eóa
hvaö?
„Já, ég tel að ef við ekki hefðum samið í
fyrrakvöld, hefðum við átt það á hættu að
verkfallið stæði í háifan mánuð eða meira í
viðbót...“
— En einmítt á þessari stundu sem ég
nefndi áðan, mómentinu, var orðið ljóst
að samstaðan hjá félögum B.S.R.B hafði
aldrei verið sterkari, stemningin aidrei
betri og áhrif verkfallsins aldrei víð-
tækari eða jafn lamandi. Var ekki betra,
í Ijósi þessa, að hinkra aðeins og nýu
sér þessa sterku samningsstöðu til
fulls?
„Ég hef heyrt það álit fólks, meðal annars
verkfallsvarða sem hafa unnið mjög gott
starf, að það hefði betur átt að þreyja í einn
eða tvo daga í viðbót. Það var og er mitt mat
að það hefðu ekki orðið aðeins einn eða
tveir dagar, heldur urðum við _þá að gera
upp við okkur hvort við vildum láta verkfall-
ið standa í hálfan mánuð eða þrjár vikur í
viðbót, eða semja á þeirri stundu sem okkur
hefur orðið tíðrætt um og þú kallar móment.
Ég er og var á þessari stundu sannfærður um
hvorki fyrir félagsmönnum okkar né þjóð-
inni allri, að láta þetta verkfali standa lengur
en brýnasta þörf var á. Það er mitt mat að
einn eða tveir dagar þarna hefðu ekki dug-
að.“
— Var þetta þá ekki uppgjöf?
„Alls ekki. Þetta eru sigursamningar fyrir
B.S.R.B."
— Það var ekkert tillit tekið til áskor-
unar mörghundruð félagsmanna, meðal
annars hinna dyggu verkfallsvarða, um
að hafna samningsdrögunum fáeinum
tímum fyrir undirskrift. Hversvegna var
þaö ekki gert?
„Það var þetta mat okkar sem ég nefndi
áðan, sem því réð. Það var of mikil áhætta
fyrir okkur að halda verkfallinu lengur úti.“
— Var baráttan kannski meiri úti með-
al fjöldans en inni meðal samninga-
nefndar B.S.R.B.?
„Nei, það var nú það ánægjulega við þetta
að það var mjög mikil samstaða á báðum
stöðunum."
— Var samninganefndin ykkar ekki
öll á launum á meðan á samningaþrefinu
stóð, andstætt hinum almenna félaga?
„Nei, nei, alls ekki.“
— En þið sem tilheyrið toppnum í sam-
tökunum?
„Jú. Við vorum enda ekki í verkfalli."
— Og finnst þér það eðlilegt?
„Eðlilegt? Við létum auðvitað hluta af okk-
ar launum renna í verkfallssjóð, að sjálf-
sögðu."
— Snúum okkur þá að öðru: Er ekki
ljóst að þrátt fyrir nýgerða samninga
ykkar félags, situr iaunafólk B.S.R.B.
enn langaftast á kjaramerinni?
„Það er slæmt til þess að vita að við náð-
um ekki kjaraskerðingunni upp í einu stökki,
en ég vil benda á það að slíkt gerist ekki í
einu vetfangi að ná upp meiri launahækkun
en sem þessum samningum nemur. Það er
einfaldlega útilokað vegna þess að þá er
komið að þeim mörkum að hætta er á að
kjarabótin nýtist ekki.“
— Þessi „sigursamningur“ er þannig
áfangasigur?
„Já, enda var okkur alltaf ljóst að þessar
launakröfur sem við fórum fyrst fram á
hljóta að vinnast í áföngum."
— Kaupmáttartrygging/uppsagnar-
ákvæði: Hvort telurðu vega þyngra í
raun í samningum sem þessum?
„Það má um það deiia. Reynsla okkar er
sú að hvað eftir annað hefur vísitölutrygging
launa ekki dugað okkur. Það var álit okkar
margra að uppsagnarákvæði væru jafnvei
fullt eins góð og kaupmáttartryggingin. Það
byggist á því að við teijum okkar samtök
vera orðin sterk og stjórnvöld fari því síður
út í það að banna kjarasamninga heldur en
að taka af sjálfvirkar kauphækkanir."
— En engu að síður; étast þessir samn-
ingar ekki strax upp, vegna gengisfell-
ingar, verðbólgu og áframhaldandi
launaskriðs annarra stétta?
„Það er mín skoðun að eins og komið er í
þjóðfélaginu í dag j>á verði gengisfellingu
síður beitt en áður. Utgerðin má ekki við því.
Laun valda ekki verðbólgu. Alröng fjárfest-
ingarstefna undanfarinna ára hefur gert
það.“
— Annað þá: Hversvegna var ekki
lögð áhersla á að reyna skattalækkunar-
leiðina til þrautar í samningum ykkar?
„Hún var mjög óljós. Við í B.S.R.B. höfum
alltaf talið að raunhæfar skattalækkanir,
nettó, mætti meta sem raunhæfar kjara-
bætur. En þessi skattalækkunarleið sem hef-
ur verið til umræðu núna, hefur ekki verið á
þessum nótum. Það hefur alls ekki legið Ijóst
fyrir hvort ætti að færa til skatta, skera niður
útgjöld og hver þá, eða hvort ætti að koma
til erlend lán á móti. í verkfalli eins og okkar
var vitaskuld ekki hægt að bíða mánuðum
saman eftir því að menn veltu fyrir sér ýms-
um óljósum möguleikum í þessu efni.“
— Það er haft á orði að nú sé B.S.R.B.
orðið eitt sterkasta verkalýðsfélag
landsins, ef ekki það sterkasta. Hitt er
líka Ijóst að miklar og háværar óánægju-
raddir hafa brotist út meðal fjölda fé-
lagsmanna í kjölfar þessa samnings. Það
hlýtur að veikja félagið?
„Nei, ég heid að miklar umræður innan fé-
lagsins og mikil þátttaka í þeim, styrki félag-
ið fremur en hið gagnstæða. Ég fagna þess-
um umræðum, enda er það dauður félags-
skapur sem ekki skiptist á skoðunum um
sína stefnu."
— Þannig að óánægjuraddirnar styrkja
B.S.R.B., en ekki öfugt?
„Umræðan styrkir."
— Það er mikill vilji, hefur maður
heyrt, meðal kennara, útvarpsfólks og
fleiri að segja sig hér með úr B.S.R.B.
„enda sé til lítils að hafa verkfalisrétt
fyrst hann er ekki nýttur til hins ýtr-
asta“. Fækkar í félagsskapnum eftir
þessa samninga?
„Það hef ég ekki trú á, enda kannast ég
ekki við að almennur vilji sé innan þessara
félaga sem þú tiltekur að segja sig úr félag-
inu. Það er auðvitað ékkert náttúrulögmál
að samtök eins og B.S.R.B. standi um ár og
eilífð, en ég held að á síðustu árum hafi þeim
röddum frekar fækkað fremur en hitt sem
vilja segja skilið við samtökin."
— Aðeins um verkfallsframkvæmd-
ina. Var hún klúður að sumu leyti?
„Nei.“
— Ég ætla að nefna dæmi: Nú fengu
áhafnir skipa ekki að fara í land með
eðlilegum hætti, útvarpinu var lokað
fyrr en áætláð var, og flugið var rey nt að
stöðva með ýmsum ráðum. Með þessu
fenguð þið fólk upp á móti ykkur.
„Verkföll hljóta því miður alltaf að koma
við fólkið í landinu. Við hörmum óþægindi
sem ýmsir hafa orðið fyrir vegna baráttu
okkar. Þetta var stóraðgerð og kom víða
við.“
— Skaðabætur loks: Finnst þér rétt að
fyrirtæki og félög sem hafa orðið fyrir
fjárhagslegum skakkaföllum vegna
verkfalls ykkar, eigi að bera tjón sitt
upp á eigin spýtur?
„Já, það finnst mér. Ef verkfall er rekið
löglega þá eiga þeir sem reka verkfallið ekki
að verða fyrir skaðabótum af annarra völd-
um. Ef ríki eða einkafyrirtæki ætla í skipu-
iega skaðabótaherferð gegn B.S.R.B., þá er
það auðvitað merki um að það er rétt skoð-
un sem komið hefur fram, bæði hér á landi
innan verkalýðshreyfinganna og hjá sömu
aðilum hinna Norðurlandanna, að samtök at-
vinnurekenda hafi uppi langtímaáætlanir um
það að brjóta verkalýðshreyfinguna niður.“
— Og ykkar verkfall var löglegt og sið-
legt í alla staði, eða hvað?
„Já, þetta var á allan hátt iöglegt og prúð-
mannlega rekið verkfall."
YFIRHEYRSLA