Helgarpósturinn - 01.11.1984, Page 19

Konur leikstýra og
leika leikrit
Fassbinders Beisk tár
Petru von Kant sem
Alþýðuleikhúsið hefur
tekið til sýninga.
Átakamikil ástarsaga
Alþýduleikhúsid er eins og fleira
í menningarstarfseminni undir
rauda penna fjárveitingavaldsins í
ár. Ofan á erfidan fjárhagsvanda
bœtist svo húsnœðisvandamálið
sem löngum hefur hrjád leikhúsid.
Þrátt fyrir það hyggur Alþýðuleik-
húsið á kröftugt starf í vetur og eru
10 ár liðin frá stofnun þess á þessu
leikári.
í startholunum er mikið leikrit
hins þýska og umdeilda meistara
Rainer Werner Fassbinder sem
nefnist Beisk tár Petru von Kant. Er
stefnt að frumsýningu strax að af-
loknu verkfalli BSRB og verður sýnt
í fundarsal Kjarvalsstaða sem nú
hefur verið breytt í leikhús sem tek-
ur 60 manns í sæti. Sýningar verða
á laugardags- og sunnudagseftir-
miðdögum og einnig á kvöldin í
miðri viku. Hefur leikhúsið fengið
vilyrði fyrir að sýna á Kjarvalsstöð-
um út nóvembermánuð, en hvað þá
tekur við er óvíst með öllu, að sögn
leikstjórans Sigrúnar Valbergsdótt-
ur.
Sigrún segir hin Beisku tár vera
átakamikla ástarsögu sem fjalli um
sjálfstæðisbaráttu konu. Fassbinder
skrifaði verkið 1971 og kvikmynd-
aði það ári síðar.
Þó höfundurinn sé kannski ekki
ástsælastur höfunda að áliti allra Is-
lendinga, eftir áleitnar sýningar á
sjónvarpsmyndaflokki hans í sum-
ar, lofar Sigrún okkur athyglisverðu
leikverki.
„Það gerist á okkar dögum,“ segir
hún „og er á nokkurn hátt innlegg
í jafnréttisbaráttuna. Það fjallar ein-
göngu um konur sem orðið hafa fyr-
ir biturri reynslu í lífinu þrátt fyrir
frama í sínu fagi.“
Petra von Kant tekur sér þann
rétt að lifa óhefðbundnu lífi, sem
kannski þætti ekki tiltökumál ef
mynstrið væri þekkt, en það er það
bara ekki þegar um er að ræða ást-
arsamband kvenna.
Þýðingu leiksins gerði Böðvar
Guðmundsson og leikmynd er eftir
Guðrúnu E. Geirsdóttur. Ljósa-
meistari er Árni Baldvinsson en tón-
list valdi Lárus Grímsson.
Leikendur eru 5 konur: María Sig-
urðardóttir leikur Petru. Móðir
Petru er í umsjá Kristínar Önnu
Þórarinsdóttur og dóttur leikur Vil-
borg Halldórsdóttir. Edda Guð-
mundsdóttir leikur vinkonu og Erla
B. Skúladótir ástkonuna. Guðbjörg
Thoroddsen leikur fagra þjónustu-
stúlku.
Alþýðuieikhúsið æfir nú önnur
tvö verk: Top girls eftir Caryl
Churchill og Vinnukonurnar eftir
franska skáldið Jean Genet. Þýð-
andi þess er Vigdís Finnbogadóttir.
-ÓF
Megas lofar
heilsteyptum
tónleikum með
þekktum sem
óþekktum lögum.
Megas meö
tónleika
Það eru rétt og slétt 6 ár í yfir-
standandi mánuði síðan Magnús
Þór Jónsson (þekktari sem Megas)
hélt sína eftirminnilegu tónleika í
HamrEthlíðarskólanum undir yfir-
skriftinni „Drög að sjálfsmorði".
Hinn 9. nóv. næstkomandi kemur
kappinn loks aftur fram á sjónar-
sviðið með einleikstónleika og að
Listapóstur HP vill minna á frum-
sýningu Nemendaleikhússins á leik-
ritinu Grænfjöðrungur eftir Carlo
Gozzi í Lindarbæ í kvöld. Það er
kannski öllum kunnugt að Nem-
endaleikhúsið er leikhús nemenda
á fjórða ári í Leiklistarskóla ríkisins
sem eru 8 að þessu sinni og njóta
þau liðstyrks tveggja atvinnuleik-
ara í sýningunni vegna sérstaks
samkomulags við atvinnuleikhúsin
og verður slíkur stuðningur gagn-
kvæmur i framtíðinni.
Grænfjöðrungur er upprunninn á
þessu sinni í Austurbæjarbíó. Megas
lofar 90 mín. prógrammi með nýju
efni sem gömlu og að venju nýtur
hann pottþétts stuðnings úrvals
hljóðfæraleikara sem að þessu sinni
eru þeir: Björgvin Gíslason, gítar,
Pétur Stefánsson, gítar, Haraldur
Þorsteinsson, bassi og Ásgeir Ósk-
arsson, trommur.
18. öld en leikgerðin nú fengin frá
Besson nokkrum sem var mikill
samstarfsmaður Bertolt Brecht á
sinum tíma. Þetta mun vera ævin-
týraleikur sem er fullur af kímni og
fantasíu í veröld þar sem allt getur
gerst.
Haukur Gunnarsson sér um leik-
stjórn, Guðrún S. Haraldsdóttir ger-
ir leiktjöld og sérstaklega er vert að
gefa gaum að búningum Þórunnar
Sveinsdóttur og grímum Domin-
ique Poulain, tilkomumiklum að
sögn. - _ .ÓF'.
Ævintýraleikur
Nemendaleikhússins
LEIKLIST
Breskur húmor af betri gerö
eftir Reyni Antonsson
Leikfélag Akureyrar:
Einkalíf (Private Lives).
Höfundur: Noél Coward.
Þýðing: Signý Pálsdóttir ogJillBrookeÁrna-
son.
Leikmyndahönnun og búningar: Una Coll-
ins.
Lýsing: Alfreð Alfreðsson.
Leikstjóri: Jill Brooke Árnason.
Það hefur verið einn helsti ásteytingar-
steinn sagnfræðinga um nokkurt skeið,
hvort, og þá að hversu miklu leyti, fram-
vinda sögunnar er tilviljunum háð. Sumir
telja svotil alla söguna ráðast af hendingu,
en aðrir álíta að nánast engar tilviljanir séu
fyrir hendi, að þær megi alltaf setja inn í
eitthvert efnahagslegt eða þjóðfélagslegt
orsakasamhengi.
Einkalífin (ath. fleirtölu sem felst í hinum
enska titli verksins, leikurinn fjallar um tvö
ef ekki fjögur einkcdíf, en sú leiða villa hefur
slæðst í gegnum heila grein í leikskránni að
titillinn sé eintala og þetta getur valdið dá-
litlum misskilningi) hans Noél Cowards eru
ekki hvað síst leikur um tilviljanir. Tvenn
hjón lenda af tilviljun á sama hótelinu í
baðstrandarbænum Deauville í Norður-
Frakklcindi. Og það vill svo til að helmingur
hvors parsins fyrir sig hefur áður verið
tengdur hjónabandi, og það er ekki að sök-
um að spyrja. Það kviknar í gömlum hálf-
kulnuðum glæðum og endirinn verður sá
að bæði yfirgefa maka sína til að hef ja synd-
samlegt lífemi saman í París, helst réttlæt-
andi það með því að segja að kaþólska
kirkjan viðurkenni ekki hjónaskilnaði, vo"-
andi þó hvorugt kaþólskt. En auðvitað var
Adam ekki nema nokkra daga í Paradís og
allt endar með ósköpum þar sem hjóna-
bandsvandamálin em alltaf til staðar þrátt
fyrir góðan ásetning. Og mitt í hinum skelfi-
lega leik ástar og haturs birtast svo hin
kokkáluðu eins og skrattinn úr sauðarleggn-
um. Enn ein tilviljunin, en ekki án orsaka-
samhengis fremur en aðrar tilviljanir í þess-
um leik.
„Einkalíf" er á yfirborðinu ákaflega létt og
fjömgt verk, og það er ósjaldan hægt að
hlæja að því, en það er alítaf stutt í hina
ósviknu bresku kaldhæðni. Raunar er verk-
ið fyrst og fremst eitt allsherjar háð á allt
sem heitir hjónaband og ástir karls og konu
svona yfirleitt sem ef til vill er skiljanlegt ef
við lítum á eigin cifbrigðileik höfundcir í kyn-
ferðismálum sem hann fór víst síður en svo
dult með. Það er aðeins í einu stuttu atriði
seint í fyrsta þætti þar sem örlar á dálítilli
mannlegri hlýju þegar svo virðist eitt
augnablik sem hin fyrrverandi hjón hafi loks
náð Sciman. Þessum kaldhæðnisblæ hefur
þeim Signýju Pálsdóttur og Jill Brooke
Árnason að því er virðist tekist mætavel að
ná í þýðingu sinni.
Höfundur kallar sjálfur leik sinn um
Einkalífin „Intimate" eða „náinn“ gaman-
leik. Hér virðist vera átt við það að gamanið
í leiknum eigi fyrst og fremst að felast í
Scimspili tilfinningalífs persónanna, en ekki
viðbrögðum þeirra við utanaðkomandi að-
stæðum líkt og tíðast gerist í försum. Hér sé
því um einskonar andstæðu við farsa að
ræða. Verkið er þó á köflum fjömgt engu
síður en margir farsar. Þó er því ekki að
neita að mcmni finnst Jill Brooke haia geng-
ið nokkuð langt í því að reyna að skapa
farsa þcir sem hann var ef til vill ekki fyrir
hendi, til dæmis í hinu annars óborganlega
slagsmálaatriði í lok annars þáttar. Svo
hlægilegt sem þetta atriði annars er í sjálfu
sér, þá er óvíst að rétt hafi verið að ganga
svona langt í fíflalátunum. Leikmynd Unu
Collins er ef til vill fullmikið stílfærð í fyrsta
þættinum og Parísaríbúðin í tveim jjeim
seinni minnir óneitcinlega meira á íverustaði
ungs, .vinstrisinnaðs menntafólks í Frakk-
landi nútímans en leyniathvarí breskrar
miðstéttarkerlingar árið 1930, en búningar
hennar em góðir, ekki hvað síst í miðþætt-
inum þar sem háðið nær hámarki. Lýsingu
er að mínu mati ofbeitt í fyrsta þættinum
sem á að gerast um kvöld á hótelsvölum, en
hún er ágæt og hófleg í tveim hinum seinni.
Þau Sunna Borg og Gestur E. Jónasson
fcira með hlutverk hjóncinna fyrrverandi,
Amöndu og Elyots, sem mcirgir frægir leik-
arar hafa leikið, þar á meðal höfundur sjálf-
ur á móti Gertrude Lawrence í frumupp-
færslunni árið 1930 og nú síðast þau Taylor
„Sýningin er vel
einnar kvöldstundar
virði," segir Reynir
Antonsson m.a. I
dómi sínum um
sýningu Leikfélags
Akureyrar á Einkalífi.
og Burton á Broadway í fyrra. Gestur nær
meistaralegum tökum á hinum kaldhæðna
breska sjentilmanni sem ef til vill er þó ekki
svo voðalega mikill sjentilmaður þegar á
reynir. í meðförum Sunnu Borg verður
Amanda ciftur á móti miklu nær þvi að vera
leiðinleg nöldurskjóða sem hver sæmilega
umburðarlyndur karlmaður hefði átt að
geta þolað (að vísu er umburðarlyndið ekki
beinlínis hin sterka hlið Elyots). Ef til vill
hefði Sunna mátt vera dálítið meira ,skass“.
Það hefði mátt gusta meir af henni. Lítil-
mennska Elyots hefði þá orðið jcifnvel enn
meira áberandi.
Framan af sýningunni var ég harðákveð-
inn í því að úthúða Guðlaugu Maríu
Bjarnadóttur fyrir ofleik, tilgerð og yfirleitt
flest það sem miður fer hjá einni leikkonu.
En þetta breyttist er á sýninguna leið. Sibyl
var bcira svona innilega leiðinleg, innantóm
og andlaus tildursdrós og verður leikur
Guðlaugar því að teljast allt að því snilldar-
legur þar sem maður gat fengið svona inni-
lega óbeit á persónunni. Það má helst að
henni finna að hún hafi ekki ýkt nóg geð-
vonskuköst sín, og framsögnin var á stöku
stað örlítið óskýr. Aftur á móti vakti
Theodór Júlíusson samúð manns í hlut-
verki hins smáskrýma Victors. Maður vor-
kenndi honum innilega fyrir að eiga svona
leiðinlega eiginkonu þó svo að ekki stígi
. hann nú beinlínis í vitið heldur, blessaður.
Patricia Jónsson leikur lítið hlutverk
franskrar vinnukonu og sleppur vel frá því,
hún sýnir franskar vinnukonur eins og Eng-
lendingar ímynda sér þær, og franskan
hennar var góið.
Þegcir allt kemur til alls þá er það vel þess
- virði að eyða einni kvöldstund í að sjá þetta
smellna verk Cowards, jcifnvel eftir að sjón-
varpið er farið í gang á ný. Verkið er
skemmtilegt og furðu heilsteypt þegar þess
er gætt að því mun hafa verið rumpað
saman á fjórum dögum af veikum manni. í
stuttu máli sagt: Breskur húmor af betri
gerðinni, og ágætis upphaf á leikári sem
lofar góðu.
HELGARPÓSTURINN 19