Helgarpósturinn - 01.11.1984, Qupperneq 22

SKAK
Stórmeistarasprengjan breska
eftir Guðmund Arnlaugsson
Áhugi á skák hefur verið al-
mennur og líflegur í Englandi um
mjög langt skeið. Frægt er að
Bretar héldu fyrsta alþjóðamótið í
skák í heiminum árið 1851, og að
þeir áttu þá og löngum síðar
snjalla skákmenn, allt frá Bird,
Blackburne og Burn fram til Alex-
anders, sem var snjallasti meistari
þeirra um miðja þessa öld og var
stundum kallaður kóngabani, því
að enginn var öruggur fyrir hon-
um og hann hafði lagt að velli
ýmsa frægustu skákmeistara
heims, svo sem heimsmeistarann
sjálfan, Botvinnik, og einnig Bron-
stein er hann var upp á sitt besta.
Bretar eru líka flestum duglegri að
halda skákmót, þar eru þeir í
fremstu röð — bjóða þangað
fremstu meisturum heims og
sættu sig lengi vel við að þeirra
eigin menn skipuðu neðri sætin.
En þegar stigareikningar og
titlatog komust til vegs og virðing-
ar upp úr miðri öldinni og ekki
bólaði á breskum stórmeistara
þrátt fyrir úrval efnilegra ungra
manna, fór ýmsum að leiðast bið-
in. Einhver auðugur enskur skák-
unnandi, ég man ekki nafn hans í
svipinn, bauð fram há verðlaun
þeim Breta til handa sem fyrstur
krækti sér í stórmeistaratitil. En
árangurinn lét á sér standa. Nýir
efnismenn komu fram, tefldu og
tefldu — og stóðu sig oft ágætlega
— en stórmeistaraárangurinn
smaug þeim einhvern veginn úr
greipum.
Loksins, árið 1976, tókst Ant-
hony Miles að vinna þennan lang-
þráða titil. Og þá var eins og stífla
brysti, síðan hafa Bretar eignast
einn stórmeistara á ári að meðal-
tali. Átta stórmeistara á átta árum,
ætli það sé ekki einsdæmi í skák-
sögunni, ekki síst ef haft er í huga
hve lengi þurfti að bíða eftir þeim
fyrsta! Hér kemur sú fríða fylking:
Miles — Keene — Stean — Nunn —
Speelman — Mestel — Chandler —
Short.
Nigel Short vann sinn titil á ai-
þjóðamóti í Esbjerg í ár og er ann-
ar yngsti stórmeistari heims nú.
Orsakir þessarar öru þróunar
eru annars vegar gömul bresk
skákhefð og mörg alþjóðamót í
landinu sjálfu, hins vegar fræðslu-
og þjálfunarstarf meðal barna og
unglinga og síðast en ekki síst
mikil bókaútgáfa. England er búið
að ná forystu í útgáfu skákbóka,
þar eru jafnvel heil forlög sem
gefa ekki annað út en skákbækur.
Enskan hefur tekið við af þýsk-
unni sem alþjóðamál skákmanna,
svo að þessar bækur seljast um all-
an heim og útgáfan verður því
arðvænleg. Hér skal aðeins
minnst á einn þessara ungur stór-
meistara, John Nunn, sem er í
senn stærðfræðingur og skák-
meistari.
I tveimur skákþáttum fyrir
nokkru ræddi ég um stærðfræði
og skák. Þá sem oftar þurftu
tæknimenn blaðsins að hafa vit
fyrir mér og klippa tá hér og hæl
þar — ég er ekki alveg nógu lag-
inn við að halda þáttunum hæfi-
lega löngum, svo að þeir falli ná-
kvæmlega í þann ramma sem
þeim er ætlaður. Þá féllu út nokkr-
ar línur um Nunn og fáeina menn
aðra sem eru í senn ágætir stærð-
fræðingar og miklir skákmenn.
John Nunn er fæddur 1955 og er
því að verða þrítugur. Hann
reyndist þegar í upphafi afburða
námsmaður, langt á undan flest-
um jafnöldrum sínum. Hann hefur
lokið háskólaprófi og doktorsprófi
í stærðfræði og er talinn líklegur
til afreka í þeirri grein ef skákin
nær ekki yfirhöndinni, en hann er
nú stigahæstur allra Breta. Nunn
teflir flóknar og skemmtilegar
skákir. Hér kemur eitt dæmi um
taflmennsku hans, en það er jafn-
framt dæmi um baráttu léttra
manna við drottningu.
Þessi staða kom upp á evrópu-
meistaramótinu 1977:
Mi
ii

Augustin-Nunn
Hvítur hefur reiknað sér vinn-
ing við leppun riddarans. En það
fór á aðra leið:
11. Rxg7 + ! Rxg7 12. Rd5Rxd5H
Svartur á nú að vísu aðeins tvo
menn fyrir drottninguna. En hann
eignast sóknarfæri sem hann nýt-
ir vel.
13. Bxd8 Rf4 14. Bg5
Eða Bf6 Hg8 með atlögu eftir g-
línunni.
14. ... Re6
15. Bxf4 Rxf4 16. Khl Be6
17. Bf3 Hh4!
Það er mikilvægt að koma í veg
fyrir 18. Bg4, auk þess undirbýr
svartur tvöföldun hrókanna á h-
línunni.
18. Hgl Ke7
19. Hg2 Rxg2 20. Bxg2 Hah8
21. Dd2 Hxh2+ 22. Kgl H2h4
23. Hel Hg8!
Nú er hvítur að verða varnar-
laus: 24. Kfl Hh2.
24. He3 Bxe3
25. Dxe3 Bh3
og svartur vann.
Þetta er áhrifaríkt dæmi um það
hve gildi mannanna getur verið
misjafnt eftir aðstæðum.

VEÐRIÐ SPILAÞRAUT LAUSN Á KROSSGÁTU
Á föstudag og laugardag
verður veðrið svipað og það
hefur verið: Hæg breytileg eða
suðlæg átt sem þýðir bjart
veður um allt land. Örlítið frost.
Á sunnudag, hins vegar,
þykknar upp og suðlæg og
vestlæg átt heldur yfir landið
með þeim afleiðingum að
veður fer hlýnandi.
S A
H Á-8
T D-7-2
L G-10-7-6-5-3-2
S 10-8-6-4
H 9-7-4-2
T Á-K-6-5
L Á
Vestur spilar fimm lauf. Norður
lætur hjartadrottningu. Getum við
unnið spilið?
Lausn á bls. 10.
■ H 13 s u fí 8
F y r? 1 R H y G (j J Ú m fí t> u K 5
l< fí L i N 'fl L fí 6 n '0 L fí T fí N
ö L T> u 6 fí N <S U R m P r '/ fí b ft /< /
R ft U s R n R U e L N 7 5 X fí R Ð
ö l< K L fí K N 'o T G R I m fh K fí N fí L
3 / K 3 b / R u fí /V £ / r fí <3 R h 5
N • N £ / S r fí R fí 6 / /< fí r fí D u P
• r / L 0 ú / N H / J K L fí m 0 fí s Pt
K 3 L Z> R • 6 fí R p fí fí r N £ / T fí R
h u m u - 3 A U 6 U R /< R 'ö • N U fí R /<
5 m fí R T ■ 5 r fí m fí Z> / L fí /< / D ■ fí
Æ r fí R 'ö S K D R 6 Æ Ð fí /< fí R L / N N
B0STLJ
a'aV Kdp
NPK
MPÐ
HÚ5
SART
T5LGjfí
ff
OLVPiÐUR
HLJbrp
KfíFF!
I3gfíup>
SNE
mmFt
BKKt
y/SJ
ELD
CJHLL
SjÖR
KENH
FtRfí
5 vARfíR
FOKSK.
BER
SPH<
SKfíFf)
3
EJHS
SVfíRR
TRUFt- R
H’fíR
RrttPP/
~Y
FREL3
RRt
BRutV
/R
upp
LoRHU
L/ZÐft
Kórpffít,
75
tSR/H
SVBtTfí
STfíRF/
YF/Rtmr
l//K-hÚL
TvtHL ■
TRE
STRoKK
QullU
FRft/Yt
»R
KLERK
u/n
fuglpr
GftrfíLfí
KotVfíH
fíoTN
FftLL-
VftljKM
OR-
Komft
Forerrr
SORO
S'iKI
tvfírr
KfíoftR

KEKR!
ftRK
2E/NS
F£hl
SKoR
TJrRFD
SrbR
SLET-rfí
KfíLK
5/<£L
RutrYD/
SftQT
um
IFftS ■
OFL-
STftFm
Sftmsr.
Rolr
Hfí
LLND/
RE/Ð/
Hljoð
E/JJLUR
TT't/ll
6RÉ'TT/j
ÆTT
áöF6l
VE/D/R
r/E~ÐU
Korvft
JV/JOE
HRO/J
E>u3 n
LEÖUfí
SftF/vfí
ERfí-
B/ðuk
fíF
TÚNt
Sftrftk
áLÖÐ
FjftLL-3
r0pp
SKftN
~r ft
pus/
HU/R/fíR
TftLfí
HV/LD/
E/NÆ
ST
5uNV
F/ERI-E-
ELLft
L/EKKft
F/SK5
UT>-
/J/N
TÓN/J
LE/t
KloóUR
22 HELGARPÓSTURINN