Helgarpósturinn - 01.11.1984, Síða 23

HRINGBORÐIÐ
í dag skrifar Helgi Skúli Kjartansson
Hvernig mistök á dag koma mannorði í lag
„Lóan í flokkum flýgur" kvað
eitthvert góðskáldið, ekki man ég
nú lengur hvert. En veist þú, minn
kæri lesandi, af hverju lóan flýgur
í flokkum (og margir smáfuglar
aðrir, og af hverju loðnan syndir í
torfum og margt annað eftir því
hér og þar í dýraríkinu)?
Ertu ekki alveg viss? Nei, það
var ég nú ekki heldur, fyrr en ég
tók mig til og las mér til um það.
Og hvað finn ég þá annað en bara
sjálfa forskriftina að Steingrími
Hermannssyni.
Jú, sko (til að halda sig nú við ló-
una og láta Steingrím aðeins
bíða): Ovinir lóunnar, það eru fálk-
inn og svoleiðis fuglar, sem er það
í blóð borið að elta bráð sína á
flugi. Nú er fálki orðinn svangur
og flýgur um í leit að bráð. Sér lóu-
hóp og ákveður að taka úr honum
næstu máltíð. Miðar á eina lóuna
og fer að elta. Þá eru svo margar
aðrar lóur á flugi í sjónsviði vals-
ins, sem líka æsa veiðihvöt hans,
að honum gengur illa að halda at-
hyglinni við sína einu. Mjög trú-
lega hremmir hann sér á endan-
um lóu, sem er aðeins minna félags-
lynd en hinar, er þess vegna helst
á flugi í jaðri hópsins og ekki nógu
fljót að skýla sér í fjöldanum þegar
ránfuglinn nálgast. Þannig sleppa
þær lóurnar helst undan fálkan-
um, sem sterkasta hafa hjaröhvöt-
ina. Sams konar loðnur sleppa
undan þorskinum, sebrahestar
undan ljóninu o.s.frv. o.s.frv. Nátt-
úruvalið ræður því sem sagt, af
sínum lögbundna vísdómi, að dýr,
sem eiga þessa sort af óvinum,
haldi sig í hópum, flokkum eða
torfum, að því marki sem lifnaðar-
hættir þeirra að öðru leyti leyfa.
Dýrafræði er nú alltaf skemmti-
legri en pólitík, en samt ætla ég,
elsku lesandi minn, að þreyta þig
með smá hugleiðingu um Stein-
grím.
Hann er alltaf að tala af sér. Á
því er, eins og fleiru, bæði björt
hlið og dimm. Sú bjarta er, að
Steingrímur er maklega orðinn
frægur sem hreinskilnasti stjórn-
málamaður landsins fyrr og síðar.
Sem er svo sannarlega þakkar
vert. Dimma hliðin er svo auðvit-
að, hvað það getur verið óheppi-
legt að menn missi út úr sér það
sem síst skyldi, og það þegar verst
gegnir. En, merkilegt nokk, þetta
gerir Steingrím alls ekki svo óvin-
sælan eða óframbærilegan fyrir
leiðtoga. Af hverju ekki?
Skýringin er rétt sú sama og
með lóuna og fálkann. Við, hinn
illgjarni almenningur, sitjum um
hvers konar mistök aumingja
þjóðarleiðtoganna, engu ógrimm-
ari en valurinn; við tökum eftir
þeim (með góðri hjálp enn ill-
gjarnari blaðamanna), eltumst við
þau, látum þau vaxa okkur í aug-
um, smjöttum á þeim ...
Nema mistökin komi í svo þétt-
um flokkum, að við náum ekki að
einbeita okkur að neinum sérstök-
um, verðum svo vön þeim að
veiðihvötin slævist.
Kannski man einhver eftir
manni sem hét Geir Hall- (nei,
ekki Hallsteins-, hann var í hand-
bolta) -grímsson. Hann passaði sig
svo vel að segja ekkert sem hann
yrði hankaður á, að öll þjóðin
mundi það mánuðum saman (og
blaðamennirnir árum saman, ill-
girnin söm við sig) að hann sagði
eitthvað, út af fyrir sig ekkert vit-
laust, en pínulítið klaufalegt, um
alvarleg augu. Geir kunni nefni-
lega ekki leyndardóminn um mis-
tök á dag.
Sú var líka tíðin að Steingrímur
Hermannsson var kunnur sem
maður einna mistaka, þeirra sem
kennd voru við grænar baunir.
Þau voru raunar þeirrar tegundar
sem ekki hentar að ieggja beinlín-
is í vana sinn, enda hefur Stein-
grímur sjálfsagt ekki gert það. En
svo komst hann upp á lag með
sína hæfilega meinlausu sort af
mistökum: lausmælgina. Þau læt-
ur hann síðan dynja yfir okkur
nógu ótt og títt til að þau gleymist
jafnharðan. Meðan hann bara
slær ekki slöku við, hygg ég hon-
um sé nokkuð borgið í pólitík.
Merkilegast'hvað fáir hafa áttað
sig nógu vel á Steingrími til að
taka hann að þessu leyti sér til fyr-
irmyndar. Ég held að það sé t.d.
örugglega ekki lært af Steingrimi,
enda ekki alveg af sömu sort,
hvernig Jónas Kristjánsson skrifar
um landbúnaðarmál. Þar hefur
hann róttækan og að vissu leyti
nokkuð merkilegan málstað að
boða, en á bágt með að gæta hófs
í málflutningi eða ályktunum. Svo
að hann gætir bara óhófs í stað-
inn, tekur vel stórt upp í sig í hvert
einasta sinn; og þetta venst, þann-
ig að maður áttar sig á málstaðn-
um án þess að verða svo minnis-
stætt neitt sérstakt af öllum öfgun-
um.
Það er fremur, núna í seinni tíð,
að Albert hafi vit á að nota aðferð
Steingríms, a.m.k. þegar mikið
liggur við. Ég er t.d. alveg viss um,
að hann hefur gert sér stórmikið
pólitískt gagn með sínum víð-
frægu ummælum um kennara-
stéttina hérna ekki alls fyrir löngu.
Ekki bara af því að þau ummæli
eigi svo mikinn hljómgrunn í
sjálfu sér, heldur af því að Albert
hafði verið að gera svo margt um-
deilt, og það af miklu alvarlegra
tæi, nefnilega hvernig hann stýrði
kjaradeilunni af ríkisins hálfu, að
það var orðið tímabært fyrir hann
að dreifa athygli gagnrýnenda
sinna með mistökum af stein-
grímsku sortinni: vanhugsuðum
ummælum. Og af því að hann er
búinn að segja svo margt undan-
farin misseri, um tíkina og skuld-
irnar og að segja af sér og flytja úr
landi og um skattahækkanir og
skattalækkanir og allt þetta —
sem ég er reyndar orðinn hálf-
ruglaður í — þá er engin hætta á
að það festist svo mjög við hann
að hafa sagt eitthvað Ijótt um
kennara. Við ruglumst bara í því
líka, ef hann passar sig að gera
eins og Steingrímur og halda
áfram og áfram og áfram.
✓
Aðgangur að neyðarsíma á íslandi. Komi upp
neyðartilfelli hjá korthafa, býðst honum að
hringja í síma 685542, huar sem hann er
staddur og hvenœr sem er. Kostnaðurinn
uegna símtalsins fœrist á reikning korthafa.
Aðeins kostar 300 krónur árlega
að hafa Eurocard kreditkort
og ekki hóti meir þótt t. d. hjón
hafi tuö kort með sama númeri.
Fyrir þessar 300 krónur fást hin almennu
hlunnindi korthafa, en auk þess:
Neyðarsími
Gylmir
Ferðatrygging
, en þó mjög gagnleg ferðatrygging
korthafa og fjölskyldu hans á ferð innanlands
og utan. Bœtur nema allt að USD 100.000.-
(rúmum þrem milljónum króna).
KDRTIÐ SEM CILDIR
HELGARPÓSTURINN 23