Helgarpósturinn - 17.07.1986, Side 36

„Eg skil ekki hvernig hœgt er ad
hafa gaman af því ad horfa á 22
fullordna karlmenn eltast vid leður-
tuðru. .
Þaö er ekki úr vegi að vitna í þessi
spöku orð sem fólk, líklega aðallega
kvenfólk, hefur oft og einatt látið
sér um munn fara uppá síðkastið.
Náttúrlega lýsa þau engu öðru en
skilningsleysi á hinni göfugu knatt-
spyrnulist. Allan júnímánuð var
sjónvarpið með beinar útsendingar
frá knattspyrnulistahátíðinni í
Mexíkó, og hefur þjóðin aðspurð
staðfest að meirihluti hennar sat
sem fastast fyrir framan skjáinn
þennan tíma. Sannir knattspyrnu-
aðdáendur létu sig að sjálfsögðu
ekki muna um það að sjá alla leikina
og til voru þeir sem lágu í vídeóinu
og skoðuðu leiki á hálfum hraöa þá
daga sem sjónvarpið stóð ekki sína
plikt. En það voru bara þeir allra
hörðustu sem einnig létu sig hafa
það að standa úti í slagviðri júní-
Tryggðin við félögin að
mestu úr söqunni.
Óhemjulegar kröfur
gerðar til leikmanna í 1.
deild. Metnaðarfullir
leikmenn skipta um félög
eftir hentugleikum. Er
íslensk atvinnumennska
á næsta leiti eða er hún
þegar í burðarliðnum?
mánaðar og fylgjast með leikjunum
í 1. deildinni íslensku.
Ný andlit
Að venju eru vorverkin hjá áhorf-
endum fólgin í því að bera kennsl á
nýja leikmenn.
,,Ja, hann er bara nokkuð góður
leikmaður þessi... ha . . . hvaðan
kom hann?“ Eða ,,til hvers voru þeir
að krækja sér í þennan, mér sýnist
hann ekki geta neitt! Er þessi númer
11 annars ekki líka nýr?“
Aukin félagaskipti leikmanna síð-
ustu ár hafa vakið athygli og hefur
maður heyrt leikmenn fyrri tíma
lýsa furðu sinni á þessu. Áður heyrði
það undantekningum til að menn
skiptu um félag oftar en einu sinni á
ævinni, og voru þeir oft hrakyrtir
fyrir vikið. Núna birta blöðin lista
yfir félagaskipti á hverju vori og er
um marga tugi leikmanna að ræða
sem af einhverjum ástæðum sjá sig
knúna til að færa sig um set. Af
þessu má draga ýmsar ályktanir og
einna augljósust er sú að eigin
metnaður skiptir leikmenn meira
máli núorðið en tryggð við félög.
1. deildarleikmenn leggja gífur-
lega hart að sér við æfingar og und-
irbúning leikja. Samkeppni um sæti
í liðum hefur aukist og hjá stærstu
félögunum hefja allt að 40 manns
æfingar með meistaraflokki á vorin.
Þegar haft er í huga að undirbúning-
ur fyrir 1. deildarleikina hefst í byrj-
un febrúar og stendur yfir í marga
mánuði er ekki skrítið að leikmenn
vilji sjá einhvern árangur erfiðisins,
þ.e. að spila með aðalliðinu.
Þjálfarinn ræður liðskipan og eru
varamenn oft óánægðir með hlut-
skipti sitt. Þetta endar jafnan með
deilum milli þjálfara og einstakra
leikmanna og afleiðingin er gjarnan
sú að leikmaðurinn yfirgefUr félag-
ið. Sérstaklega er þetta áberandi
með yngri leikmenn sem hafa van-
ist því að vera í fremstu röð alla
yngri flokkana, en lenda í því að
þurfa að berjast um sæti í liði þegar
í meistaraflokk er komiö. Einn við-
mælenda HPorðaði þetta svo: ,,Þeir
eru vanir því að vera máttarstólpar
í yngri flokkunum og gefast strax
upp þegar þeir þurfa að berjast fyrir
sæti. Ef þeim heppnast ekki að
vinna sæti í liðinu er þjálfaranum
kennt um allt, en þeir leita aldrei
vandans hjá sjálfum sér. Síðan er
rokið í að skipta um félag.“
Skiljanleg og illskýranleg
félagaskipti
En félagaskipti verða ekki ein-
göngu vegna deilna og óþolinmæði
leikmanna. Algeng ástæða er líka
eigin metnaður, þ.e. leikmaður telur
sig ekki geta náð þeim árangri sem
hann óskar eftir með liði sínu. Þann-
ig hafa margir ungir knattspyrnu-
menn af landsbyggðinni gengið til
liðs við stóru félögin á Reykjavíkur-
svæðinu og sérstaklega þegar um
drengja- og unglingalandsliðsmenn
er að ræða. Aðrar tegundir af fé-
lagaskiptum sem koma til vegna
metnaðar eru nokkrar; þannig er al-
gengt að lið sem fellur missi marga
leikmenn sem telja sér ekki sam-
boðið að leika í lakari deild. Og til
eru mörg dæmi um leikmenn sem
ganga í sterk félög einfaldlega
vegna þess að þeir eru orðnir leiðir
á því að standa í fallbaráttu.
Trúlega er sú tegund félagaskipta,
sem mest er um fjallað, þegar ís-
lenskir leikmenn gerast atvinnu-
menn með félögum erlendis. Slík fé-
lagaskipti finnast mönnum eðlileg
og segja sem svo: „Þetta er gott
tækifæri, hann fer ekki að hafna
þessu.“ Þarna er ekki spurt um
tryggð gagnvart gamla félaginu, því
allir sjá í hendi sér ávinning fyrir
knattspyrnumanninn.
Þó hefur þróunin hérlendis und-
anfarin ár vakið menn til umhugs-
unar og menn velta því fyrir sér
hvort eðlismunur sé á því að skipta
úr litlu liði yfir í stórt hvort sem það
er innanlands eða milli landa. Og í
framhaldi af þessu vaknar eðlilega
spurning: „Hvað er í boði þegar
menn skipta úr litlu landsbyggðar-
liði í stórlið á fyrstudeildarsvæð-
inu?“
Algengt er að heyra áhugamenn
um knattspyrnu tala um að lið hafi
,,keypt“ tiltekinn leikmann og á
áhorfendapöllum er skrafað um
þessa menn. Og talað er um illskýr-
anleg félagaskipti þessara leik-
manna.
Umtöluð félagaskipti
Mark Duffield, frá K.S. til Víðis í
Garði: Góður maður sagði í samtali
við HP: „Mér er illskiljanlegt af
hverju ungur og efnilegur landsliðs-
maður flyst frá Siglufirði í Garðinn
til að spila með liði í botnbaráttu 1.
deildar. Hvað gerir svona leikmaður
ef Víðir fellur? Það er fráleitt að
hann, sem er efni í atvinnumann,
komi sjálfum sér á framfæri með
þessu liði. . .“
Sigurjón Kristjánsson, úr ÍBK til
Vals: Einsog menn kannski muna
stóð mikill styr útaf þessum skipt-
um. ÍBK neitaði að skrifa undir fé-
lagaskiptin og taldi Sigurjón skulda
félaginu peninga. Sigurjón lýsti því
yfir að hann gæti ekki sætt sig við
leikskipulag þjálfarans. Knatt-
spyrnusambandið gekk í málið og
það var leyst í kyrrþey. Sigurjón er
alinn upp í Breiðabliki, en gekk til
liðs við IBK þegar hann sneri heim
úr stuttri dvöl hjá pörtúgölsku 2.
deildarliði. (Þá lék Breiðablik í 2.
deild.)
Helgi Bentsson, ÍBK-Víðir: Helgi
hefur gert víðreist um landið undan-
farin keppnistímabil. Hann hefur
leikið með Breiðabliki, Þór á Akur-
eyti, ÍBK og Víði.
Útlendingaherdeildin á Selfossi,
Jón G. Bergs, Tómas Pálsson og Sig-
urður Halldórsson: Jón G. Bergs tók
nú fram knattspyrnuskóna að nýju
eftir nokkurt hlé. Hann er alinn upp
í Val og lék með landsliði 21 árs og
yngri. Eftir ágreining við Klaus Pet-
er, þáverandi þjálfara Vals, fór hann
í Breiðablik. Tómas Pálsson var einn
sterkasti leikmaður ÍBV í 2. deild á
síðasta sumri. Hann yfirgaf Eyja-
menn þrátt fyrir að liðið hefði unnið
sér rétt til að keppa í 1. deild í sumar.
I staðinn kaus hann að leika með
Selfossi sem kom upp úr 3. deild.
Sigurður Halldórsson, fyrrverandi
landsliðsmiðvörður, hefur um árabil
leikið með Völsungi á Húsavík þar
sem hann þjálfaði einnig. Nú flutti
hann sig um set til Selfoss og hefur
styrkt liðið mjög.
Þess má geta að Selfoss, sem spáð
var botnbaráttu fyrir komu þessara
manna, trónir nú á toppi 2. deildar.
Leitin að týnda
heimsmeistaranum
KR hefur á undanförnum árum
fengið til liðs við sig sterka leik-
menn utan af landi; KA-leikmenn-
ina Ásbjörn Björnsson og Gunnar
Gíslason og Björn Rafnsson frá
Snæfelli. Þeir Ásbjörn og Gunnar
höfðu báðir leikið landsleiki meðan
þeir voru í KA, en Björn hafði leikið
með unglingalandsliðinu.
Það er mál manna að mikil óþol-
inmæði í Vesturbænum standi KR
fyrir þrifum, því þetta fyrrum stór-
veldi íslenskrar knattspyrnu hefur
ekki unnið stóran titil síðan 1968.
KR-ingar reyndu að fá til liðs við sig
argentínsku leikmennina René og
Marcello Housman fyrir þetta
keppnistímabil. René þessi varð
heimsmeistari með Argentínu 1978.
Menn hristu góðiátlega hausinn yfir
þessu uppátæki og einungis hörð-
ustu KR-ingar lifðu í þeirri von að sjá
suður-ameríska heimsmeistaratakta
í Frostaskjólinu í sumar. Hingað
kom hinn þybbni Marcello og lét
mynda sig í KR-peysu, en fljótlega
kom þó í ljós að hann var í engu lík-
amlegu formi til að leika knatt-
spyrnu. Hann hvarf fljótlega af landi
brott, en eldri bróðirinn, heims-
meistarinn sjálfur, kom aldrei í leit-
irnar.
Þess má geta að almennt er KR
talið ríkasta félag landsins ásamt
Fram, en athygli hefur vakið að at-
vinnumaðurinn og Hafnfirðingur-
inn Janus Guðlaugsson kaus að
leika með Fram er hann sneri heim
nú í sumar, en ekki sínu gamla fé-
lagi, FH.
Það er hægðarleikur að nefna
fleiri leikmenn sem hafa lagst i fé-
lagaflakk. Ársœll Kristjánsson hefur
alið manninn hjá Þrótti, Fram, Þrótti
aftur og nú síðast Val. Njáll Eiðsson
lék fyrst með KA, þvínæst með Val,
síðan með KA aftur og leikur nú
með Einherja á Vopnafirði og þjálf-
ar einnig liðið. Loftur Olafsson var
fyrst hjá Fylki, fór þaðan í Breiða-
blik, síðan í Þrótt og leikur nú með
KR. Allt eru þetta menn sem hafa
leikið með landsliði.
Vitaskuld má nefna fleiri dæmi af
þessu tagi og það er greinilegt að
tryggðin við gamla félagið er ekki
slík sem var.
Strandhögg í neðri
deildirnar
Leikmenn sem leikið hafa með 1.
deildarliðum og jafnvel landsliði
hafa að sögn mikið upp úr því að
þjálfa lið í 2., 3. og 4. deild. Þó eru
laun þeirra enn hærri ef þeir leika
jafnframt með liðunum. Upphæð-
irnar sem hér er um að ræða geta
skipt hundruðum þúsunda fyrir
keppnistímabilið. Sumir af þessum
mönnum fórna jafnvel landsliðs-
frama og titlum fyrir vikið, einsog
tildæmis Njáll Eiðsson sem gæti
hæglega verið í landsliðshópnum.
Siguröur Halldórsson þjálfaði og lék
með Völsungi, Gústaf Björnsson
leikur sama leikinn hjá K.S., Árni
Stefánsson hjá Tindastóli, Óskar
Ingimundarson hjá Leiftri og
Magnús Jónsson hjá Þrótti á Nes-
kaupstað. Allir þessir menn hafa
leikið með 1. deildarfélögum og
sumir þeirra gætu eygt von um
landsliðssæti sem náttúrlega
minnkar í útlegðinni í neðri deild-
unum.
Annars fá þjálfarar á íslandi al-
mennt gott kaup og knattspyrnufé-
lög greiða háar upphæðir fyrir uppi-
hald og laun erlendra þjálfara. Þeir
íslensku eru ekki alltaf eftirbátar er-
lendra kollega sinna, og segja sumir
að laun innlendra toppþjálfara séu
jafnvel hærri en þeirra erlendu, en
að sjálfsögðu sparast uppihald,
íbúðir, bílar og annar kostnaður ef
þjálfarinn er íslenskur. Það má stað-
hæfa að þótt íslenskir þjálfarar vinni
almenna vinnu á veturna og þjálfi á
sumrin, þá sé þjálfunin iðulega aðal-
starfið og vetrarvinnan aukageta.
Til dæmis er sagt að Magnús Jóna-
tansson, eftirsóttur þjálfari sem hef-
ur farið með nokkur lið upp um
deild, ætli a hætta kennslustörfum
og snúa sér að þjálfun einni saman.
Peningar
Menn hafa ekki viljað taka svo
djúpt í árinni að segja að hér sé að
spretta vísir að atvinnuknattspyrnu.
En því verður ekki neitað að margir
telja að peningar séu farnir að spila
býsna stórt hlutverk í íslenska fót-
boltanum. Áður var algengt að
mönnum væri útvegað ódýrt hús-
næði og vinna sem féll vel að knatt-
spyrnuiðkunum, en það er ekki fyrr
en hin allrasíðustu ár að farið er að
muldra um hreinar peningagreiðsl-
ur umfram almenna fyrirgreiðslu.
Þannig var því haldið fram meðal
kunnugra að leikmaður sem fékk
tilboð frá norsku félagi um að leika
með liðinu hafi fengið hærra tilboð
frá reykvísku félagi skömmu seinna.
Hann hafnaði reyndar því reyk-
víska.
Og því hefur heyrst fleygt að góðir
knattspyrnumenn hérlendis geti
fengið frá 100 þús—250 þús. fyrir
keppnistímabilið. Þetta hljómar
kannski ævintýralega í eyrum
margra, en miðað við þá orku sem
menn leggja núorðið í æfingar og
leiki, finnst öðrum svona upphæðir
í hæsta máta eðlilegar.
eftir Jón Óskar Sólnes
36 HELGARPÓSTURINN