Helgarpósturinn - 27.11.1986, Blaðsíða 8

KÖNGULÓARVEFUR VALDS OG HAGSMUNA
Hér að neðan má sjá lauslegan uppdrátt af valdamunstri Neskaupstaðar. Innan um valdavefinn hringar sig vefur hagsmuna.
Sjálfsagter þessi vefurekkiólíkuröðrum sllkum (öðrum byggðarlögum. Þóer vefur á Neskaupstað sjálfsagt þéttari og traustari
en annarstaðar þar sem sami flokkurinn hefur setið að völdum þar í ein 40 ár. Og vefurinn verður dálítið sérstakur fyrir það
að þetta er flokkur sem annarstaðar hefur ekki tekist að ná jafn vlðfeðmum völdum.
SÍLDARVINNSLAN Á NESKAUPSTAÐ
SKULDAR 850 MILUÓNIR KRÓNA
Stœrstu lánardrottnarnir eru Landsbankinn og Olís
Hagsmunir Síldarvinnslunnar og Alþýdubandalagsins halda Neskaupstaö í stálgreip
Sami maöur fulltrúi þriggja aöila í fjórhlida viörœöum
Síldarvinnslan á Neskaupstað á
nú ímiklum greiðsluerfiðleikum. Að
sögn forráðamanna fyrirtœkisins
nema skuldir þess um 850 milljón-
um króna. Af þessari skuldasúpu á
Landsbankinn stœrsta skammtinn.
Annar stór lánardrottinn Síldar-
vinnslunnar er Olíuverslun íslands,
Olís. ísamtölum við HP neituðu for-
ráöamenn Síldarvinnslunnar að
skuldir fyrirtœkisins Olís nœmu
hœrri upphœð en 100 milljónum
króna.
DROTTNARI
NESKAUPSTAÐAR
Mikill hluti af skuldum Síldar-
vinnslunnar er vegna skammtíma-
lána og því er greiðslubyrði fyrir-
tækisins þung. Svo þung að skórinn
kreppir í rekstri fyrirtækisins þrátt
fyrir mjög góða afkomu útgerðar-
innar og nokkurra þátta fiskvinnsl-
unnar.
Þrátt fyrir slæma skuldastöðu og
greiðsluerfiðleika segja forráða-
menn Síldarvinnslunnar langt í frá
að fyrirtækið sé að verða gjald-
þrota. Samkvæmt milliuppgjöri frá
síðustu mánaðamótum eru eignir
umfram skuldir Síldarvinnslunnar
um 350 milljónir króna. Veltan á síð-
asta ári var um 980 milljónir króna
og reiknað er með að velta þessa árs
verði á bilinu 11-1200 milljónir
króna.
Sildarvinnslan sér helmingi
vinnufærra Norðfirðinga fyrir at-
vinnu og þáttur fyrirtækisins í at-
vinnulífinu á Neskaupstað verður
enn stærri þegar tekið er tillit til
fjölda þjónustufyrirtækja er nánast
lifa á Síldarvinnslunni. Stærð fyrir-
tækisins, sem er líklega stærsta fyr-
irtæki í sjávarútvegi á landinu, gerir
það að verkum að jafn fámennt
byggðarlag og Neskaupstaður verð-
ur nánast eins og verbúð sem þjón-
ar Síldarvinnslunni. Þegar einveldi
Síldarvinnslunnar yfir atvinnulífinu
leggst við 40 ára valdatíð Alþýðu-
bandalagsins í bæjarstjórn verður
valdamunstur bæjarfélagsins um
margt sérstætt.
HLUTABRÉFASKIPTI
Dæmi um þetta er mál sem nú er
í deiglunni.
Þannig er, að á Neskaupstað er
fyrirtæki sem heitir Dráttarbrautin
h/f. Eigendur Dráttarbrautarinnar
eru Samvinnufélag útgeröarmanna
(30%), Síldarvinnslan (30%), bœjar-
sjóður (37,5%) og um hundrað ein-
staklingar skipta með sér þeim
2,5% af hlutafénu sem eftir er.
Síldarvinnslan hefur rekið Drátt-
arbrautina sem Ieiguaðili undanfar-
in ár en vill nú eignast hana. Finn-
bogi Jónsson, framkvæmdastjóri
Síldarvinnslunnar, sagði í samtali
við HP að ástæðan fyrir þvi væri
óhagkvæmni undir núverandi
rekstrarformi. Síldarvinnslan hefur
því gert Samvinnufélagi útvegs-
manna á Neskaupstað (SUN) og bæj-
arsjóði tilboð um skipti á hlutabréf-
um í Dráttarbrautinni og Síldar-
vinnslunni. Eftir þær breytingar
ætti Síldarvinnslan 97,5% í Dráttar-
brautinni. __
Bæði SÚN og bæjarsjóður eru
þegar eignaraðilar að Síldarvinnsl-
unni — SÚN á 60% og bæjarsjóður
um 11%.
SÖMU MENN í
ÖLLUM STÓLUM
Þessi tilfærsla á hlutabréfum mun
bæta lítillega skuldastöðu Síldar-
vinnslunnar, þar sem eignastaðan
mun skána um sem nemur núver-
andi hlut SÚN og bæjarsjóðs í Drátt-
arbrautinni.
En hverjir koma til með að semja
um hlutabréfaskiptin?
Kristinn V. Jóhannsson er forseti
bæjarstjórnar og mun því sjálfsagt
leiða samningaviðræðurnar fyrir
hönd bæjarsjóðs. Kristinn er siðan
einnig framkvæmdastjóri SÚN. Og
Kristinn er einnig stjórnarformaður
Síldarvinnslunnar. Kristinn mun því
sitja báðum megin við borðið og
líka við annan endann.
Við hinn endann mun líklega sitja
stjórnarformaður Dráttarbrautar-
innar. Hann er Asgeir Magnússon,
bæjarstjóri og stjórnarmaður í Síld-
arvinnslunni.
Ef stjórnarformaður SÚN tekur
þátt í viðræðunum er þar kominn
Jóhann K. Sigurðsson, annar fram-
kvæmdastjóri Síldarvinnslunnar.
Það þarf síðan ekki að taka það
fram að allir eru þessir menn al-
þýðubandalagsmenn.
AÐRIR MENN I
GÓÐUM STÓLUM
En hagsmunir skarast víðar á
Neskaupstað og í tengslum við Síld-
arvinnsluna.
Eins og fyrr sagði skuldar Síldar-
vinnslan um 850 milljónir króna.
Stærstu lánardrottnar fyrirtækisins
eru Landsbankinn og Olís. Umboðs-
aðili Olís á Neskaupstað er Olíu-
samlag útgerðarmanna sem er eign
SÚN. Framkvæmdastjóri samlags-
ins er Kristinn V. Jóhannsson,
stjórnarformaður Síldarvinnsl-
unnar.
Fulltrúi Alþýðubandalagsins í
bankaráði Landsbankans er Lúðvík
Jósepsson, fyrrverandi stjórnarfor-
maður Síldarvinnslunnar. Hann
erfði sæti sitt frá Einari Olgeirssyni.
í síðasta tölublaði HP var greint
frá ítökum Alþýðubandalagsins í
Verkalýösfélagi Norðfjarðar og
langvarandi einveldi þess í Alþýðu-
sambandi Austurlands, sem virðist
nú í þann mund að falla.
Alþýðubandalagið og Síldar-
vinnslan drottna y fir Neskaupstað og
völd þessara aðila eru samtvinnuð
og oft erfitt að greina á milli hags-
muna þeirra.
TENGSLVIÐ ÖNNUR
MÁL
Málefni Síldarvinnslunnar ríma
um margt við mál sem eru ofarlega
á baugi þessa dagana. Gríðarlegar
skuldir hennar við Landsbankann
og OIís minna óneitanlega á ísbjörn-
inn sem Reykjavíkurborg og ekki
síður Landsbankinn björguðu frá
gjaldþroti fyrir ári. Bera má upp
sömu spurningar um setu fyrrver-
andi stjórnarformanns Síldarvinnsl-
unnar í bankaráði aðalviðskipta-
banka hennar og bornar voru upp
um setu stjórnarformanns Hafskips
í viðskiptabanka þess fyrirtækis.
Þá koma málefni Síldarvinnslunn-
ar við sögu í dapurri stöðu Olís. Eins
og kunnugt er hefur það fyrirtæki
staðið tæpt í nokkur ár, þó eitthvað
sé bjartara framundan vegna bættr-
ar stöðu útgerðarinnar sem hefur
verið í gríðarlegum skuldum við
Olís. Af skuldunautum Olís er Sild-
arvinnslan ofarlega á blaði og þessi
tvö fyrirtæki eru síðan ofarlega á
skuldaraskrá Landsbankans.
8 HELGARPÓSTURINN
leftir Gunnar Smára Egilssoni