Helgarpósturinn - 15.04.1987, Blaðsíða 8

Helgarpósturinn - 15.04.1987, Blaðsíða 8
ur og peysu. Á borðinu fyrir framan hana var kaffikanna, bollar og gos- drykkjadós — að ógleymdum ösku- bakka, sígarettum og eldfærum. Við vorum ekkert að eyða tímanum í rabb um heima og geima. Svala ætl- aði að segja mér sögu sína og það var ekki eftir neinu að bíða. Hún tal- aði afar hægt og rólega, en undir niðri var greinilega djúpt og mikið sár. ,,Það, sem amaöi að mér, var ,,of- virkandi æðasamdráttur" í höndum og fótum. Þetta lýsir sér þannig að þessir líkamshiutar hvítna, t.d. þeg- ar kalt vatn rennur á hendur manns. Samdrætti æðanna er stjórnað frá taugahnoðum í mænubotninum, að því er mér skilst, og ég var send í rannsókn þar sem athugað var hvort hægt væri að laga þetta með skurðaðgerð. Útkoman úr rann- sókninni var jákvæð og í árslok 1982 var ákveðið að ég færi í slíka aðgerð, þar sem átti að kippa fótun- um í lag fyrst." TALIN VERA MEÐ FLENSU — Hvernig adgerö er þetta? ,,Ja, ég spurði nú líka mikið um það á þessum tíma, en það virtist enginn geta svarað mér af þeim sem ég komst í tæri við á spítalanum. Mér var þó sagt að búast við 4-5 daga innlögn og einhverjum seið- ingi, eða „tannpínuverk", í fótunum fyrst eftir aðgerðina. Með þessar upplýsingar fór ég í aðgerðina á Landspítalanum, þann 3. febrúar 1983.“ — Hvernig var lídan þín þegar þú komst til medvitundar eftir svœfing- una? ,,Ég var með verki, eins og mér hafði verið sagt að búast við, og hita. Á þriðja degi var ég hins vegar orðin hitalaus og áleit að það versta væri yfirstaðið. Það reyndist því miður mesti misskilningur. Strax næsta dag fékk ég hita aftur og verkirnir fóru síversnandi. Það var flensa að ganga á þessu tímabili og eftir að ég hafði verið send í lungnamyndatöku, var ég úrskurð- uð með inflúensu. Samt var ég ekki með nokkurn hósta eða kvef og ég frétti síðar að það hefði ekkert kom- ið fram á lungnamyndinni." EINS OG HANN VÆRI AÐ MJÓLKA BELJU Svala varð alvarleg í bragði, þegar hér var komið sögu, og tók sér mál- hvíld á meðan hún kveikti í sígar- ettu. Eftir smástund hélt hún áfram: „Um leið og hitinn hækkaði, urðu kvalirnar í mjöðmunum alveg hræðilegar. Dýnan í sjúkrarúminu var afskaplega hörð og óþægileg og ég átti orðið mjög erfitt með að liggja. Ég gat eiginlega engan veg- inn verið. Tólf dögum eftir aðgerðina voru saumarnir teknir. Ég var með tvo skurði, sem lágu skáhallt niður, mjaðmirnar að náranum." Til þess að blaðamaður skildi nákvæmlega hvað um væri að ræða, togaði Svala peysuna upp og gallabuxurnar nið- ur. Við blöstu tveir djúpir og ófagrir skurðir niður með mjöðmunum. — Voru skurdirnir svona útlít- andi, þegar saumurinn var tekinn? spurði forviða blaðamaðurinn. „Alls ekki. Þeir voru óskaplega fínir og nettir. Strax þetta sama kvöld var hins vegar sjáanlegur roði og ört stækkandi gúll myndaðist við annan skurðinn. Ég sýndi einni hjúkrunarkonunni hvað væri að gerast og hún sótti lækni, sem sagði að þetta væri ör- ugglega gamalt blóð sem safnast hefði fyrir þarna. Hann ákvað að bíða með að gera eitthvað í þessu fyrr en næsta dag, en þá var ég líka orðin gjörsamlega viðþolslaus af kvölum. Ég þoldi ekki að neinn kæmi við mig og fannst eins og mjaðmirnar á mér myndu hreinlega springa þá og þegar. Þetta var alveg ólýsanleg tilfinning, skal ég segja þér. Mér var gefin kæruleysissprauta, en hún breytti engu. Ég var alveg jafnkvalin eftir sem áður og í því ástandi var ég þegar annar skurður- inn var opnaður. Læknirinn risti í hann og um leið fann ég að eitthvað heitt vall út um allt. Mér verður þá litið á lækninn og hjúkrunarkon- una, sem þarna var viðstödd, og þau voru bæði þakin dökkgráum greftri. Til þess að ná greftrinum út, kreisti læknirinn mig af miklum krafti, eins og hann væri að mjólka belju. Við þurftum líka öll að hafa fataskipti, þegar þessu var lokið." SÁ ÞREFALT OG STÓÐ ALVEG Á SAMA — Minnkadi bólgutilfinningin og verkirnir viö þetta? „Þennan sama dag fann ég fyrir smávegis létti, en líðan mín var orð- in nákvæmlega eins strax næsta dag. Svo var ég líka orðin hræðilega máttfarin og hafði misst 10 eða 11 kíló, vegna þess að ég hafði lítið get- að borðað. Daginn eftir að greftrinum hafði verið hleypt svona út, var síðan sett í aðgerð þar sem hreinsa átti skurð- ina betur. Þetta var á 14. degi frá því að ég var lögð inn. Eftir hreinsunina var vinstri skurðurinn rimpaður saman eins og rúllupylsa, en sá hægri skilinn eftir opinn. Mér var sagt að lítið hefði fundist vinstra megin, en ég átti einmitt mikið eftir að kveljast í þeim skurði. Strax á 16. degi var ég t.d. orðin viðþolslaus." — Gastu eitthvað verið á fótum á þessum tíma? „Þegar þarna var komið sögu, gát ég ekki lengur gengið og með mik- illi harðfylgni fékk ég þá hjólastól. Ég var enn með hita og svo kvalin að það þýðir ekki einu sinni að reyna að lýsa því. Fimm dögum eftir aðgerðina var ég líka alveg hætt að hafa nokkurt samband við fólkið í kringum mig. Kvalirnar voru slíkar, að ég var hel- tekin af þeim og hafði misst alla rænu fyrir umhverfinu. Ég man, að ég hafði dregist einhvern veginn fram á setustofu og sat þar þegar til- kynnt var að stofugangur væri að hefjast. Allir sjúklingarnir fóru inn á stofurnar, nema ég. Mér fannst þetta amstur ekki koma mér lengur við. Það var klukka á veggnum í setu- stofunni og ég man svo greinilega hvernig mér varð við, þegar ég leit á hana. Ég sá þrjár klukkur — það var allt orðið þrefalt í kringum mig. Og ég hugsaði: „Nú er þetta búið!“ Veistu, það hrærðist ekki ein ein- asta tilfinning innra með mér við þessa hugsun. Mér stóð nákvæm- lega á sama þó ég væri að deyja." FER HEIM OG HENGI MIG... — Hvað gerði starfslið spítalans í málinu, þegar hér var komið sögu? „Ég var sótt af hjúkrunarkonu, þegar í ljós kom að enginn var í rúminu, og hún bauðst til að styðja mig. Þá hvæsti ég „Frekar skríð ég!“ því ég var orðin svo neikvæð út í allt og alla í þessu ástandi. Og þegar læknirinn kom til mín, sagðist ég fara heim og hengja mig, ef hann gerði ekki eitthvað fyrir mig. Ég var orðin svo langt leidd, eins og þú skil- ur.“ Það hefði mátt heyra saumnál detta í íbúðinni á meðan Svala sagði frá þessari átakanlegu reynslu sinni. Ég dáðist að því að hún skyldi ekki vera beygðari en raun bar vitni, en auðvitað eru liðin mörg ár frá þess- um atburðum og sagt er, að tíminn lækni andleg sár manna. Svala hafði augljóslega þurft mikið á þeim lækningarmætti að halda. — Hver urðu viðbrögð lœknisins? „Hann ákvað að setja mig í að- gerð seinna um daginn og mér voru gefin svefnlyf á meðan ég beið. Þau hrifu þó ekki, því ég var orðin ónæm fyrir þeim á þessum tíma. I Jón G. Briem, lögfræðingur: „Gjafsókn hafnað þó svo konan geti á engan hátt stað- ið undir málskostnaði." JÓN G. BRIEM „MIKLAR TAFIR AF VÖLDUM LÆKNARÁDS" / júnímánuði árið 1983, leitaði Svala tilJóns G. Briem, lögmanns, og tók hann mál hennar að sér. A þessum tœplega fjórum árum, hefur gengið á ýmsu t baráttunni og raunar fyndist manni það ofur skiljanlegt, ef fatlaða konan hefði hreinlega gefist upp á fyrri stigum málsins. Nú hillir hins vegar loks undir upphaf réttarhaldanna og það hlýtur að vera viðkomandi mikill léttir, þó svo augljóst þyki að málið fari fyrir Hœstarétt ogþví Ijúki þess vegna ekki á nœstu mánuðum. í samtali við Jón G. Briem, Iög- fræðing Svölu, kom fram að í ágústmánuði 1985 sótti hann um „gjafsókn" í málinu. Gjafsókn þýð- ir, að ríkið borgar málskostnað fyrir viðkomandi. Menn minnast þess kannski að Sverrir Her- mannsson, menntamálaráðherra, lýsti því yfir í svokölluðu fræðslu- stjóramáli, að Sturla Kristjánsson fengi gjafsókn í máli sínu gegn ríkisvaldinu. Kona, sem hefur eingöngu tryggingabætur sér til framfærslu eftir að hafa fyrir mistök orðið 75% öryrki inni á ríkisstofnun, fékk hins vegar synjun frá dóms- málaráðuneytinu. Árið 1985 var Svala að vísu enn í hjónabandi, en árslaun eiginmanns hennar voru á þeim tíma tæplega 500 þúsund og ljóst að málskostnaður yrði aldrei undir 670 þúsund krónum. Ráðuneytið tók sér drjúgan tíma til að svara umsókn lögfræðings- ins um gjafsókn, eða þar til í febrú- ar 1986. Nú hefur Jón G. Briem hins vegar aftur sótt um, í ljósi þess að Svala er skilin og hefur engar tekjur aðrar en örorkubæt- urnar. Það fer því tæpast á milli mála, hve fjarstæðukennt það er halda því fram að hún geti staðið straum af málaferlunum. Hún, sem getur ekki einu sinni tekið á leigu litla íbúð fyrir sig og börnin sín. Af frásögn Svölu er kannski erf- itt að gera sér nákvæma grein fyr- ir því hvað fór úrskeiðis á spítalan- um og hvað verið er að bera hjúkr- unarfólkinu á brýn. Jón G. Briem tjáði okkur að hinn bótaskyldi verknaður væri sá, að ígerðin hefði ekki fundist og þar með komið í veg fyrir að hún eyðilegði taugastöðvar, sem liggja niður í fæturna. Málið er því sótt á hend- ur Páli Gíslasyni yfirlækni, heil- brigðisráðherra og fjármálaráð- herra. Krafa um skaðabætur á hendur ríkissjóði kom fyrst fram þann 20. ágúst 1984. í janúar árið 1985 barst neikvætt svar frá fjármála- ráðuneytinu. Þann 17. apríl 1985 var síðan gefin út stefna á ríkissjóð og dr. Pál Gíslason, en dómsmálið var þing- fest í maíbyrjun. Greinargerð stefndu var skilað í júnílok og í september 1985 var málið sent Lœknaráði til umsagnar. Lækna- ráð gekk með í fulla níu mánuði, eða þar til í maí árið 1986. Þá barst umsögn þess til dómara, en aftur þurfti að leita umsagnar ráðsins í október 1986, vegna örorkumats- ins. Þá tók það Læknaráð um hálft ár að svara, eða fram í mars á þessu ári. Það er því ljóst, að „Læknaráð hefur ekki gert mikið til þess að flýta málinu," eins og Jón G. Briem komst að orði. Og enn er beðið eftir Lækna- ráði. Það var Réttarmáladeild ráðsins sem sendi Landlæknis- embættinu umsögn í maí 1986 og var niðurstaðan sú, að ígerðin væri að verulegu leyti orsök ör- orku Svölu. Var þetta nokkurs konar undanfari umsagnar Læknaráðs, sem fylgja átti í kjöl- farið. Fyrir mistök virðist hafa gleymst að senda síðara bréfið, og er þess nú beðið að ráðið leiðrétti þennan formgallasvo réttarhöldin geti hafist. Þessi bið hefur staðið í u.þ.b. mánuð og er það eina sem stendur í vegi fyrir því að Borgar- dómur geti tekið mál Svölu til um- fjöllunar. Eins og fram kom í viðtalinu við Svölu, er hér um prófmál að ræða. Þarna er verið að gera út um það, hvar ábyrgðin eigi að liggja þegar eitthvað fer úrskeiðis á meðan á sjúkrahúsdvöl stendur. Jón G. Briem lagði áherslu á það í viðtali við HP, að sjúklingurinn réði að sjálfsögðu engu um meðhöndlun- ina inni á sjúkrastofnun. Það væri því í hæsta máta óeðlilegt að þol- andinn taki áhættuna af mistök- um í umönnun, sem hann hefði ekkert yfir að segja. Þetta er svo mikilvægt mál, að ljóst þykir að álit Hæstaréttar verði að koma fram í því. Málsaðil- ar gera þess vegna ráð fyrir áfrýj- un, hver svo sem niðurstaða Borg- ardóms verður. Lamaða konan, sem lögð var inn á Landspítalann vegna smávægilegs kvilla fyrir rúmum fjórum árum, verður því að bíta á jaxlinn og bíða enn um hríð. 8 HELGARPÖSTURINN

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.