Helgarpósturinn - 15.04.1987, Blaðsíða 19

viku. Ég sakna einhvers þegar líður vika án þess
að berist hótanir. Pá óttast ég það að þeim finn-
ist ég ekkert girnilegur lengur. En fólk sem send-
ir bréf hefur yfirleitt ekki þor til að koma órum
sínum í verk. Þeir sem senda engin bréf eru
miklu hættulegri. Maðurinn sem kom fyrir
sprengjunni heima hjá mér gerði ekki boð á
undan sér.“
TRÚI EKKI Á ÞJÓÐARSEKT
„Þegar ég hóf þetta starf var ég staðráðinn í að
leita ekki einungis uppi þá sem myrtu okkar eig-
in ættmenni, gyðinga. Eg var í útrýmingarbúð-
um með fólki frá fimmtán þjóðlöndum og hef
reynt að gera skyldu mína við öll fórnarlömbin.
Ég hef rakið slóðir manna sem myrtu sígauna,
Pólverja, Rússa og ítalska stríðsfanga eftir fall
Mussolinis. í mínum augum hefur fórnarlambið
ekkert þjóðerni og morðinginn ekki heldur. Ein-
staklingurinn er fórnarlamb ef hann geldur með
lífi sínu fyrir pólitík ofbeidismannsins. Glæpa-
maðurinn er ekki glæpamaður vegna þess að
hann er Þjóðverji, Rússi eða gyðingur. Ég hef
líka haft hendur í hári gyðinga sem störfuðu
með Þjóðverjum. Að mínu viti er það versti
glæpurinn að vera á mála hjá óvininum. Tökum
til dæmis þetta fólk frá Eystrasaltslöndunum.
Það getur ekki borið því við að það hafi ein-
göngu verið að framfylgja skipunum. Sekt
þeirra sem gera slíkt af fúsum og frjálsum vilja
er meiri og stærri en sekt Þjóðverja. Og þegar
Þjóðverjar eiga í hlut geri ég greinarmun á nas-
ista og Þjóðverja. f mínum huga er sekt einstakl-
ingsbundin en leggst ekki á heilar þjóðir eða
samfélög. Ég mun aldrei ásaka gervalla þýsku
þjóðina, rétt einsog ég þoli ekki að heyra ger-
valla þjóð gyðinga verða fyrir ásökunum. Gyð-
ingar hafa orðið fyrir barðinu á svokallaðri þjóð-
arsekt í 2000 ár. Sem gyðingur verð ég að vera
afar varkár að gjalda ekki aftur í sömu mynt.“
— Telur þú aö of margir glœpamenn úr stríð-
inu hafi komist undan?
„Það komust þúsundir undan, margir af ein-
tómum misgáningi. Við komum í hendur yfir-
valda mönnum sem síðan voru sýknaðir. Vitnin
sem við höfðum nægðu ekki til að sannfæra
kviðdóminn. Og kviðdómur er alltaf hálfgert
happdrætti, ekki síst hér í Austurríki. Við höfum
mátt kljást við kviðdóma þar sem fimm af átta
meðlimum voru gamlir nasistar. Glæpamenn-
irnir halda því fram að þeir hafi verið hermenn,
þeir hafi framfylgt skipunum. Hermaðurinn í
kviðdómnum veit hvað það er að hlýða skipun-
um. Ég hef átt samtöl við þýska hershöfðingja úr
bardagasveitum og beðið þá að líða ekki glæpa-
mönnum það að kalla sig hermenn. Hermaður
tekur áhættu. Hann drepur en hann á líka á
hættu að verða drepinn. Glæpamennirnir í
gettóunum og útrýmingarbúðunum tóku enga
áhættu. Þeir báru vopn, þeir voru í einkennis-
búningum, en þeir lögðu líf sitt aldrei í hættu. Á
sama tíma og milljónir þýskra hermanna biðu
bana á vígstöðvunum lifðu 97 prósent glæpa-
mannanna stríðið af. Vandinn er bara sá að það
er ekki hægt að tjónka við hermenn, heiiabúið
í þeim er oft svo skringilega innréttað."
WALDHEIM — VERSTI ÓVINUR
SJÁLFS SÍN
— Nú sýnir Waldheim-málið glögglega að það
er oft erfitt að skilgreina hverjir eru glœpamenn
og hverjir ekki.
„Mörgum hefur reynst torvelt að skilja viðhorf
mitt til máls núverandi forseta Austurríkis. Ég
hef aldrei ásakað neinn án þess að fyrir því sé
einhver fótur. Og þegar ég ber fram ásakanir þá
hef ég aldrei í hótunum við heilar þjóðir einsog
þessir fuglar í Alþjóðlega gyðingaráðinu í New
York (World Jewish Council). Þegar þeir ásök-
uðu Waldheim fór ég fram á að fá að sjá gögn
sem sönnuðu sekt hans eða sakleysi. Ég hef ekki
séð neitt sem bendir til þess að hann hafi verið
flæktur í glæpsamlegt athæfi. En náttúrlega
vissi hann meira en hann hefur viljað láta uppi.
Kjarni málsins er bara sá að mitt starf hefur ver-
ið að leita uppi glæpamenn, ekki lygara."
— Þú lagðir til að settyrði á laggirnar alþjóð-
leg nefnd til að kveða upp úrskurð um Wald-
heim-málið.
„Já, ég mæltist til þess að þau gögn sem til eru
yrðu fengin í hendur alþjóðlegri nefnd hernað-
arsagnfræðinga. Þetta eru nefnilega allt hernað-
arskjöl. Þetta var því miður ekki gert. En þarna
er þess að gæta að Waldheim undirritaði öll
skjöl vinstra megin. Það þýðir að hann átti ein-
ungis að staðfesta að rétt væri með farið. Hann
undirritaði aldrei hægra megin vegna þess að
hann var ekki í forystuhlutverki. Fólk spyr mig
hver hafi verið ferill Waldheims í hernum. Og ég
svara: Þegar stríðið byrjaði var hann liðsforingi
af annarri gráðu. Fjórum árum síðar var hann
liðsforingi af fyrstu gráðu. Þetta er nú allur
framaferillinn. Hann var algjört smáseyði. Starf
hans var að safna upplýsingum og senda þær
herforingjaráðinu. Hann hafði engan tillögu-
rétt, ekkert frumkvæði. Þess vegna vil ég fá að
sjá sönnunargögn um að maðurinn hafi framið
glæpi. Fái ég þau mun ég sem austurrískur borg-
ari biðja hann að segja af sér. En ég hef ekki séð
neitt siíkt.“
— Þú segir samt að hann sé lygari sem varla
sœmir manni sem gegnir forsetaembœtti?
„Ef Waldheim hefði sagt sannleikann hefði
hann getað komist frá málinu með glæsibrag. í
staðinn þrætti hann alltaf fyrir. Hann mundi
ekki, hann sagðist ekki hafa séð neitt, hann varð
tvísaga. Það er ekki hægt að sakfella manninn
fyrir að hafa vitað að 50 þúsund gyðingar voru
fluttir frá Saloniki á þeim tíma sem hann gegndi
herþjónustu í Grikklandi. Auðvitað hlýtur hann
að vita það, hann er ekki blindur. Þegar hann
heldur því statt og stöðugt fram að hann viti ekki
neitt verður hann tortryggilegur. Hvaða annar-
legu ástæður liggja þarna að baki, spyrja menn.
Waldheim hélt ótrúlega heimskulega á málum
og var í raun versti óvinur sjálfs sín.“
— Það er haft fyrir satt aö andúð á gyðingum
hafi aukist í Austurríki í kjölfar Waldheims-
málsins?
„Þegar Waldheim-málið kom upp höfðu þeir
í Alþjóða gyðingaráðinu í hótunum við austur-
rísku þjóðina einsog hún lagði sig. 70 prósent af
Austurríkismönnum voru barnungir í stríðinu
eða ekki einu sinni fæddir. Það er ekki hægt að
kalla allt þetta fólk til ábyrgðar. Þessar hótanir
kölluðu fram harkaleg viðbrögð. Gömlu gyð-
ingahatararnir voru allt í einu komnir í varnar-
stöðu. Bilið á milli ungu og gömlu kynslóðanna
er líklega hvergi eins breitt og í Austurríki og
Þýskalandi. Dæmi um það er að ungir nýnasist-
ar hafa ekkert samband við gömlu nasistana.
Unga fólkið sagði: Við höfum farið allt aðra leið
en foreldrar okkar og forfeður. Það gat ekki skil-
ið hvers vegna gyðingar höfðu í hótunum við
sig. Þegar var loks kosið var Waldheim kjörinn
með yfirgnæfandi meirihluta atkvæða. Stór
hluti af þessum kjósendum kaus ekki Waldheim
sem slíkan, heldur gegn íhlutun frá útlöndum.
Ég átti samtöl við bandaríska f jölmiðla á þessum
tíma og sagði við þá að Nixon hefði líklega
aldrei þurft að segja af sér ef Watergatemálið
hefði komið frá útlöndum. Það er ekki hægt að
HELGARPÖSTURiNN 19