Morgunblaðið - 28.08.1965, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLADIÐ
taugardagur 28. ágúst 1965

Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
f>orbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
ÁKVÖRÐUN ALÞÝÐU
SAMBANDS ÍSLANDS
Tlleirihluti miðstjórnar Al-
þýðusambands íslands
samþykkti á fundi sínum sl.
miðvikudagskvöld að hætta
aðild að hinni svonefndu
„sexmannanefnd“, sem und-
anfarin ár hefur fjallað um
verðlagningu á landbúnaðar-
vörum. Hefur Alþýðusam-
band íslands falið fulltrúa
sínum í nefndinni að hætta
þar störfum. Greinilegt er, að
þessi ákvörðun hefur ekki
verið tekin átakalaust innan
Alþýðusambandsins, þar sem
ályktunin var samþykkt með
sex atkvæðum gegn þremur,
að því er segir í fréttatilkynn
ingu A.S.Í.
Núgildandi fyrirkomulag á
verðlagningu landbúnaðaraf-
urða var tekið upp með sam-
komulagi framleiðenda og
neytenda 1959 og 15. desem-
ber sama ár voru gefin út
bráðabirgðalög um þetta efni,
sem voru síðan staðfest á Al-
þingi 1960 með samþykki
allra flokka. í þessum end-
urbættu lögum um Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins er
ákvæði um hina svokölluðu
„sexmannanefnd“. Þar segir
m.a., að Alþýðusamband ís-
lands skuli tilnefna einn full-
trúa í þessa nefnd. Tilnefn-
ing Alþýðusambands íslands í
„sexmannanefnd“ er því lög-
bundin og þau lög voru sett
m.a. með samþykki fulltrúa
Alþýðubandalagsins. Sú á-
kvörðun meirihluta miðstjórn
ar Alþýðusambandsins nú að
hætta aðild að nefnd þessari
er því greinilega brot á lands-
ins lögum.
„Sexmannanefnd“ fjallar
um verðlagningu á öllum stig
um landbúnaðarafurða, þ.e.
a.s. verðið til bændanna, heild
söluverð og smásöluverð. —
Fulltrúi Alþýðusambands ís-
lands samþykkti ásamt öðr-
um fulltrúum í „sexmanna
nefnd“, verð landbúnaðar
afurða sl. haust og fram til
þessa hefur ekki reynt á það
í „sexmannanefnd“ að fram
kæmu óeðlilegar kröfur af
hálfu bænda.
Með framangreind atriði í
huga hlýtur því ákvörðun
meirihluta miðstjórnar Al-
þýðusambands íslands að
vekja nokkra furðu manna,
enda eru þær forsendur,
sem hún virðist byggja á
og getið er í ályktun Alþýðu-
sambands íslands harla óljós
ar. Það er illt til þess að vita,
að fjöldasamtök, sem Alþýðu-
samband íslands, skuli grípa
til þeirra ráða að ganga í ber-
högg við landslög og hefði
verið eðlilegra, að Alþýðu-
sambandið hefði farið aðrar
leiðir til þess að koma ó-
ánægju sinni með störf „sex-
mannanefndarinnar“ á fram-
færi heldur en þá sem nú
hefur verið valin.
Það er ákaflega mikilvægt,
aðe samkomulag verði milli
bænda og neytenda um verð-
lagningu landbúnaðarafurða
og er ekki annað vitað eri nú-
gildandi fyrirkomulag í þess-
um efnum hafi reynzt nokkuð
vel á undanförnum árum. Al-
þýðusamband íslands hefur
nú kosið að lama starfsemi
þess aðila, sem lögum sam-
kvæmt á að ákveða verð land-
búnaðarafurða og gegnir það
nokkurri furðu, að A.S.Í. skuli
afsala sér rétti, sem því er
veittur lögum samkvæmt til
þess að fara með umboð neyt-
enda í „sexmannanefnd“ eins
og að undanförnu. Afstaða
Alþýðusambandsins er því
furðulegri sem fullt sam-
komulag var um verðlagn-
ingu á sl. ári. En það ætti
að vera hægt að ætlast til þess
af samtökum, sem Alþýðusam
bandi íslands, að það grípi
ekki til slíkra aðgerða af fljót-
ræði og vanhugsuðu máli og
er þessi málsmeðferð af þess
hálfu sízt til þess fallin að
skapa traust milli bænda og
neytenda og tryggja neytend-
um í borg og bæjum hag-
kvæmt verð landbúnaðaraf-
urða.
FINNLAND
ITm þessar mundir bjóðum
við velkomin til íslands
fulltrúa norrænnar vinaþjóð-
ar, sem á sér stolta og aðdá-
unarverða sögu. Karjalainen,
utanríkisráðherra Finnlands,
sem hér er í opinberri heim-
sókn um þessar mundir, er
fulltrúi lítillar þjóðar, sem
orðið hefur að berjast fyrir
sjálfstæði sínu og lands síns
af mikilli einurð, ekki ein-
ungis á vígvöllum heldur
einnig á vettvangi stjórnmál-
anna. Hetjuleg barátta Finna
gegn hinum voldugu Sovét-
ríkjum er enn í minnum
höfð hér á landi og ekki er
síður aðdáunarvert afrek
Finna frá stríðslokum að
byggja upp land sitt og at-
vinnuvegi þess, jafnframt því
sem þeir hafa orðið að standa
Sovétríkjunum skil á miklum
stríðsskaðabótum og verjast
stöðugri pólitískri ágengni
þeirra.
Þótt fjarlægðin milli ís-
lands og Finnlands sé mikil
og þeir íslendingar ef til vill
ekki margir, sem átt hafa þess
kost að heimsækja Finnland
er það þó svo, að íslending-
um finnst jafnan eitthvert sér
stakt samband vera milli ís-
Verður einhver þeirra forsætisráðherra Noregs eftir kosningarnar? Talið frá vinstri eru á
myndinni Erling Wikborg, leitogi Kristilega I>jóóarflokksins, Bent Röiseland leiðtogi Venstre
og John Lyng, leiðtogi Hægri.
Kosningar í Noregi á
næsta leiti
Verkamannaflokkurinn
vonlaus um sigur?
• 1 Noregi líður nú óðum að
þingkosningunum — sem
fram eiga að fara dagana 12.
og 13. september næstkom-
andi. Kosningabaráttan er í
algleymingi og herma fregnir
frá Noregi, að úrslita hennar
t sé beðið með mikilli eftir-
í væntingu. Enda er hugsanlegt
J að þessar kosningar verði
\ þáttaskil í sögu norskra stjóm
í mála, — rjúfi nær óslitið
l þrjátíu ára valdatímabil
/ Verkamannaflokksins, Eygja
1 borgaraflokkamir nú betri
\ möguleika en nokku sinni fyrr
í á því að taka við stjónartaum
unum.
Á núverandi Stórþingi
standa sósíaldemólkratar ann-
arsvegar og borgairf loklk arnir
hinsvegar jaÆnir að vígi —
ihaifa 74 þingimenn 'hivor, en
þirugimenn Sósía'lisitísika þjóðar
floklksinis hafa ráðið únsilibuim
fyrir stjiórnanfikilkkinin. Nú er
því spuirningin hvort borgara
fknktonuim — Hægri, Vinstri,
Miðflokk.'nuim og Kristitega
I>jóðarfilioklkinuim — miuni tak-
ast að ná meirihluita. Skoðana-
kannanir hafa að undanförniu
bent til þess að sivo miuni
verða, en saimkvaemt þeim
ihiafa þessir flokkar möiguleika
á að fá 6-7% aittovæða um-
fram Verkam a n.naflokk in n.
Samikivæmt síðustu Gallup-
könniun hefur sá meiirihiluiti
ögin minnkað — en svo látið,
að Vierkaimainnafilokkiurinn
verður að spjara sig stórtega
eigi ihann að ha'ldia í við þá.
Við síðustu kosningiar fenigu
txjrganafilokkarnir 47,9% at-
fcvæða samantegt, eða 1,1%
ffeiri aitlkvæði en Verkamanna
flokkiurinn. Það sem uimfiraim
var abkvæða akiptist á milli
Sósíailistíslka þj'óðarfilotoksins
og kommúnista, sem þó fengu
engain mann á þing og hafa
litla von um betri árangur nú.
í grein, sem fréttamaður
Berlingske Tidende í Osló,
skirifaði fyrir noktorum dögum
um kosningabaráttuna í Nor-
egi, saigði hann athyglisverð-
astam þábt hennar vonleysi og
uippgjafartón teiðtoga Verka-
mannafi lokksins. í einkasam-
tölum vseru þeir éklki að draga
á það neina duil, að þeir
byggjiust fastlega við að missa
stjórnartaumana. Hefur þessi
svartsýni að sjálfisögðu orðið
til þesis að efla sigurvon borg
arafilolktoanna og gæða kosn-
iingabarátbu þeirra meiira lífii
og fjöri en eilla. Þó leggur
frétbamaðurinn áherzlu á, að
jafinvel reyndiustu stjórnmála-
menn veigri sér hjá því að spá
ákveðið um úrslit bpsning-
anna. Eir á það bent, að í
Sboðanalkönnuinum hefiur kom
ið fram, að fjöldi manns er
enn í vafa um það, hivemig
verjia beri atkvæði sínu á kjör
dag og sé aldrei að vita, hvern
hóllminn er toomið. J
Þótt menn viiji þannig eklki I
leggja ihöfiuð sán að veði fyrir
hina stríðandi aðila eru uppi ' I
milfclar bollaleggingar um það, |
hiverjir mund taika við stjórn- [
artaumunuim. Sú skoðun hfif-
ur lengi verið ríkjandi, að við 11
rnuni taba nýr forsaetisráð- (I
herra, — j afrtvel þótt Verka- J
mannafilóklkurinn hialdi velli. I
Einar Gerhardsen muni ekki i'
treysta sér til þess að hailda í
átfram sem forsæitisráðherra. J
Hann hefur þegar sagt af sór ■
formennskiu í flloklknum í I
hendur Trygve Bratteli og »
því sennilegast, að Bratbeli i
muni taka við forsætisráð- í
hierraembættinu, að sbjórmar- I
arflöktki óbreytbum. 1
Faii borgarafilóklk'arndir á i
himn bóginn með sigur af |
hólmi koma ýmsir til greiima á
í hinar æðstu stöður. Sumir J
telja að leiðtogi Vinstri-filoíklks f
ins, Bent Roiseland verði H
stjórnarleiðtogi. Aðrir veðja 11
á John Lyng — Hsegri-teiðtog- 1
ann, sem var forsætisráð- 1
herra borgarafióklkaistjórnair- 1
innar, sem sat að völdum um £
mánðartíma haiustið 1963. j
í kosningabaráttuinni hafia \
teiðtogar Verkamainmiafilioklks- 1
ins haldið því fram, að borg- 4j
araflóklkarnir muni aldrei l
geta komið sér saman um j
stjórn landlsmála — og gert 1
sér mat úr hverri vísbend- V
ingu um ágreinimg þeiirra í 4l
miili. Genhardsen hetfur jafn- 1
fraimt ihaldið því mjög á lofti, J
að valdataka borgaraflóldk- I
anna muni koma í veg fyrir |
fyrirhugaða lífeyrissjóðsskip- «
an fyrir alla landsmenn, sem J
ganga átti í gildi 1. jan. 1967. 1
Framihaild á bls. 13 f
Mh^r^k
UTAN ÚR HEIMI
lendinga og Finna, þegar þeir
hittast á erlendri grund. Þess-
ar tvær þjóðir eiga það sam-
eiginlegt að vera útverðir
Norðurlanda í austri og
vestri. Þær hafa báðar átt yið
margvíslega erfiðleika að etja
og orðið að berjast hart fyrir
sjálfstæði sínu, þótt með mis-
munandi hætti hafi verið og
að ýmsu leiti eru tengslin
milli þessara tveggja þjóða
annars vegar og hinna Norður
landanna ekki alveg eins náin
eins og milli hinna þriggja
landanna innbyrðis.
Af þessum sökum eru Finn-
ar og Finnland okkur íslend-
ingum sérstaklega hugstæðir
og þess vegna er það okkur
einstök ánægja, að glæsileg-
ur fulltrúi hinnar stoltu nor-
rænu þjóðar dvelst nú hér á
landi, og er þess að vænta að
hann hafi nokkra ánægju af
dvöl sinni og eitthvert gagn
verði af henni fyrir báðar
þjóðirnar. íslendingar bjóða
Karjalainen, utanríkisráð-
herra Finnlands, velkomin og
láta í ljós þá ósk, að samskipti
íslendinga og Finna megi auk
ast á næstu árum, bæði i
stjórnmálalegum, menningar-
legum og viðskiptalegum efn-
um.