Morgunblaðið - 28.08.1965, Blaðsíða 27

Laugardagur 28 ágúst 1965
MORGUNBLAÐIÐ
27
FYLGIFISKAR OKKAR
SKYLDI þróun læknavísindanna einhvern tíma verða
til þess að útrýma með öllu sjúkdómum þeim sem á
mannkynið herja? Flestir eru vantrúaðir á það.
Franskur vísindamaður, Dr. René Dubois, sem nú býr
í Bandaríkjunum, er einn í þeim hópi, og hann hefur
nýverið gefið út bók þar sem hann lýsir ástæðunum
fyrir efasemdum sínum um þetta efni. Að vísu, segir
Dubois, er uppgötvun súlfa-lyfjanná og fundur pene-
cillins og skyldra lyfja, mikill sigur fyrir mannkynið,
en bakteríurnar hafa búizt til varnar og nú eru að
koma fram nýjar tegundir þeirra, sem standast ásókn
þeirra lyfja, sem til þessa hafa reynzt árangursrík
gegn þeim. Oð nýir sjúkdómar skjóta líka upp kollin-
um þegar minnst varir. Læknavísindin hervæðast
gegn öllum kunnum vágestum, en þau hafa engin
vopn gegn sjúkdómum framtíðarinnar. Læknar eru
eins og herveldi, segir Dr. Dubois, þeir eru alltaf að
undirbúa lokastyrjöldina.
Sjúkdómar eiga líka sína eigin sögu. Svartidauði,
Plágan svokallaða, kom fyrst fram á sjónarsviðið á
tímum rómverska keisaradæmisins. Holdsveiki herjaði
í heiminum og meir en menn á Vesturlöndum gera
sér grein fyrir. Á endurreisnartímunum gerði Svarti
dauði aftur vart við sig og syfilis breiddist út til
Vesturheims og stráfelldi menn þar. Bólusótt var
ógnvaldur á 17. og 18. öldinni, en nú má heita að
unninn hafi verið á henni fullnaðarsigúr. Berklaveiki
er enn söm við sig og skarlatssótt líka, en farið er að
halla undan fæti fyrir taugaveiki og barnaveiki er
nærri því úr sögunni. En á hinn bóginn eru veiru-
sjúkdómar æ fleiri og fjölbreytilegri dag frá degi.
Og Dr. Dubois, sem er heimspekilega sinnaður
eins og fleiri, spyr: Hverju sæta þessar árásarbyigj-
ur? Og hann svarar með annarri spurningu: Hvað er
heilbrigði? Heilbrigði er velheppnuð aðlögun ein-
staklings að umhverfi því sem honum er ætlað að lifa
og hrærast í. Sérhver tilfinnanleg röskun á þessu
umhverfi útheimtir endurnýjaða aðlögun. En þessi
aðlögun reynist ekki öllum jafn auðveld og þá er það
sem sjúkdómarnir koma til skjalanna.
Hérna áður fyrr bjó fólk upp til sveita, þar sem
loftið var hreint og tært. Þó byggð þéttist og stór-
borgir risu af grunni, hefur andrúmsloftið til skamms
tíma verið vel viðunandi. En nú er svo komið, vegna
verksmiðjureyks og iðnúrgangs ýmisskonar, að ó-
gleymdri allri bílamergðinni, að fjöldi fólks þjáist af
ólæknandi lungnaveiki og fær jafnvel krabbamein
af þessum sökum.
Hungrið hefur líka fylgt mannkyninu um aldir og
enn í dag þekkja milljónir manna það af eigin raun.
Á Vesturlöndum vita menn tæpast lengur hvað það
er að svelta, en þar hefur annað fárið komið í staðinn,
ofgnótt matar, og leiðir af sér alvarlega meltingar-
sjúkdóma og hjartveiki. Það er mikil Guðs gjöf að
hafa nóg að borða, en menn verða að kunna með hana
að fara. Nú á tímum er sjaldgæft að menn gangi
nokkuð að ráði. Það er stuttur spölurinn frá bílnum
og í hægindastólinn fyrir framan sjónvarpið og menn
hafa hreint ekki not fyrir allar þær mörgu hitaein-
ingar sem þeir innbyrða af gömlum vana. Þeir eru
þrælar mataræðis þess sem áður var og þeim verður
illt af því að borða yfir sig.
Geðsjúkdómar eru líka algengari nú en nokkru
sinni fyrr. Hvers vegna? Þar er að nokkru leyti um
að kenna of miklum tómstundum manna. Tækniþró-
unin hefur fært mönnum miklu meiri tómstundir en
áður var og oft kunna þeir ekki með þær að fara. Þeir
láta sér leiðast og þegar leiðindin eru annars vegar er
oft ekki langt í geðtruflanir og andlega vanheilsu.
Svo er enn eitt: nútíma læknavísindi halda lífinu
í fjölda manns, sem hefðu löngu dáið Drottni sínum
hér áður fyrr. Þetta ber vott um milclar framfarir,
víst er um það, en umsjá þessa fólks krefst sístækk-
andi hluta þjóðarteknanna. Hversu lengi getum við
staðið undir þeirri byrði? Og ef öllu er á botninn
hvolft, er það þá mannkyninu fyrir beztu, að eiga
jafnan vísa umsjá og öryggi af öðrum? Mér er spurn.
Dr. Dubois lýsir tilraunum, sem gerðar voru á rottum
í rannsóknarstofu einni. Þær voru aldar upp í sótt-
hreinsandi umhverfi og varðar öllu hnjaski, en urðu
fyrir bragðið veikbyggðari og hættara við öllum sjúk-
dómum en hagarotturnar, sem áttu vondu að venjast
í uppvextinum. Sama máli gegnir um mannkindina.
Við ættum því að efla varnir okkar gegn sjúk-
dómum til þess að lengja líf manna, og lina þjáningar _
þeirra sem þungt eru haldnir, en við megum ekki láta
glepjast af þeirri blekkingu að við getum útrýmt sjúk-
dómum með öllu. Meðan heimur stendur og hlutirnir
taka stakkaskiptum verða sjúkdómar fylgifiskar okk-
ar. Á þeim verða kynslóðaskipti eins og á mönnunum,
en við losnum ekki við þá.
Þiugið' að störfum.
Þing og mót
ungtemplara
ÞING og mót íslenzkra ung-
templara var haldið að Jaðri dag
ana 13. til 15. ágúst s.L Þingið
sóttu 24 fulltrúar, auk stjórnar
sambandsins. Ennfremur voru
við þingsetningu nokkrir gestir,
forustumenn á sviði æskulýðs-
og bindindismála. Jaðarmótið
sóttu að þessu sinni rúmlega 900
manns. Tjaldbúðir voru að Jaðri
um helgina. Útiskemmtun var á
sunnudag og skemmtanir fyrir
unga fólkið á laugardagskvöld
og sunnudagskvöld.
Þingið setti með ávarpi for-
maður ÍUT, séra Árelíus Niels-
son. Stórlemplar Ólafur Þ. Krist-
jánsson flutti kveðjur og árnað-
aróskir frá Stórstúku íslands. Þá
söng Erlingur Vigfússon, óperu-
söngvari nokkur lög við undir-
leik Ólafs Vignis Albertssonar.
Árni Gunnlaugsson, hæstaréttar-
lögmaður Hafnarfirði flutti er-
indi um bindindis- og áfengis-
mál.
Meðal samþykkta þingsins er
áskorun til opmberra aðila um
að hætta vínveitingum í veizlum
sínum; um aukið eftirlit með
sölu og vínveitingum á almenn-
um skemmtistöðum, að lög er
banna vínveitingar ungu fólki
séu í heiðri höfð hvatt til að
ekki sé leyfilegt að auglýsa
áfengi og tóbak. Þingið fagnar
því, sem áunnizt hefur með
starfi Æskulýðsráðs Reykjavíkur
og starfi æskulýðsheimilis þess
að Fríkirkjuvegi 11. Fagnað er
hinum skipulögðu mótum, sem
sýslur og héruð hafa stofnað til
á nokkrum stöðum. Lýst er
ánægju með þátttöku Æskulýðs-
sambands Islands í ,,Baráttunni
gegn hungri“ og hvetur þingð
alla til virkrar þátttöku í þeirri
FjöSdi ferða-
manna til
Bíldudals
Bíldudal 27. ágúst.
UNNIÐ er að lagningu vegar yfir
Hálfdán, sem er heiðin milli
Tálknafjarðar og Bíldudals. —
Standa vonir til að lokið verði
við að ýta homim upp fyrir haust
ið.
Þessi vegur er mikið áhugamál
hér og Bíiddælingar líta nú bjart
ari augum á framtíð samgöngu-
mála í héraðinu.
Gífurlegur ferðamannastraum-
ur hefur verið hér í sumar og
stóran þátt í því á örugg-
lega Trostansfjarðarvegurinn, er
kemur Bíldudal í samband við
Vestfjarðaveg. — Hannes.
starfsemi og fjársöfnun, sem
fyrirhuguð er.
Þá hvetur ársþing íslenzkra
ungtemplara tii aukinnar fræðslu
um félagsmál og tómstpndastarf
semi ungs fólks, og telur þingið
námskeið fyrir foringja og leið-
beinendur á því sviði vera eins
nauðsynlegt og almenna skóla-
fræðslu. Þingið lýsir ánægju
sinni með byggingu templara-
húss í Reykjavík. Telur það að
með byggingu þess skapast að-
staða fyrir ungt fólk í höfuð-
borginni til að skemmta sér án
áfengis í húsnæði, sem sé fyþi-
lega samkeppnisfært við vínýeit
ingahúsin. Hvetur þingið til þess
að byggingu templarahússins
verði hraðað svo sem kostur er,
og skorar á alla, sem hlut eiga
að máli að vinna sem bezt til
þess að húsið megi komazt sem
fyrst í notkun. Ennfremur ítrek-
ar þingið fyrri samþykkt þess
efnis, að áfengisverzlun ríkisins
verði lokað um ákveðinn tíma,
og að jafnframt verði skipuð
nefnd til að athuga áhrif þeirrar
lokunar á slys og lögbrot í land-
inu.
í stjórn íslenzkra ungtempl-
ara fyrir árið 1965—-66 voru
kjörnir: formaður séra Árelíus
Nielsson, varaformaður Grétar
Þorsteinsson,- ritari Gunnar Þor-
láksson, gjaldkeri Hreggviður
Jónsson, fræðslustjóri Alfreð
Harðarson, Loftur Hauksson og
Guðný Gunnlaugsdóttir.
16 skip með
21 þús. mál
F Á E I N skip fengu góða veiði
180—190 mílur NA að A frá Rauf
arhöfn. Þar var sæmilegt veður,
en bræla var í Reyðarfjarðar-
dýpi.
Samtals fengu 16 skip 21.080
mál og tunnur.
Oddgeir ÞH 1600 tn., Bergur
VE 1900 tn., Skagfirðingur ÓF
1100 mál, Sig. Bjarnason EA 1400,
Faxi GK 1200, Ingiber Ólafsson
GK 1800, Hannes Hafstein EA
1750, Fróðaklettur GK 650, Ólaf-
ur Friðbertsson ÍS 950, Guðmund
ur Péturs ÍS 1300, Elliði GK
920, Náttfari ÞH 1410, Hugrún
ÍS 800, Keflvíkingur KE 1500,
Bjarmi II EA 1700, Sigurvon RE
1100 mál.
Ólafsvík, 27. ágúst.
f Fróðárhreppi fer heyskap
senn að ljúka, en hann hefur
gengið prýðilega í sumar.
Flestir bændur eru þegar
búnir að hirða af túnum sín-
um og munu hey bæði vera
góð og mikil. — Hinrik.
•- Hver var orsök
Framihald af bls. 2HÍ
|es, en þó geta að sjálfsögð'u
i verið fleiri orsakir.
í sjórétíi, er áSur getur um,
?kom ennfremur fram, að
I Kristján Jónsson loftskeyta-
imaður hafði ekki hringt i
ieinn þeirra síma, er Slysa-
[ varnaíélagið gefur upp i
símaskránni, en þeir eru
símar Henry Iliáfdánarsonar,
Lárusar Þorsteinsson, Hannes
ir Þórðar Hafstein og Jóns
Alfreðssonar. Sími sá er hann
hringdi ekki í, var sími Jóns
Alfreossonar. Kristján sagði
Morgunblaðinu, að uppi á
vegg í loftskeytastöðinni
héngi tafla með þeim símum,
er Síysavarnafélagið gæfi
upp. Á henni hafi vantað
símanúmer Jóns Alfreðsson-
ar, en hins vegar hafi verið
sími Lárusar Þorsteinssonar,
en hann mun ekki vera leng
ur starfsmaður Slysavarnar-
félagsins. Sími Henry Hálf
dánarsonar svarað'i ekki,
vegna þess að hann var í sum-
arfríi, og eins og fyrr getur
var ólag á síma Hannesar.
í dagbókarskýrslu, er Kristí
ján Jónsson lagði fram í rétt- /
!inum, stóð að kl. 02.05 hafi'
varðskip fengið vitneskju um
strandið, en samkvæmt upp-
uýsingum Gunnars Bergsteins-
\ sonar voru öll varðskipin
svo fjarri strandstað, að ekki
hefði reynzt unnt að komast á
strandstað í tíma. Næsta varð-
skip hati verið Þór, er var
fyrir sunnan land og hefði
það tekið hann tíu stundir
að kornast á strandstað.
Að lokum hafði Morgun-
í blaðið seint í gærkveldi sam-
|band við Braga Einarsson,
Ukipstjóra á Stafnesi frá Sand
ígeiði, en það var eitt þeirra
Jskipa, er var fyrir utan
Istrandstaðinn. Hann kvaðst
Lhafa kallað í Gufunes, Ms.
LHerðubreið og önnur skip, er
/hann sá hvað verða vildi.
IHefði skipstjórlnn á Herðu-
\ breið álitið, að hann næði
íekki á strandstað í tíma, en
fþað var þá statt við Grinda-
> vik. Stafnes var á strandstað
lalla nóttina og fram undir
Imorgun, en fékk ekkert að
Igert, gat einungis fylgzt með
lloftskeytum og björgunarað-
Igerðum í landi.
Etisglsð saanan
féðaganöfnum
Patreksfirði, 27. ágúst
Fréttaritarmn hér biðst afsök-
unar á því, að í frétt um barna-
leikvöll á Patreksfirði var kven-
félagið Sif nefnt sem gefandi tii
vallarins, en átti að vera slysa-
vama.ucii.din Unnur.