Morgunblaðið - 08.01.1974, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. JANUAR 1974
^ 22-0-22-
RAUÐARÁRSTIG 31
_______________/
BÍLALEIGA
CAR RENTAL
TS' 21190 21188
TEL 14444 • 25555
OM-MMTAL- I
Hverfisgötu 181
86060
<g
BÍLALEIGAN
5IEYSIR
CAR RENTAL
24460
Í-HVERJUM BÍL
PIOMŒŒR
ÚTVARP OG STEREO
KASETTUTÆKI
FERÐABÍLAR HF.
Bílaleiga.— Sími81260.
Fimm manna Citroe'n G
S station. Fimm manna
Citroen G.S. 8 — 22
manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m bílstjór-
um|______________________
Bílaleiga
CflB BENTAL
Sendum
41660 -42902
-SKODA EVÐIR MINNA.
Shodh
taoAt
AUÐBREKKU 44- 46.
SiMI 42600.
Hentistefnan
hælir sér
Það er alltaf broslegt að
heyra framsóknarmenn fjalla
um. hver hugmyndafræðilegur
grundvöllur Framsóknar-
flokksins hafi verið gegnum
árin og sjá hvernig þeir komast
að þeirri niðurstöðu, að Fram-
sóknarflokkurinn sé hið eina
trausta afl í íslenzkum stjörn-
málum — eini flokkurinn, sem
fvlgt hafi upprunalegri stefnu
sinni, og því eini flokkurinn á
landinu, sem sé treystandi.
Einn slíkur pistill birtist f
sunnudagsblaði Tímans undir
yfirskriftinni „Aukið mikil-
vægi umbótastefnunnar".
í pistli þessum er fjallað um
það fjálgum orðurn, að Fram-
sóknarflokkurinn hafi alla sína
tíð byggt á mótaðri pólitískri
stefnu, sem í raun hafi verið
höfuðandstæðingur hvers kyns
öfgastefna. Svo er að heyra sem
allir aðrir íslenzkir stjórnmála-
flokkar séu öfgaflokkar, sem
standi saman gegn hinni
ígrunduðu framsóknarstefnu.
Klykkt er út með orðunum:
„Stefna Framsóknarflokksins
hefur reynzt sígildasta stefnan,
og þess vegna hafa aðrir flokk-
ar horfið meira og minna til
liðs við sjónarmið hennar í orði
kveðnu."
Því eru takmörk sett, hvers
konar bull hægt er að bjóða
mönnum uppá. Allir vita, að
Framsóknarflokkurinn hefur
aldrei haft neina mótaða
grundvallarstefnu. Þetta sést
t.d. á því, að í öðrum löndum
þekkjast engar hliðstæður við
Framsóknarflokkinn. Og hverj-
um öðrum en ritstjórum
Tímans dettur í hug, að hinn
íslenzki Framsóknarflokkur
hafi einn allra flokka í vest-
rænum heimi fundið sannleik-
ann f pólitíkinni? Sannleik-
urinn er sá, að Framsóknar-
flokkurinn hefur alla tíð verið
hið mesta viörini í stjórnmál-
um. Hann tekur á hverjum
tíma upp í stefnuskrá sfna þau
slagorð, sem hann telur, að bezt
muni falla í kramið. Hann er og
hefur alla tíð verið hentistefnu-
flokkurinn í íslenzkum stjórn-
málum. Það má auðvitað til
sanns vegiir færa, að henti-
stefnan sé eina sfgilda stefnan
á tímum þeirra umbyltinga á
stjórnmálasviðinu, sem átt
hafa sér stað á undanförnum
árum og áratugum.
Ef nú leitað er í Tímauistlin-
um að því, f hverju hin „pott
þétta“ stefna Framsóknar-
flokksins sé fólgin, sem aðrir
stjórnmálaflokkar séu nú sem
óðast að tileinka sér, rekst mað-
ur á þessa upptalningu:
náttúrulegt mannlff, valddreif-
ing, byggðajafnvægi, smærri
rekstrareiningar, samfara sam-
vinnustefnu, félagslegt öryggi
og þjóðleg sjónarmið. Hvað er
nú svo einkennandi fyrir Fram-
söknarflokkinn í þessari upp-
talningu slagorðanna? Svarið
er einfalt: Ekkert. Þetta eru
slagorð, sem ekki hafa neina
sérstaka merkingu, sízt af öllu í
munni framsóknarmanna, og
allir fslenzkir stjórninálaflokk-
ar geta skrifað undir, þö að vfsu
sé þar um mismunandi
skilning að ræða á einstökum
slagorðum. Þó má sennilega
með réttu segja, að Alþýðu-
bandalagið taki ekki undi.r
slagorðið um náttúrulegt
mannlíf. Það væri kannski
helzt samvinnustef nan, sem
Framsóknarflokkurinn getur
talið einkennandi fyrir sig.
Enda er þar um atriði að ræða.
sem hefur ekkert með grund-
vallarsjónarmið í stjórnmálum
að gera, og ekki verður séð að
aðrir flokkar hafi horfiö til.
Að kunna Framsókn
Framsókn er bara Framsókn.
Einhvers konar fagurgali, sem
hljómar með mismunandi til-
brigðum á hverjum tfma. Það
koni líka í Ijós, þegar hinn
sprenglærði stjórnmálaprófess-
or, Olafur Kagnar, kom heim
frá námi erlendis og taldi speki
sína mundu gera langþráðan
frama sinn innan Framsóknar-
flokksins að auðveldlega fengn-
um raunveruleika. Hann kom
útbólginn af speki um hvers
konar grundvallarviðhorf f
stjórnmálum þess fullviss, að
hann mundi á skömmum tfma
heilla framsóknarmenn með
lærdómi sfnum. Hann hélt
fundi, belgdi sig út f ræðustóln-
um og flutti mál sitt með
meitluðum kennisetningum.
En hvað skeði? Hann beið skip-
brot. Fékk engar undirtektir
hjá flokksmönnum undir
háfleyglegheitin. Hann hafði
gleymt þvf sem skipti máli
fyrir hann. Hann hafði gleymt
að læra Framsókn.
en einnig miðað við aðstæður,
er þetta mjög góð sýning af
hendi leikara og leikstjóra, sem
þó verður ekki komizt hjá að
finna örlítið að.
Ég sagði áðan, að umbúnaður
leiksins væri þannig, að nú gæti
hann hafizt eins og skýr, köld,
en blæbrigðarík ítölsk sónata.
En hér verður að leggja fram
spurningu: Hefur hugmynd
leikstjórans um aðlögunina að
dýrunum kosti eða galla fyrir
leikarana — og þá á ég aðallega
Leikfélag Reykjavíkur:
við aðalhlutverkin, Mosca og
Volpone?
Ókunnugleiki á að fara með
bundinn texta svo ánægjulegt
sé kom fram við túlkun Péturs
Einarssonar á bragnum. Hvort
hann gat ekki, svo vel væri,
fyllt út í fluguhugmynd leik-
stjórans, eða hvort flugan heft-
ir tjáningarmöguleika hans er
nokkuð, sem ég get ekki svarað,
en niðurstaðan, það sem við
fengum að sjá, var ekki eins
þokkafullt og á hefði verið
kosið, ef til vill m.a. af því, að
leikarinn er ekki eins vel þjálf-
aður, hefur ekki eins mikið
vald og skyldi?
Helgi Skúlason leikur’ titil-
hlutverkið, Volpone, og gerir
það á margan hátt mjög vel.
Helgi hefur sýnt það margoft,
að hann er snjall leikari, nú
síðast í Svörtu kómedíunni, þar
sem hann leikur af miklu valdi
og kunnáttu. Því þarf það þá að
gerast, að túlkun leikarans er
gerð þrengri, fátæklegri, blæ-
brigðasnauðari vegna vald-
níðslu á röddinni? Helgi Skúla-
son ætti auðvelt með að slípa
enn fleiri glampandi fleti á
þennan demant, sem Volpone
er. Sérstaklega í fyrri hlut-
anum, þar sem talið er aðal-
atriðið, hefði mátt auka á
ánægjuna, auðga listina ef túlk-
unin hefði ekki raddlega verið
svona afkáralega „forseruð".
Af öðrum leikurum vil ég
sérstaklega geta Brynjólfs Jó-
hannessonar, sem leikur Cor-
baccio og setur þar saman átak-
anlega skýra mynd af þessum
okraraöldungi, sem er að haltra
niður í gröfina, en er enn al-
gjörlega á valdi gullsins.
Jón Sigurbjörnsson gefur
okkur líka kannski enn átakan-
legri mynd af því, hvernig gull-
græðgin gerir menn heimska og
siðblinda.
Aðrir leikarar skiluðu hlut-
verkum sinum af miklum sóma.
Af leikurum aukahlutverka,
kemst ég ekki hjá að geta eins,
Kjartans Ragnarssonar, sem
leikur lögregluforingja, hlut-
verkið er að vísu lítið, en ég get
ekki betur séð en að úr hengsla-
legum strák, með röddina hálf-
kæfða aftan í hálsi, eins og
hann kom mér fyrir sjónir fyrst
þegar ég sá hann á sviði, væri
orðinn uppréttur karlmaður
með hljómmikla og sterka rödd.
List er vinna.
Þorvarður Helgason.
Pétur Einarsson, Brynjólfur Jóhannesson og Helgi Skúlason í hlutverkum
sínum.
Volpone
Höfundur: Ben Jonson, Stefan Zweig
Þýðandi: Asgeir Hjartarson
Leikstjóri: Steindór Hjörleifsson
Leikmynd og bún.: Steinþór Sigurðsson
Leiksýningin hefst með
myrkvun og björtum tónum
hins klingjandi gulls, sem
breytist yfir í þunga og hátt-
bundna hrynjandi dans mann-
anna kringum gullkálfinn,
þessi táknrænu hljóð eru síðan
rofin af einurn leikaranum;
Mosca (Pétur Einarsson) fer
með braginn um gullið og dans-
inn í kringum það.
Þar með er búið að gera leik-
húsgestum mjög vel ljóst, að
það á að fara að sýna þeim
dæmileik, engan persónulegan
harmleik, heldur dæmileik um
gullgræðgi mannsins — og um
leið og tjaldið fer frá verður
þetta enn ljósara, okkur er
sýnd glæsileg stofa i feneyskri
höll, björt og litrík, og nú getur
leikurinn hafizt, skýr og kald-
ur, bjartur og skemmtilegur
eins og ítölsk sónata fyrir
harpsíkord. Og það er líka það
sem gerist í flestu tilliti,-
Leikstjói-inn hefur valið
þann kost að Játa ytri búnað
hverrar persónu tengjast að
einhverju marki því dýri, sem
hún er heitin eftir, t.d. sleikir
Mosca á sér varirnar á líkan
hátt og flugan strýkur yfir trýn-
íð á sér og þau hjónin Corvino
(Jón Sigurbjörnsson) og Col-
omba (Valgerður Dan) hafa
göngulag, sem minnir á fugla,
og auðvitað Volpone, (Helgi
Skúlason) refurinn sjálfur, er
rauðbirkinn, rauðhærður með
rauða skeggtotu og Helgi er auk
þess grannur og snöggur í
hreyfingum.
Tjöld og búningar Steinþórs
Sigurðssonar eru mjög þýðing-
armikill þáttur í þeim árangri,
sem næst með þessari sýningu,
þau skapa litríkt andrúmsloft
hins tilbúna heims leikhússins.
Þýðing Asgeirs Hjartarsonar er
falleg og mjúk, laus við alla
þýðingarhnökra. — og yfirleitt,
STAKSTEINAR