Morgunblaðið - 09.11.1978, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1978
Frá leiðbeiningarstöð húsmæðra
Mygla getur verið
heilsuspillandi
Fram að þessu hefur ekki
verið talið að mygla í mat geti
verið heilsuspillandi, þótt flest-
um þyki mygluskán ógeðfelld.
Þar að auki spillir hún bragði og
lykt matarins. En það hefur
ekki þótt stórkostlegt vandamál
að fjarlægja myglu ofan af sultu
í sultukrukku eða skera burt
smá myglublett í brauði. En nú
er annað komið upp á teningn-
um, þar sem rannsóknir á síðari
árum hafa leitt í ljós að mygla
getur í sumum tilvikum verið
hættuleg. Það hefur komið
fram, að sumar tegundir af
myglusveppum geta myndað
eiturefni sem valda krabba-
meini.
í nýútkomnu hefti af „Rád och
Rön“ sem Konsumentverket í
Svíþjóð gefur út birtist grein
sem fjallar um myglusveppa-
eiturefni. Hér verður sagt frá
helstu atriðum úr greininni.
Til eru mörg þúsund mismun-
andi tegundir af myglusveppum.
En af þeim 900 tegundum sem
rannsakaðar hafa verið kom
frarn að helmingurinn getur
myndað eiturefni.
En margar myglusveppa-
tegundir eru algjörlega saklaus-
ar í þeim efnum. Má nefna þá
myglusveppi sem notaðir eru við
framleiðslu á gráðaosti og
camembert. Að sjálfsögðu er
hættulaust með öllu að borða
slíka osta.
En þar sem sumar myglu-
sveppategundir geta myndað
eiturefni er best að forðast að
borða mat sem af einhverjum
ástæðum hefur myglað. A.m.k.
er nauðsynlegt að fjarlægja
mjög vel alla mygluskán. Við
getum ekki séð, hvort þeir hafa
myndað eiturefni.
En hvað á þá að gera þegar
myglublettir hafa komið á
brauðið eða oststykkið? Skerið
þá vandlega burt alla myglu-
bletti og skerið einnig burt
nokkra cm af ostinum eða
brauðinu vegna þess að þræðir
sem ekki sjást vaxa út frá
myglublettunum.
Mygluðum hnetum á tvímæla-
laust að henda. í mygluðum
parahnetum og jarðhnetum hef-
ur fundist eiturefni sem heitir
aflatoxin. I Thailandi hefur
komið í ljós að fólk sem í mörg
ár hefur borðað myglaðan mat
deyr oft úr krabbameini í
lifrinni. Aflatoxin getur valdið
krabbameini í lifur. Hér skal
tekið fram að ekki er ætíð unnt
að ganga úr skugga um hvort
mygla sé í möluðum hnetum
sem seldar eru í verslunum. Best
er því að kaupa heilar hnetur.
I myglaðri sultu og saft getur
hafa myndast eiturefni sem
heitir patulin. Það efni leysist
upp í vatni og þar með getur
eiturefni verið í allri krukkunni
eða saftinni. Það er því ekki
nægilega öruggt að fjarlægja
einungis mygluskánina og eitur-
efnið eyðileggst ekki jafnvel
þótt soðið sé upp úr sultunni eða
saftinni, segir í „Rád och Rön“.
Mygluð ber skal ætíð fjar-
lægja áður en gerð er sulta eða
saft. Myglu á sítrónum eða
appelsínum skal ætíð skera
burt. En ef t.d. sítrónan er orðin
laus í sér eða vatnsmikil er best
að henda henni.
Bæði í Bandaríkjunum og í
Svíþjóð er nú verið að rannsaka
þau eiturefni sem mygla getur
myndað. Þegar niðurstöður
liggja fyrir er unnt að birta
meiri fróðleik um þessi efni.
Þangað til er best að vera
betur á verði gagnvart
myglunni. En það verður aldrei
unnt að forðast myglusveppina
með öllu, því gró þeirra eru alls
staðar fyrir hendi. Ef gróin
detta niður þar sem þau fá
hentug lífsskilyrði fara þau að
mynda mygluskán eins og allir
þekkja.
Mygla dafnar best þar sem
rakt er og þar sem hitinn er um
20°C. Til að forðast myglumynd-
un er því best að geyma matvæli
á köldum og þurrum stað. En
það hentar hinsvegar ekki öllum
matvælum að geyma þau í
kæliskáp. T.d. halda tómatar sér
best, ef þeir eru geymdir í 12°
hita og sama máli gegnir um
brauð. Að vísu dregur úr myglu-
hættu séu brauðin geymd í
kæliskáp, en þá kemur fljótt
leiðinlegt bragð af brauðinu.
Myglusveppir geta dafnað þar
sem hitastigið er mjög lágt,
jafnvel undir frostmarki, en þá
er fjölgun myglusveppa mjög
hægfara. En í frystinum þarf
ætíð að vera 18° frost, svo að
öruggt Sé að mygla dafni þar
ekki.
Það er góð regla að kaupa ekki
meira af matvælum í einu en
notað er á tiltölulega stuttum
tíma og aö hafa gott eftirlit með
þeim matvælabirgðum sem til
eru á heimilinu. Mygla dafnar
best á matvælum sem kolvetni
er í eins og brauði og ávöxtum,
en mygla getur einnig myndast
á hvíturíkum fæðutegundum
eins og t.d. áleggspylsum.
Sigríður Haraldsdóttir.
t
AGUST SVEINSSON
í Ásum
er látinn
Börn hins látna.
t
Faöir okkar og bróöir
STEINGRÍMUR KL. GUOMUNDSSON,
málarameistari,
lézt sunnudaglnn 5. nóv.
Jaröarförin fer fram frá Fossvogskirkju föstudaginn 10. nóv. kl. 3
Guðmundur Steingrímsson,
Halldór Steingrímsson,
Karl J. Steingrímsson,
Ágústa Guðmundsdóttir,
Veiga Hammarström.
t
Utför systur okkar.
AGNESAR ÞORVALDSDÓTTUR,
Suðurgötu 34, Akranesi,
fer fram frá Akraneskirkju föstudaginn 10. nóvember kl. 13.30.
Kristjana Þorvaldsdóttir,
Ragnar Þorvaldsson,
Ágúst Þorvaldsson.
t
Útför mannsins míns og fööur okkar
DR. GUNNARS SIGURDSSONAR
verkfræöings,
Stekkjarflöt 18,
veröur gerð frá Dómkirkjunni föstudaginn 10. nóvember kl. 13.30. Jarösett
veröur frá Garöakirkju.
Helga Ólafsdóttir
og börn.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaöir og afi,
ARTHÚR EYJÓLFSSON
frá Akranesi
Hörgslundi 6, Garöabæ
veröur jarösunginn frá Akraneskirkju laugardaginn 11. nóvember kl. 13.30.
Guðrún Jónsdóttir,
Maríus Arthúrsson, Þórdís Sólmundardóttir,
Eyjólfur Arthúrsson, Svava Þorsteinsdóttir,
Jóna Arthúrsdóttir, Gunnar Guðlaugsson,
Gerða Arthúrsdóttir Cougan, Harry Cougan,
Fanney Arthúrsdóttir, ólafur Grímsson,
og barnabörn.
Afmælis- og
minningar-
greinar
ATIIYGLI .skal vakin á því. að
afmælis- og minningargrcinar
vorða að berast blaðinu moð
góðum fyrirvara. Þannig vorð-
ur grein. sem birtast á í
miðvikudagsblaði. að berast í
síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfs-
fornii eða bundnu máli. Þær
þurfa að vera vélritaðar og
með góðu Ii'nubili.
VÖRHHAPPORJETTI*
SKRÁ UM VINNINGA I 11. FLOKKI 1978
Kr. 1.000.000
74165
Kr. 500.000 Kr. 200.000
34994 48001
Kr. 100.000
13609 14760 46486 63071 68651
Þessi númer hlutu 50.000 kr. vinning hvert:
28638 38520 44981 45524 60511 68674
Þessi númer hlutu 15.000 kr. vinning hvert:
16 1947
36 1953
192 211C
193 2122
222 2Í61
239 2195
268 2243
317 2343
323 2425
377 251C
401 2516
451 2541
497 2543
5C5 2555
527 2567
561 2576
570 2600
610 26C7
694 2643
707 2671
712 2687
737 2700
818 2767
825 2775
826 2846
841 2884
911 28 8 5
964 2904
1044 2949
1047 2964
1066 3115
1071 3126
1143 3217
1178 3223
1189 3383
1222 3404
1325 3421
1348 3445
1387 3458
1391 3537
1420 3546
1444 3554
1449 3566
1474 3669
1499 3712
1500 3810
1517 3855
1538 3900
1548 3927
1578 3945
1601 3994
1650 3996
1654 3999
1689 4087
1780 4101
1790 4124
1833 4133
1941 4200
27739 3127C
27784 31443
27793 31446
27797 31467
27826 31586
27851 21614
27856 31656
279C7 3171C
27971 31715
27997 31725
28C06 31822
28C30 31871
28C38 31888
28105 31923
28207 31980
23209 32012
28216 32038
28241 32066
28248 32102
28299 3213C
28314 32139
28315 32151
28353 32223
28431 32255
28441 32273
28489 32305
28532 32372
28555 32454
28591 32455
286C8 32577
28620 32640
28636 32671
28668 32682
28725 32721
28729 32785
28800 32799
28807 32804
28839 32833
28841 32853
28892 32854
28904 32883
28975 32684
29010 32894
29059 32910
29078 32913
29C94 32917
29112 32956
29128 33023
29336 33075
29366 33095
29369 33101
29438 33278
29514 33341
29644 33404
2S665 33489
29736 33508
29837 33549
29859 33570
29885 33622
29919 33662
29924 33012
29931 33828
29954 33980
29907 34066
2 99 9 2 3 40 7 5
29994 34165
30027 34174
30124 34247
30162 3430C
30186 34421
30198 34448
30219 34508
30238 34511
30253 34554
30305 34599
30329 34678
30342 34689
30356 34694
30388 34726
3L422 34730
3C482 3474C
30653 34790
3C698 34801
3C710 34855
30747 34880
30753 34924
3U764 34934
30768 34998
3082C 35030
30871 35083
3C926 35114
30960 35126
30999 35144
31149 35146
31176 35262
31186 35300
31202 35330
31219 35305
4268 6127
4281 6229
4297 6245
4298 6259
4332 6281
4334 6282
4402 6336
4490 6364
4496 6400
4517 6469
4539 6548
4589 6615
4635 6617
4640 6639
4665 6658
4687 6692
4714 6714
4736 6755
4897 6863
4901 6914
4971 6948
5C24 6959
5057 7021
5C64 7C44
5091 7C6C
5180 7140
5278 7164
5288 7219
5349 7240
5418 73C8
5431 7322
5444 7410
5537 7412
5612 7463
5618 7573
5627 7614
5639 7637
566C 7661
5661 7769
5673 7970
5693 8150
5715 8219
5720 8316
5751 . 8349
5826 8350
5827 8351
5834 8373
5836 8381
5854 8382
5910 8409
5943 8414
5974 8603
5981 8613
6022 8627
6C49 8770
6052 8777
6053 8790
6099 8891
35433 39686
35460 39713
35484 39768
35532 3978C
35562 39916
35572 39968
3558C 39970
35642 40006
35655 40C33
35940 4CC7C
36C83 40C75
36119 4CC87
36285 40091
363C1 4C309
36374 4C341
3647C 4C37J
36479 40392
36531 4C562
36629 40595
36639 4C619
36689 4C7C3
36757 40707
367ei 4C713
36785 40819
36836 40820
36855 4C931
36927 40957
36953 40964
36954 4C960
36963 40969
37034 40986
37084 40998
37100 41048
37123 41087
37146 41139
37165 41198
37179 41208
37216 41249
37327 41256
37328 41296
37333 41333
37374 41334
37405 41389
37431 41393
37459 41406
37553 41494
37555 4168C
37565 41683
37592 41747
37632 41777
37713 41826
37808 41836
37956 41892
J 8019 41 J34
38037 41971
3 8068 42033
38C86 42C39
38126 42063
38130 42065
38141 42193
38175 42231
38188 4!237
38233 42249
38254 42278
38263 42323
38288 42515
38293 42688
383C3 42699
38314 427CC
38332 42706
38338 42768
38384 42774
38451 42/86
3840C 42957
38501 43C87
38519 43114
386C1 43119
38604 43181
38634 43199
38674 43259
38751 43312
38823 43374
38873 43379
38947 43392
38962 43465
39060 43558
39C91 43560
39187 43561
39201 4357C
39250 43582
39287 43607
39350 43647
39468 43648
39476 43694
39506 43816
39612 4385B
39648 43859
39675 43886
8899 11116
U925 11119
8970 11223
8986 11228
9070 11266
9154 11416
9225 11451
9231' 11519
931C 11565
9347 11594
9393 11630
9425 11652
9570 11687
9575 11736
9611 11751
9619 11767
9624 11777
9644 11869
9673 11904
9687 11924
9696 12000
974C 12C23
9742 12026
9748 12040
9792 12045
9797 12050
9843 12151
9867 12163
9880 12232
9885 12245
9999 12248
10062 12274
1007 3 12392
1C158 12487
10177 12507
1C191 12508
10197 12598
10212 12620
10242 12623
10260 12626
10262 12669
1C275 12735
10332 12742
10396 12763
10446 12855
10526 12862
10559 13016
10571 13045
10605 13097
10614 13125
10629 13136
10729 13181
10776 13200
10844 13201
10891 13310
10911 13338
10938 13339
11028 13360
44082 48200
44171 48267
44175 48302
44207 48395
44261 48456
44328 48521
44411 48599
44419 48613
44458 48639
44569 40689
44621 48696
44637 48699
44683 48787
44694 48805
44755 48849
44795 48923
44817 48962
44824 49030
44894 49071
44995 49105
45081 49110
45C88 49111
45130 49128
45150 49139
45177 49217
45189 49324
45251 49422
45259 49427
*527C 49431
453C3 49486
45358 49490
45452 49498
45483 49500
45525 49521
45528 49609
4553C 49690
45574 49717
456CC 49734
456C6 49829
45622 49893
45725 49904
45 83 8 49926
45920 49946
46C7G 49956
46096 49978
46108 49980
46118 50132
46136 50167
46159 50175
46213 5C194
46216 50205
46235 5C206
4624C 50210
46288 50258
4635C 50262
46415 5C274
46463 50299
465CC 5031G
46518 50347
46536 50357
46541 50359
46609 50383
46620 50384
46743 50452
46792 50477
46794 50576
46795 5C593
46805 5C643
46950 50646
46956 50677
46983 50680
47C23 50702
47C29 50751
47057 50752
471C4 50762
47178 5C890
47179 50901
47190 50945
47304 5C989
47369 51059
4741C 51085
47430 51146
47458 51187
47579 51266
47596 51303
47705 91350
47726 51361
4779C 51380
47822 51409
47823 51413
47854 51415
47952 51628
47954 51670
47575 51671
48112 51681
48152 51777
48167 51780
48172 51814
13378 15567
13413 15569
13420 15606
13455 15620
13477 15636
13499 15692
13503 15776
13569 15814
13675 15052
13686 15876
13700 15890
13703 15897
13708 16035
13823 16058
13893 16066
14048 16154
14079 16237
14113 16263
14128 16326
14172 16336
14212 16352
14281 16376
14283 16396
14331 16462
14365 16551
14408 16581
14488 16592
14494 16631
14531 16676
14556 16679
14557 16686
14602 16715
14623 16762
14642 16855
14672 16949
14816 17074
14856 17142
14977 17192
15030 17198
15050 17216
15065 1^219
15096 17255
15097 17258
15111 17272
15121 17283
15151 17329
15169 17427
15222 17505
15240 17607
15241 17612
15371 17635
15397 17683
15400 17716
15430 17727
15436 17746
15464 17773
15543 17780
15553 17808
51817 55700
51877 55702
51918 55747
51940 55794
52004 55840
52018 55854
52040 55871
52045 56040
52083 56074
521 77 56103
52204 56150
52266 56194
52313 56199
52329 56207
52413 56217
52481 5633 C
52504 56343
52521 56352
52527 56361
52549 56370
52744 56441
52781 56442
52792 56454
52829 56496
52924 56535
52939 56606
53005 56655
53040 56744
53054 56795
53061 56826
53157 56844
53210 56845
53225 56048
53266 56886
53300 56902
53366 5690J
53396 56998
53399 57082
53409 57178
53414 57209
53446 57224
5 3460 5723C
53478 5/263
53508 57276
53533 57493
53538 57527
53630 57530
53647 57568
53656 57578
5 3669 57604
53682 57637
53 744 57640
53756 57669
53770 57740
53813 57746
53888 57774
53904 57781
54004 578C1
54006 57828
54095 57862
54189 57866
54312 57904
54358 57910
54409 57913
54429 57920
54435 57927
54446 57944
54517 57946
54537 57972
54578 57980
54703 58012
54 740 58042
54779 58079
54794 58088
54804 58150
54844 58254
54893 58313
54944 58314
55058 58344
55063 58351
55084 58356
55095 58459
55140 50504
55159 58794
55164 58830
55180 58858
55278 58865
55296 58960
553<»1 59028
55406 59035
55433 39089
55458 59125
55473 59133
55481 59155
55522 59181
55602 59295
55623 59332
55649 59436
17826 20193
17869 20214
17925 20226
17973 20241
18009 20271
18067 20303
18090 20340
18101 20354
18263 20 386
18269 2C458
18325 20*162
18339 20671
18359 20676
18388 20779
18485 20806
18540 20840
18647 20846
18653 20850
18674 20851
18689 20923
18705 2C946
18739 20968
18768 21059
18021 21161
18837 21263
1885C 21293
18908 21301
18949 21333
18953 21342
18975 21432
18981 21449
19040 21540
19048 21571
19050 21588
19186 21637
19258 21661
19276 21687
19449 21693
19459 21695
19475 21940
19476 21943
19477 21951
19505 220Ó3
19524 22005
19596 22029
19658 22048
19662 22091'
19673 22092
19692 22171
19724 22262
19725 22375
19902 22461
19967 22592
20001 22593
20008 22597
20107 22686
20129 22687
20173 22703
59450 63411
59452 63454
59498 63527
59573 63532
59601 63585
59603 63599
59612 63614
59626 63804
59689 63847
59697 63858
5976C 63897
59873 63941
59920 63982
60049 63996
60142 64021
60165 64097
6C167 64106
60175 64113
60260 64126
60328 64178
60340 64210
60420 64255
60424 64256
60428 64262
60477 64286
60520 64298
60539 64347
60623 64424
60665 64446
60721 64489
60732 64561
60776 64626
60707 64654
60800 64762
60829 64825
60832 64853
60837 64861
60844 64863
60897 64892
60907 64947
60912 64976
60921 64985
60984 65040
61001 65093
61033 65099
61212 65106
61240 65118
61281 65148
61209 65171
61462 65195
61623 65201
61659 65208
61689 65213
61711 65252
61838 65/85
61865 65317
61957 6536C
61985 65379
62028 65389
62121 65425
62141 65453
62202 65458
62224 65481
62247 65495
62266 65513
62330 65555
62360 65563
62374 65628
62381 65650
62395 65660
62415 65699
62434 65772
62436 65797
62457 65801
62464 65817
62481 65830
62548 65847
62552 65867
62553 65897
62602 65916
62606 65923
62703 66070
62733 66138
62741 66143
62799 66177
62898 66287
62949 66413
62953 66468
63045 66559
63057 66577
63141 ^66617
63150 66668
63245 66796
63273 66830
63279 66837
63287 66866
63330 66882
63381 67005
22760 25038
22792 25071
22797 25083
22802 25155
22875 25188
22913 25258
22984 25274
22993 25460
23004 25480
230Í1 25490
23102 25511
23121 25558
23277 25648
23318 25749
23331 25840
23376 25863
23382 25902
23383 2 590 J
23393 25939
23407 26000
23506 26057
23507 26078
23521 26110
23547 26114
23581 26132
23582 26224
23714 26248
23719 2631C
23780 26345
23815 26366
23823 26486
23853 26494
23863 26499
23923 26558
23942 26616
24005 26708
24051 26754
24087 26771
24154 26810
24164 26898
24172 26984
24209 27053
24350 27072
24390 27171
24431 27208
24484 27224
24564 27232
24617 27260
24629 27262
24673 27372
24784 27401
24791 27442
24797 27447
24843 27478
24846 27503
24958 27643
24981 27651
25016 27704
67011 71866
67018 71998
67047 72011
67053 72016
67129 72032
67150 72091
67195 72153
67224 72215
67235 72329
67275 72330
67336 72385
67409 72408
67509 724C9
67565 72443
67568 72450
676C9 72538
67637 72544
67762 72569
67788 72630
67818 72646
6785C 72668
67922 72670
67942 72672
68017 72/03
68049 72728
68095 727TA
68096 72745
68151 72756
68199 72785
682C7 7284C
68278 72842
68287 72884
68304 72894
68335 72895
68336 72915
68347 72927
68366 72961
68391 73028
68454 73054
68524 73068
68567 7307 J
68639 73091
68665 73165
68683 73232
68970 73283
69046 73291
69100 73294
69145 73298
69371 73316
69414 73439
69482 73478
69568 73625
69601 73630
69695 73686
69743 73703
69928 73716
69932 73743
69946 73777
70010 73802
7C086 73833
70166 73889
70196 73986
70201 73991
70255 73993
70293 73998
7C308 74019
70346 74027
70400 74048
7C500 74195
70 524 742 07
70557 74215
70577 74284
70583 74286
70613 74418
70618 74423
7C661 74440
70669 74470
70677 74534
7C848 74574
7C865 74673
70909 74679
7C942 74722
70971 74744
70984 74779
71014 74800
71140 74838
71202 74917
71276
71324
71340
71372
71455
7 1467
71574
71596
71680
71753
71770
Þessi númer hlutu 15.000 kr. vinning hvert: