Morgunblaðið - 24.05.1979, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. MAÍ1979
Eggert Haukdal alþingismaður:
Alþingi og vandi
landbúnaðar
Þingræða um frumvarp um breyt-
ingu á framleiðsluráðslögum
Það frumvarp sem hér lijíííiir
fyrir er annað stjórnarfrumvarp-
ið, sem lagt er fyrir þetta þing, um
hreytin(íar á framleiðsluráðslög-
unum.
Við umræðu í landbúnaðar-
nefndum beíífíja deilda um fyrra
frumvarpið, spurðu fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins, og var undir
það tekið af Alþýðubandalags-
mönnum í nefndunum, hvað ríkis-
stjórnin ætlaði að koma til móts
við bændur í birfjðavandanum, —
ofj lönðu áherslu á, að hinum
fyrirsjáanlefía halla yrði ekki
einKönfíu velt á bændurna.
Eitt frumvarp
Við löfíðum ennfremur áherslu
á, að ríkisstjórnin hefði aðeins átt
að iegfíja fram eitt frumvarp á
þinfjinu í vetur um breytingar á
framleiðsluráðslögunum, þar sem
tekið væri tiilit tii þeirra þriggja
atriða, sem fyrir lægi að taka
þyrfti á:
• í fyrsta lagi að veita Fram-
leiðsluráði heimildir til að jafna
fyrirsjáanlegum halla að hluta
til á bændurna.
• í bðru lagi að fram kæmi
ákveðið, hvernig hallanum ætti
að skipta á bændurna og ríkis-
sjóð.
• I þriðja lagi nauðsynlegar
breytingar á lögunum að öðru
leyti, þar á meðal að semja
beint við bændur.
Öll þessi atriði hanga saman og
þetta hefði að sjálfsögðu verið allt
í einum pakka, ef stjórn væri á
hlutunum.
Akveðin tillaga
sjálfstæðismanna
Þegar fyrir lá, að ekkert kæmi
frá ríkisstjórninni varðandi
birgðavandann og að stjórnarliðið
ætlaði að afgreiða málið með því
að veita Framleiðsluráði ýmsar
heimildir, en skjóta sér hjá að
taka á vandanum að öðru leyti,
lögðum við, fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins í landbúnaðarnefnd
fram svofellda tillögu, ákvæði til
bráðabirgða, með leyfi forseta:
„Á árinu 1979 er hcimilt að
leggja fram nauðsynlegt fé úr
ríkissjóði til þess að greiða fyrir
sölu á óverðtryggðri framleiðslu
húvara á þessu verðlagsári og
birgðum búsafurða. sem til eru í
landinu. þcgar lög þessi öðlast
gildi“.
Landbúnaðar-
ráðherra vaknar
Við það, að þessi tillaga okkar
kom fram, vaknaði loks hæstvirt-
ur landbúnaðarráðherra til um-
hugsunar um þetta mál, enda þá
nýkominn sólbrúnn og endur-
nærður eftir að hafa verið á
skíðum í Ölpunum. Lagði hann þá
fram tillögu í ríkisstjórninni um
að heimila Framleiðsluráði að
taka 3.5 milljarða kr. lán á ábyrgð
ríkissjóðs. En kratar sögðu nei. Og
þegar ráðherra kynnti Alþingi"
þessa tillögu sína, stóð upp hæst-
virtur sjávarútvegsráðherra og
afneitaði tillögunni og háttvirtur
þingmaður, Vilmundur Gylfason,
bætti um betur.
Stjórnar-
liðið bregst
Þrátt fyrir það, að ekki lægi
fyrir þingmeirihluti í stjórnarlið-
inu við tillögu ráðherra greiddi
stjórnarliðið allt atkva*ði gcgn
tillögu okkar. sem gaf þó ríkis-
stjórninni heimild í þessu máli,
sem hún þurfti að fá. cf taka ætti
á málinu. Við atkvæðagreiðslu
lýsti ráðherra því yfir, að tillaga
okkar, stjórnarandstæðinga, væri
marklaus. í þeim orðum mátti
skilja. að það væri munur á hans
tillögu og okkar. Ilans væri nú
ekki aldeilis marklaus. með allan
stuðning Alþýðuflokksins á bak
við sig, eða hitt þó heldur.
Yfirráð-
herrum fjölgar
Að sumu leyti er hægt að vor-
kenna hæstvirtum landbúnaðar-
ráðherra að hafa yfirráðherra yfir
sér í landbúnaðarmálum. Það er
ekki háttvirtur 1. þingmaður
Austfirðinga, Lúðvík Jósepsson,
sem gengið hefur undir því nafni
hér í þinginu í vetur. Yfirráðherra
í landbúnaðarmálum er Alþýðu-
flokkurinn, svo að hæstvirtum
yfirráðherrum hefur fjölgað.
Beinir samningar
Það frumvarp sem hér liggur
fyrir er aðeins smábrot af því, sem
boðað var að lagt yrði fram fyrr í
vetur. Það má því segja, að allt
þetta mál sé mjög í brotum hjá
blessuðu stjórnarliðinu, eins og
flest mál.
Hvað varðar það atriði frum-
varpsins að taka upp beina samn-
inga milli ríkis og bænda, þá er ég
meðmæltur því. Fyrirvari minn er
hins vegar um ákvæði til bráða-
birgða.
Ráðherra hikandi
Landbúnaðar-
nefnd bætir um
Sú tillaga, sem liggur fyrir á
þingskjali 659 frá landbúnaðar-
ráðherra, er ekki stórmannleg,
frestar vandanum og gengur
skemmra en sú tillaga, sem
stjórnarliðið felldi frá okkur fyrr í
vetur, varðandi þetta mál, svo sem
áður kom fram. Landbúnaðar-
nefnd hefur nú bætt við tillögu
ráðherra og gert hana ákveðnari,
með því að bæta við lántökuheim-
ild, sem ráðherra virtist ekki
treysta sér að leggja fyrir alþingi,
þótt hann hefði fyrr í vetur kynnt
í ríkisstjórninni á alþingi sem fyrr
getur.
Við afgreiðslu nefndarinnar á
þessu máli óskuðum við, fulltrúar
minnihlutans, eftirfarandi bókun-
ar:
„Við fluttum tillögu í vetur um
lausn á þessum vanda landbúnað-
Eggert Haukdal
arins, en stjórnarflokkarnir felldu
þá tillögu. Áður en tekin er af-
staða til þeirrar breytingartillögu,
sem hér liggur fyrir, teljum við
nauðsynlegt, að þingflokkur Sjálf-
stæðismanna fái greinargerð frá
ríkisstjórninni um tillögur hennar
og þeirra flokka, sem að henni
standa, um lausn þessa vanda og
fjáröflun vegna hennar".
Knúið á dyr
ráðherra
Þessari bókun var fylgt eftir
með því að formaður þingflokks
sjálfstæðismanna skrifaði land-
búnaðarráðherra og óskaði svars.
Það svar barst í gær. í því segir
ráðherra m.a.: „27. mars síðastlið-
inn lagði ég fram í ríkisstjórninni
meðfylgjandi tillögu um lausn
þess vanda, sem við bændum
blasir nú vegna söluerfiðleika á
umframframleiðslu landbúnaðar-
afurða." Ráðherrann á hér við 3.5
milljarða lántöku. Síðan segir:
Tillaga þessi var samþykkt af
tveimur stjórnarflokkanna, en
hafnað af þeim þriðja. Og enn-
fremur segir: Um endanlega af-
stöðu ríkisstjórnarinnar get ég að
sjálfsögðu ekkert fullyrt á þessu
stigi. Svo mörg eru þau orð hæst-
virts ráðherra.
Ríkisstjórnin
óheil í málinu
Með forsögu þessa máls í huga
og alian málatilhúnað stjórnar-
flokkanna væri ekki óeðlilegt að
stjórnarandstaðan léti rfkis-
stjórnarliðið um þetta mál. Þótt
meirihlutinn hafi í vetur viljað
samstarf við stjórnarandstöðuna í
landbúnaðarmálum, þá hefur það
samstarf jafnan þegar á hefur
reynt, verið fólgið í því að fá
minnihlutann til að skrifa upp á
víxil, ef svo mætti að orði komast,
eða m.ö.o. að vera meðnæltur
ráðstöfunum sem ríkisstjórnin
vildi koma fram, en lítt komið til
móts við okkur.
Framkoma stjórnarliða gagn-
vart tillögu okkar í vetur varð-
andi birgðavandann ýtir heldur
ekki undir samstarf.
Tíðarfar
og verkföll
hafa aukið vandann
Þrátt fyrir það sem ég hef nú
rakið, treysti ég mér ekki til
annars en styðja breytingartillögu
landbúnaðarnefndar á þskj. 745.
En það gerist í ljósi þess að hér er
um svo mikið vandamál að ræða
að ekki verður lengur leikið hér
með það að víkjast undan að taka
á þessu máli. Hið erfiða tíðarfar,
sem nú gengur yfir kallar á
aðgerðir í þessu máli. Ofan á þann
halla sem lendir á bændum óhjá-
kvæmilega vegna birgðavandans
þótt ríkið komi til móts að hluta,
blasa nú við miklir örðugleikar og
tekjutap. Hey eru mjög að ganga
til þurrðar, fóðurbætisskortur yf-
irvofandi vegna farmannaverk-
falls, og þótt mjólk sé ekki hellt
niður þessa dagana, eins og virtist
liggja fyrir, þá er verið að vinna
úr henni líttseljanlega vöru og við
það vinna verkfallsmenn á fullu
kaupi, en markaður neyslumólkur
tapast að mestu. Áburður hækkar
yfir 50%, hvenær verður hægt að
dreifa honum, ef svo heldur fram
sem horfir? Hvenær verður hægt
að setja kartöflur í jörð?, og ekki
skal hafísnum gleymt. Kjara-
skerðingar bændastéttarinnar
þessa dagana eru því með ýmsum
hætti og ekki er bjart framundan.
Hvert stefnir?
Það kann því að vera styttra í
það en margur hugði, að á því
herrans ári 1979 verði offram-
leiðsla að mestu úr sögunni sökum
harðæris bæði af náttúrunnar
völdum og vegna aðgerða misvit-
urra stjórnvalda. Og eins og nú
lítur út á þessu harða vori gætu
sannast þau orð sem standa í
greinargerð þingsályktunartillögu
hæstvirts landbúnaðarðherra um
stefnumörkun í landbúnaði og að
þau veröi nú þegar að veruleika
þótt ekki séu þau beinlínis
skemmtileg. „að áhrifaríkasta
leiðin til að draga úr afurðum
eftir gripi sé að takmarka magn
og gæði fóðurs*. Er það þetta sem
koma skal í íslenskum landbún-
aði? Er sagan um Hrafna-Flóka
að endurtaka sig með stefnu nú-
verandi stjórnvalda?
(Ræða flutt á Alþingi
sl. fimmtudag við 2. umræðu frv.)
40 konur á nám-
skeiði um heimilis-
þjónustu aldraðra
Á MIÐVIKUDAG lauk
þriggja daga námskoiði í
heimilisþjúnustu. som
Samhand íslonzkra
svoitarfólaga ofndi til og
var a'tlaú konum. som taka
aú sór hoimilisþjúnustu viú
aldraúa á vojíum
svoitarfólajía.
Námskeiúið sóttu um
fjörutíu konur úr sveitar-
féiögum víúsvegar aú af
landi. Flutt voru sextán
erindi um hina ýmsu þætti
heimilisþjónustu, og þátt-
takendur kynntu sér starf-
semi Hrafnistu DAS í
Reykjavík ojí Hafnarfiröi.
Öldrunarlækninjradeildir
Landspítalans ojí félajts-
málastofnana Reykjavíkur-
horgar oj; Hafnarfjarðar.
Ýmis sveitarfélöj; eru um
þessar mundir að taka upp
heimilisþjónustu við aldr-
aða eða efla þá þjónustu,
sem fyrir or, með það að
markmiöi að j;era öldruðu
fólki kleift að búa svo lenjji
sem það þurfi á stofnana-
dvöl að halda og j;eti sem
lengst búið í því umhverfi
oj; við þær aðstæður sem
þeir þekkja. Námskeiðið
var ætlað fólki, sem nú er
að hefja störf á vej;um
sveitarfélaj;a við heimilis-
þjónustu fyrir aldraða.
Námskeiðsstjóri var
Unnar Stelansson ritstjóri
oj; leiðbeinendur 15 talsins.
Þessi mynd var tekin af þátttakendum á lokadcgi námskeiðsins.
Ljósm. Mbl. RAX.