Morgunblaðið - 15.11.1988, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1988
Hlutverk Hótels Arkar
eftir Sverri Schopka
Rekstrarörðugleikar íslenzkra
fyrirtækja hafa verið ofarlega á
dagskrá í fjölmiðlum undanfarna
mánuði. Fjárfesting í ýmsum grein-
um hefur ekki skilað sér sem skyldi
og óhætt er að fullyrða, að mörg
fyrirtæki hafi lagt i offjárfestingu,
sem valdið hefur greiðsluörðugleik-
um og í mörgum tilfellum gjald-
þroti.
Eitt þeirra fyrirtækja, sem átt
hefur undir högg að sækja, er Hót-
el Örk í Hveragerði. Sú ákvörðun
Helga Þórs Jonssonar að opna
glæsilegt heilsuhótel í Hveragerði
í júnímánuði 1986 ber vott um
framsýni og stórhug.
Mikilvægi ferðaiðnaðarins fer
stöðugt vaxandi enda ein þeirra
atvinnugreina, sem í æ ríkari mæli
skila gjaldeyri í þjóðarbúið. Almenn
velmegun og aukinn frítími fólks
er ástæðan fyrir vaxandi ferða-
mannastraumi landa á milli.
Einn stærsti markaður ferðaiðn-
aðarins er Sambandslýðveldið
Þýskaland. Það er því rökrétt stefna
flugfélaganna, Arnarflugs og Flug-
leiða, að beita sér að þessum mark-
aði. Ennfremur hefur íslenzka land-
kynningarskrifstofan í Frankfurt
unnið skipulega að því að auglýsa
ísland á meginlandinu. Og ekki má
heldur gleyma þeim fjölmörgu
ferðaskrifstofum, sem lagt hafa
hönd á plóginn með góðum ár-
angri. Nýjustu tölur sýna það, að
við erum á réttri leið. I fyrra komu
um 14.000 Þjóðveijar til landsins
og í lok október sl. voru þeir orðnir
15.500, þrátt fyrir það að ferða-
mannafjöldinn í heild hafi minnkað
um 600 manns. Þess má geta hér
að fullbókað hefur verið í ferðir
Arnarflugs um Hamborg.
Sú kynningarstarfsemi, sem unn-
ið hefur verið að í Þýskalandi und-
anfarin ár, skilar æ betri árangri.
En nú eru blikur á lofti. Hótel
Örk og nokkur önnur hótel eiga við
fjárhagsörðugleika að etja. Ef það
spyrst út fyrir landsteinana, að
vafasamt sé um rekstur þessara
hótela, má búast við því, að mikill
afturkippur komi í ferðamanna-
strauminn til landsins. Hér er því
hætta á ferðum.
Hótel Örk er byggt sem heilsu-
hótel, fyrsta heilsuhótel landsins.
Það laðar til sín nýja tegund ferða-
manna, sem ráðgera að dvelja 2-3
vikur á sama stað. Slík dvöl kæmi
ekki eingöngu Hveragerði til góða,
heidur og öllu Suðurlandsundirlend-
inu. Samkvæmt áliti þýskra lækna,
sem skoðuðu hótelið í sumar, er þar
ágætis aðstaða fyrir gesti til hótel-
dvalar. Nú er unnið að því að mark-
aðssetja hótelið í Þýskalandi og
hefur það starf gengið vel. Stefnt
er að því að fá 750 gesti til heilsu-
dvalar á næsta ári og auka þann
fjölda síðan jafnt og þétt. Sölubækl-
ingar þeirra ferðaskrifstofa, sem
auglýsa hótelið sérstaklega sem
heilsuhótel, eru að koma út þessa
dagana, og nú þegar eru bókanir
famar að berast.
Ferðaiðnaðurinn hefur verið í
stöðugum vexti og aukið gjaldeyris-
tekjur þjóðarinnar. Hann hefur
brotizt áfram án verulegs stuðnings
hins opinbera. Góðar samgöngur
við landið á sjó og í lofti svo og
góð hótel eru forsenda fyrir áfram-
haldandi vexti hans.
En hættur steðja víða að. Út-
flutningsvegir okkar eiga í vök að
veijast vegna ytri áhrifa. Hvalamál-
ið svokallað er að stefna íslenzkum
viðskiptahagsmunum í hættu.
Grænfriðungar eru að hefja stór-
felldar aðgerðar gegn þeim næstu
daga í Þýskalandi.
Utflutnings- og ferðaiðnaður
eiga það sameiginlegt, að þeir
skapa þjóðinni gjaldeyristekjur. Þau
vandamál, sem nú steðja að þessum
Sverrir Schopka
atvinnugreinum, verður að leysa
undir forystu ríkisvaldsins, ef við
eigum ekki að missa þá markaði,
sem byggðir hafa verið upp með
þrotlausu starfi undanfarin ár.
Höfíindur er forstjóri í Hamborg
og fréttaritari Morgunblaðsins
þar.
Hótel Örk í Hveragerði.
Sjötugsafinæli:
ÓliB.
Jónsson
70 ára er í dag, 15. nóvember,
Óli B. Jónsson fulltrúi hjá Vegagerð
ríkisins og fyrrum knattspymu-
þjálfari.
Óli er fæddur Vesturbæingur, í
Stóra-Skipholti við Grandaveg,
enda lá leiðin fljótt í KR, þar sem
hann var m.a. leikmaður í meistara-
flokki 1936—1949, knattspymu-
þjálfari frá 1946 til 1976. 1946
útskrifaðist Óli B. frá íþróttakenn-
araskóla íslands. Síðustu árin sem
knattspymuþjálfari æfði Óli knatt-
spymulið Vestmanneyinga, Kefl-
víkinga og Val.
Óli lék um nokkurra ára skeið
með landsliði íslendinga, var lands-
liðsþjálfari, átti sæti í tækninefnd
KSI í 12 ár og í nokkur ár sem
formaður þeirrar nefndar og stjóm-
aði útvarpsþáttum um knattspymu-
mál. óli B. hefur stundað golf síðan
1964 og gerir enn af fullum krafti,
íþróttaferillinn er orðin langur eða
allt frá 1931.
Óli kvæntist Guðnýju Guðbergs-
dóttur frá Hafnarfírði 1946 og eiga
þau þijú böm.
Óli og Guðný eru nú stödd í
Bandaríkjunum hjá vinafólki sínu.
Heimilisfangið þar er:
Ásta Eaton, 16 Thomson Street,
Annapolis MD.
N.N.
Um loðnuveiðar og vinnslu
eftirSverri Sveinsson
í Morgunblaðinu 28. okt. sl. er
grein eftir Hjört Gíslason, þar sem
vakin er athygli á vaxandi tengslum
loðnuskipa og verksmiðja. Kemur
þar m.a. fram að 80% loðnuflotans
eru nú þegar í eigu vinnslunnar eða
eigendur loðnuskipa eiga ítök í
loðnubræðslum.
Einnig koma fram í greininni
sjónarmið Jóns Rejmis Magnússon-
ar, framkv.stj. Síldarverksmiðja
ríkisins, en hann hefur vaxandi
áhyggjur af þessari þróun og telur
hann að hlutur SR hljóti að skerð-
ast mjög á næstunni ef ekkert verð-
ur að gert.
Jón segir að það sé ekki stefna
stjómar SR að fara í útgerð loðnu-
skipa enda hamli lögin um verk-
smiðjumar þeim það verkefni.
Ég vek athygli á að flutt var
frumvarp á Alþingi síðastliðinn vet-
ur þess efnis að úr lögunum yrði
ein málsgrein felld niður og væri
það þá í valdi stjómarinnar á hveij-
um tíma á hvem veg hún tryggði
verksmiðjunum hráefni.
Að flutningi að þessu fmmvarpi
stóðu allir þingmenn í Norðurlands-
kjördæmi vestra.
Bæjarstjóm Siglufjarðar fór þess
á leit við þingmennina fyrir nokkr-
um ámm að þeir stæðu að breyt-
ingu á lögunum þannig að verk-
smiðjumar gætu gert út skip.
Þegar þetta er skrifað er að ljúka
nokkurra daga bræðslu í SR 46,
og ekki vitað um væntanleg skip
með afla. Verksmiðja SR á Raufar-
höfn hefur fengið einn farm sem
af er vertíðinni og SR á Seyðisfírði
og Reyðarfirði engan.
Bræðsla í Norðfirði, Eskifirði og
Vestmannaeyjum er hins vegar í
fullum gangi svo og á Akranesi,
Bolungarvík og Reykjavík.
Ég tel að SR verði að taka þátt
í þeirri samkeppni sem er nú um
takmarkað hráefni með því að eign-
ast skip sem veiði fyrir þeirra verk-
smiðjur og jaftii nýtingartímann,
annars getur farið svo að þessar
verksmiðjur standi ónotaðar eftir
nokkur ár.
Á Siglufirði hagar svo til að
Síldarverksmiðjur ríkisins em ann-
að stærsta atvinnufyrirtæki kaup-
staðarins. Hljóta því bæjaryfírvöld
og þingmenn að þiýsta mjög á að
„Það er von margra að
stjórnvöld sem bera
ábyrgð á rekstri SR
geri allt sem í þeirra
valdi stendur til þess
að setja þessari starf-
semi ytri skilyrði þann-
ig að verksmiðjurnar
hafi sömu rekstrarskil-
yrði þrátt fyrir mis-
munandi eignarform.“
rekstrargrandvöllur þessa atvinnu-
fyrirtækis verði tryggður sem best.
Á undanfomum ámm hafa
loðnuverksmiðjur í vaxandi mæli
farið að framleiða svokallað gæða-
mjöl sem hægt er að vinna úr fisk-
eldisfóður. Fjórar loðnuverksmiðjur
á Krossanesi, Þórshöfn, Grindavík
og Hafnarfírði geta nú framleitt
þetta mjöl. En samkvæmt fréttum
frá EWOS hf. í Reykjavík og ístess
hf. á Akureyri, er ljóst að fleiri
verksmiðjur verða að fara að fram-
leiða þetta mjöl svo að hægt verði
að anna þeim mörkuðum sem þegar
em fyrir hendi í Færeyjum og Nor-
egi, svo og til þess að mæta upp-
byggingu fískeldis hér á landi, sem
stefhir f 10—12 þúsund tonn innan
fárra ára.
Þegar SR 46 var endurbyggð
árið 1985 þannig að hún er ein
fullkomnasta verksmiðja á Norður-
löndum, hljóta menn að hafa hugs-
að fyrir því að framleiða slíkt gæða-
mjöl og jafnvel úrvinnslu úr því
með fiskfóðurframleiðslu.
Atvinnumálanefnd Siglufjarðar
beindi fyrir nokkmm ámm því til
stjómar SR að þessi starfsemi yrði
sett af stað hjá verksmiðjunni á
staðnum, en því miður varð ekki
af því þá.
Éins og horfír í uppbyggingu
fískeldisstöðva hérlendis er ört vax-
andi markaður innanlands fyrir
þessa framleiðslu auk útflutnings.
Mikil verðmætaaukning loðnu-
mjölsins er við þessa framleiðslu.
Einnig má benda á aukna atvinnu-
möguleika, t.d. vinna 23—31 maður
hjá ístess hf. við þessa framleiðslu
sem hófst ekki fyrr en vorið 1987.
Það er von margra að stjómvöld
sem bera ábyrgð á rekstri SR geri
allt sem í þeirra valdi stendur til
þess að setja þessari starfsemi ytri
skilyrði þannig að verksmiðjumar
hafí sömu rekstrarskilyrði þrátt fyr-
ir mismunandi eignarform.
Fram hefur komið hjá Halldóri
Ásgrímssyni, sjávarútvegsráðherra,
að á næsta ári verði að draga úr
veiðum á þorski, karfa og rækju,
þar sé um mjög vandasamt verk-
efni að ræða sem menn hafí mjög
miklar áhyggjur af.
Án efa er um umtalsverðan hag
fyrir okkur að nýta loðnumjölið til
aukinnar verðmætasköpunar, þann-
ig að þeir möguleikar sem í þessu
felast fyrir ríkisverksmiðjumar
verði skoðaðir I alvöm, jafnframt
því sem einkaverksmiðjur og verk-
smiðjur í sameignarformi takist á
við þetta verkefni.
Höfundur er veitustjóri á Siglu-
Srði og varaþingmaður Fram-
sóknarflokksins í Norðurlands-
kjördæmi vestra.