Morgunblaðið - 19.01.1990, Blaðsíða 32

!
32
06GI HAUHM .01; ;rjOAQUT3Ö’;t UlUAJflMUOÍlOf/I
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 1990
ÞINGBREF
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Þingmál í saltpækli áramóta
Þrír þingmánuðir
framundan
Alþingi hefur stðrf á ný 22.
þessa mánaðar, að Ioknu jóla-
og áramótaleyfi. Framundan
eru rúmir þrír starfsmánuðir
þess.
Stafsáætlun þingsins stendur
til þess að þinglausnir verði
með fyrra fallinu, eða 27. apríl
nk. Það eru trúlega sveitar-
sljórnarkosningar, sem fram
eiga að fara 26. maí nk., er
ráða tímasetningu þinglausna
svo snemma vors.
Margir spyija við upphaf nýs
árs, hvert verði svipmót þing-
starfa næstu vikur. Sem og
hvort ríkisstjórn Steingríms.
Hermannssonar lifí af árið 1990
— og þá trúlega kjörtímabilið.
Hvert verður svipmót þing-
starfanna fyrstu vikumar á nýju
starfsári?
Nokkur þingmál, sem stjómar-
liðar lögðu kapp á að knýja í gegn
um þirigið fyrir jólin, vóm sett í
salt í önnum síðustu starfsdaga
þingsins á nýliðnu ári. Þessi mál
setja trúlega svip sinn á þingstörf-
in fyrstu starfsvikur hins nýja árs.
Þeirra á meðal em stjómar-
frumvörp um nýtt umhverfis-
málaráðuneyti, þ.e. fmmvarp til
breytinga á lögum um Stjómarráð
Islands og frumvarp til breytinga
á lögum um náttúruvernd. Enginn
vafi er á því að umhverfismál
verða í hópi forgangsmála hjá
þjóðum heims á komandi árum
og áratugum. Það er hinsvegar
mikilvægt fyrir smáþjóð með
margra milljarða króna ríkissjóðs-
halla, að efna ekki til nýrrar „út-
gjaldaverksmiðju" í ríkisbúskapn-
um, heldur láta hyggindi og að-
hald ráða ferð. Vinnulag stjórnar-
flokkanna við undirbúning þessa
stóra máls lofar alls ekki góðu
að þessu leyti. Þetta mál hefur á
brattan að sækja ef ekki verður
leitað sátta um það milli stjómar
og stjórnarandstöðu.
Þá var sett í salt fram yfir
áramótin stjórnarfmmvarp um
skatt á orkufyrirtæki, sem trúlega
fer beina leið út í verðlagið, ef
fram gengur. Sú stefna var mörk-
uð á sínum tíma að undanþiggj'a
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Júlíus Sólnes, ráðherra Hag-
stofu Islands. Stjórnarfrum-
varp um umhverfismálaráðy-
neyti, sem trúlega heyrir undir
hann, verður eitt meginmálið á
fyrstu þingvikum hins nýja árs.
orkufyrirtæki tekjuskatti, m.a. til
hemja almennt orkuverð. Það
þótti ekki hyggilegt eða við hæfi
að ríkið skattlegði fólk og fyrir-
tæki „gegn um“ sveitarfélögin,
en dreifing orkunnar er í þeirra
höndum. Nú hefur ríkisvaldið tek-
ið upp nýja stefnu, að því er virð-
ist til að seilast til tekjuöflunar
hjá þjónustufyrirtækjum
Rey kj avíkurborgar.
Þriðja stjórnarmálið í saltpækli
áramóta felur í sér umtalsverða
hækkun á bifreiðagjaldi umfram
almenna verðuppfærslu. Þessi
hækkun þýðir 550 m.kr. nýjan
skattbagga á eigendur bifreiða.
Ef frumvarpið nær fram að ganga
sækir bifreiðagjaldið hvorki meira
né minna en 1.290 m.kr. í vasa
bifreiðaeigenda 1990. Heildar-
tekjur ríkissjóðs í bifreiðasköttum,
þ.e. benzíngjaidi, þungaskatti og
bifreiðagjaldi, væru þá komnar
upp í 5.500 m.kr. á hinu nýja
ári. Ekki léttir sú skattbyrðin
rekstur heimilanna í landinu.
II
Hver er staða ríkisstjórnarinnar
við upphaf nýs árs?
Þar um eru skiptar skoðanir.
Hún hefur styrkzt út á við með
aðild Borgaraflokksins, þ.e. með
hreinum meirihluta á þingi. Inn-
byrðis kann hún að hafa veikzt,
enda fleiri og ólíkari sjónarmið
að sætta á stjórnarheimilinu eftir
en áður.
Ytri aðstæður á hinu nýja ári,
sem móta framvinduna í atvinnu-
og efnahagsbúskap þjóðarinnar,
ráða nokkru um heilsufar og
lífdaga stjórnarinnar. Hóflegir og
raunhæfir kjarasamningar, sem
taka mið af efnahagslegum veru-
leika í samfélaginu, með og ásamt
nýju álveri, sem hvort tveggja
kann að vera í farvatninu, gætu
búið henni betra „starfsumhverfi“
um sinn. Hvort það dugar til þess
að hún rísi undir sjálfskaparvítum
og öðrum viðblasandi vanda skal
ósagt látið.
Vandinn, sem við er að etja,
er m.a. þessi: 1) erlendar skuldir
(sem verða um 50% af lands-
framleiðslu 1990), 2) halli á við-
skiptum við útlönd (sem getur
orðið milli 9 og 10 milljarðar
1990), 3) halli á ríkissjóði (sem
var 5.000-6.000 m.kr. 1989 og
verður trúlega töluvert meiri
1990), 4) taprekstur atvinnuvega
(með áframhaldandi gjaldþrotum
fyrirtækja), 5) vaxandi atvinnu-
leysi (spár stóðu til þess að
5.000-6.000 manns gengju at-
vinnulausir á fyrstu vikum þessa
árs), 6) verðbólga (sem var 25%
1989 en erfitt er að spá í 1990),
7) nýtt metár í skattheimtu á fólk
og fyrirtæki og 8) sundurlyndið á
stjórnarheimilinu.
mwm
Danshljómsveitín
„okkar“ með
Carli Möller
leikur fyrir dansi
í kvöld frá kl.
22.00.
Gestasöngvari Danshússins verður
enginn annar en
Haukur Morthens,
sem syngur sínar sígildu perlur.
Rúllugjald kr. 750,-
Lokað
vegna
einkasamkvæmis
FTym. igJAND-
KASKÖ
leikur í kvöld.
ftHOTEL-ö'
nucuwA /v Hom
Opiö öll kvöld til kl. 1.00
Klaufaskapur á hafsbotni
Kvikmyndir
Amaldurlndriðason
Neðansjávarstöðin („De-
epstar Six“). Sýnd í
Regnboganum. Leik-
stjóri: Sean S. Cunning-
ham. Aðalhlutverk:
Taurean Blacque, Nan-
cy Everhard, Greg Evig-
an og Nia Peeples.
Á undan Hyldýpi James
Camerons voru sýndar
tvær spennumyndir í
Bandaríkjunum, sem
gerðust neðansjávar, „The
Leviathan“ og Neðansjáv-
arstöðin, sem nú er sýnd
í Regnboganum. Ekki veit
ég um fyrri myndina en
þessi sýnir það helst
hvílíkur yfirburðaniaður
Cameron er.
í Neðansjávarstöðinni
er hópur karla og kvenna
að koma fyrir kjarnorku-
flaugum á hafsbotni þegar
þeir sprengja upp helli
sem í dvelur skrýmsli, er
ræðst á stöðina.
Úr þessu má örugglega
vinna spennandi þriller en
það er ekki gert hér. Flest
það sem fram kemur í
myndinni hefur maður séð
áður og betur gert, per-
sónugerðirnar eru gamal-
kunnar og skrýmslið sjálft
fær hvergi að njóta sín
sem skyldi og skapa þann
ótta og þá spennu sem er
aflgjafi svona mynda.
Þar fyrir utan hefur
maður litla tilfinningu fyr-
ir umhverfi og kringum-
stæðum; að við erum á
hafsbotni. Nokkur módel-
atriði eru tekin utan stöðv-
arinnar en atburðarásin
fer að mestu fram inni í
stöðinni og gefur litla hug-
mynd um þær hættulegu
aðstæður sem fólkið ætti
að vera í. Þar vantar ekki
aðeins spennu heldur líka
æsing og skelfingu í liðið.
Og þegar sami maðurinn
er svo óheppinn að
sprengja 20 megatonna
kj arnor kusprengj u,
hleypa skrýmslinu inn í
stöðina og drepa félaga
sinn, allt í einstöku klúðri,
er maður farinn að hlægja
upphátt.
I lokin sleppa svo þau
sem maður sá strax að
slyppu, en ekki fyrr en
eftir loka-lokaatriðið.
Neðansjávarstöðin er
þannig enn ein myndin
undir meðallagi, hún á
kannski sínar stundir en
þær eru fáar og óveruleg-
ar.
„MISTERY NIGHT“
Q^í&ftcn
í fyrsta sinn á íslandi:
Dulúölegt og magnaö
atriðifrá
Austurlöndum fjær.
Sýningin hefst
stundvíslega kl. 24.00.
20 ára aldurstakmark.
800 kr.
Rúnar Þór og
hljómsveit
spila fyrir dansi
Starfsmannafélag
Álversins með vetrargleði.
Allir velkomnir.
NILLA BAR
Bomsurnar spila.
Jóhann Helga og Pétur
Kristjónss.
Opið frá 18-03.