Morgunblaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1992
íslendingar eru of
heimskir fyrir EES
eftir Kjartan
Norðdahl
Utanríkisráðherra telur íslenzku
þjóðina of heimska til þess að henni
sé treystandi til að meta EES-samn-
inginn í þjóðaratkvæðagreiðslu.
í leiðurum DV 26. ágúst og 12.
september sl., Tímans 25. ágúst sl.
og Degi á Akureyri 26. ágúst sl. er
þessi athyglisverða skoðun ráðherr-
ans rækilega rakin. Hafí einhver
vafi leikið á um skoðun ráðherrans
á vitsmunastigi alþýðu ísiands er sá
vafí horfínn með nýjustu yfirlýsingu
hans, sem er á þá leið, að menn
geti fengið að greiða atkvæði um
það í þjóðaratkvæðagreiðslu eftir ca.
2 ár, hvort segja eigi samningnum
upp!
Þetta er svona álíka, eins og
kvennalistaþingmaðurinn Ingibjörg
Sólrún hefur bent á, eins og ef þeini
sem voru á móti byggingu Perlunnar
og Ráðhússins, hefði verið boðið upp
á, að eftir svona tvö ár mættu þeir
ákvéða hvort rífa ætti húsin niður!
Fyrir nú utan, að svona uppá-
stunga er einungis til þess gerð að
gera gys að almenningi, hefur
stjómarandstaðan þegar lýst því
yfir, að komist hún í valdastólana
ætli hún ekki að segja EES-samn-
ingnum upp.
Það má segja, að þetta sé eins
konar lokaáfangi í stórbrotinni yfir-
lýsingareið utanríkisráðherra vegna
þessa merkilega máls.
Hver sá, sem beitt hefur sér gegn
EES eða haldið uppi gagnrýni á
EES, gerir það, að mati ráðherrans,
af vanþekkingu og misskilningi, eða
vegna þess að hann vill einangra
ísland og gera það að Albaníu norð-
ursins, eða af því að hann er svo
Iangt á eftir öllum hugsandi mönn-
um, að hann ætti í rauninrii að ganga
um á kúskinnsskóm fýrri alda eins
og þær Kvennalistakellingar.
Meðreiðarsveinn hans, virðulegur
forsætisráðherra, hefur svo bætt við
yfirlýsingarnar og áminnt þjóðina
um að vera ekki að horfa - með
heimóttarsvip - til annarra landa.
Og núna um daginn datt sú óborgan-
lega setning upp úr forsætisráð-
herra, aðspurður um þjóðaratkvæða-
greiðslu, að það væri nú ekki aiveg
nógu gott því þá gæti þjóðin - „kom-
izt með puttana í málið"!
Og nú hefur þeim ráðherragáfna-
ljósunum borizt óvæntur liðsauki.
Enginn annar en hann Bent Koch,
ritstjóri danska dagblaðsins Fyens
Stifttidende - og íslandsvinur, lýsti
því yfir í DV 24. okt. sl. að ekkert
sé að marka þjóðaratkvæðagreiðsl-
ur, „það er vegna þess að maður
veit aldrei nákvæmlega um hvað
fólk er að greiða atkvæði", segir hr.
Koch.
En er það þá ekki merkilegt, að
einmitt af því að sú lýðræðislega
aðferð var viðhöfð í heimalandi
Kochs, að leyfa kjósendum að greiða
atkvæði í þjóðaratkvæðagreiðslu um
Maastricht, er nú verið að fjalla um
að opna EB, hætta öllu pukri og
gera alla- ákvarðanatöku lýðræðis-
legri - þökk sé nei-urunum í Dan-
mörku (þ.e. hinum heimska lýð), en
ekki stjómmálamönnunum.
Þetta hefur meira að segja haft
þær afleiðingar hér heima, að hún
Ingibjörg Sólrún, sem að eigin sögn
hefur lengi staðið klofvega á EES-
girðingunni, þorir nú að stökkva af
henni, EES-megin og jafnvel EB-
megin!
Allt vald spillir
Sagt hefur verið að allt vald spilli
og alræðisvald gerspilli. Það er áreið-
anlega mikill sannleikur í þessu fólg-
inn, eins og sagan hefur reyndar
margsannað.
Vægustu einkennin lýsa sér í því,
að sá, sem nær völdum eða kemst
í einhverja lykilaðstöðu í þjóðfélag-
inu, byijar fljótlega á því að þykjast
vera yfir aðra þjóðfélagsþegna haf-
inn, en verstu einkennin eru að við-
komandi hreinlega kúgar þegnana.
Hér á landi finnast þó nokkrir
einstaklingar, sem virðast illa haldn-
ir af hinum vægari einkennum valda-
sýkinnar og hrokans, sem ávallt
fylgir með, þ.e. þykjast þess um-
komnir að hefja sig yfir aðra og
vera einmitt þeir, sem eigi „að hafa
vit fyrir öðrum“.
Einn slíkur er undirtylla utanrík-
isráðherra, svonefndur - aðstoðar-
maður.
Undirtyllan
í Mbl. hinn 9. sept. sl. með yfir-
skriftinni - Af lýðskrumi - kemst
undirtyllan að þeirri niðurstöðu, að
þeir, sem eru á móti - „lýðræðislegu
samrunaferli í Evrópu", séu haldnir
slíkri formyrkvun hins pólitíska hug-
arfars að skelfílegt sé, „þeir sem
þannig tala telja sig greiniíega ekki
lifa á öld upplýsinga frekar en þeir
gerðu austurríski húsamálarinn eða
guðfræðingurinn frá Georgíu".
Ef einhver skyldi nú ekki skilja
það er undirtyllan hér að líkja and-
stæðingum EES við þá félaga Hitler
og Stalín!
í annarri grein í Mbl. með yfir-
skriftinni - „Þjóðaratkvæði er þarf-
laust“ - hinn 22. okt. sl. kemst
undirtyllan að annarri merkilegri
niðurstöðu, en hún er sú, að þótt
jafn viðamikill samningur og EES-
samningurinn er, hljóti alltaf að inni-
halda mikið af - álitamálum - þá
sé það vissulega ekki kjami málsins
- „ ... heldur aukaatriði, sem er
aðeins tímasóun að beina athygli
sinni um of að,“ (leturbr. mín).
„Aukaatriðin“
En hver skyldu þau nú vera, þessi
- álitamál - sem eru aukaatriði að
mati „aðstoðarmanns" utanríkisráð-
herra?
Þau eru t.d. þessi:
1. Vilja íslendingar vera með í hinu
„lýðræðislega" samrunaferli
Evrópu?
2. Er EES-samningurinn brot á
stjórnarskrá íslands?
3. Hversu mikið valdaframsal á sér
stað með samningnum?
4. Er það boðlegt íslenzku lýðræði
að afgreiða þennan samning
með einföldum meirihluta á Al-
þingi, þegar hin Norðurlöndin
beita auknum meirihluta?
5. Hvar er hið ítarlega áhættumat,
sem Alþingi lofaði að gera varð-
andi þennan samning?
6. Hver er aðalávinningurinn af
aðild íslands að samningnum
og hvernig er hann reiknaður
• út?
7. Hvaða trygging er fyrir því, að
hingað streymi ekki útlendingar
í leit að vinnu, sbr. hið mikla
atvinnuleysi í EB-ríkjunum?
8. Við hvaða mörk ætlar ríkis-
stjórnin að miða, ef hún hyggst
beita öryggisfyrirvaranum?
9. Hvar erú útreiknaðar líkur á því
að ungt fólk hér á landi komist
í atvinnu í Evrópu sbr. títtnefnt
atvinnuleysi þar, einkum hjá
ungu fólki?
10. Hvemig ætla íslenzk stjómvöld
að hindra að fasteignir, þar með
taldar hlunnindajarðir hér á
landi, verði ekki keyptar upp
af erlendum auðkýfingum?
11. Hefur farið fram faglegt mat á
því, hvernig íslenzk stjórnvöld
eigi að stuðla að vemdun ís-
lenzkra séreinkenna og íslenzks
þjóðararfs, þegar landið hefur
verið opnað upp á gátt með fjór-
frelsinu?
Rúmsins vegna er ekki pláss til
þess að fara ofan í öll þessi álitamál
(sem eru auðvitað miklu fleiri) en
þó verð ég að gera stuttar athuga-
semdir við tvö þeirra.
Um kaup á landi o.fl.:
Um þetta atriði sagði Halldór
Blöndal, landbúnaðarráðherra, niðri
á Alþingi að bæði fyrri og núver-
andi ríkisstjórn væri með allt niður
um sig í málinu.
Ekkert mál, segir utanríkisráð-
herra, við setjum bara girðingar.
En hvaða álit hefur landbúnaðarráð-
herra á uppsetningu girðinganna nú?
í Mbl. 28. ágúst sl. segir: „Hall-
dór sagði að á þessari stundu lægju
ekki fyrir fullnægjandi upplýsingar
um að slíkt sé heimilt."
Og í blaðinu Degi á Akureyri seg-
ir hinn gijótharði EES-sinni, Tómas
Ingi Olrich alþingismaður, - „Vem-
legur galli á EES-samningnum“, og
ennfremur: „Ef við viljum sam-
þykkja samningana verðum við að
finna einhveija leið framhjá þessu“!
Síðan hef ég ekki heyrt hann
minnast á þetta mál meir.
Um ávinninginn:
Meginávinninginn af EES segir
utanríkisráðherra vera á sviði sjáv-
arútvegsins. Hvemig má það þá
vera, að á nýafstöðnu fiskiþingi,
klofnuðu fulltrúar þess í tvennt í
Kjartan Norðdahl
„Það er alveg skiljan-
leg't að fólk sé ekki
mikið að hafa fyrir að
kynna sér mál, sem það
veit að það hefur ekk-
ert vald yfir, fær engu
um breytt og er ekkert
spurt um.“
afstöðu sinni til samningsins? Helm-
ingurinn vildi vísa málinu til þjóðar-
atkvæðis en hinn helmingurinn vildi
láta samþykkja samninginn.
Meira að segja hinn þjóðkunni
bjargvættur og þjóðarsáttarmeistari,
Einar Oddur, vill leyfa fólkinu í land-
inu „komast með puttana í málið“
og hefur einnig bent á að sökum
þess hve sjávarútvegsfýrirtæki á ís-
landi eru skuldsett geti EES hæg-
lega snúizt upp í martröð.
Þj óðaratkvæðagreiðsla
í hinum EFTA ríkjunum er EES-
samningurinn afgreiddur ýmist með
auknum meirihluta á þjóðþingunum
eða með þjóðaratkvæðagreiðslu. Hér
á landi á að afgreiða hann með ein-
földum meirihluta á þingi rétt eins
og verið væri að samþykkja ný um-
ferðarlög.
Finnst alþingismönnum þetta
virkilega við hæfi?
Sú skoðun að hinn almenni kjós-
andi sé óhæfur til þess að taka skyn-
samlega afstöðu til samnings af
þessu tagi er kolvitlaus, eins og
nýleg dæmi frá Danmörku og Frakk-
landi hafa rækilega sannað. Eftir
atkvæðagreiðsluna í Danmörku um
Maastricht var fólkið spurt af hveiju
það hefði neitað samningnum og þá
svaraði það því til að of mikið full-
veldisafsal hefði verið fólgið í samn-
ingnum að það vildi ekki sjá af
dönsku krónunni og að það óttaðist
of óhindraðan innflutning útlendinga
og flóttamanna, en ekki því að það
hefði verið svo óánægt með ríkis-
stjórnina og tók ekki undir með því
að stjómin ætti að segja af sér.
Ef fólk veit að það á að taka af-
stöðu í þjóðaratkvæðagreiðslu, þá -
og þá fyrst, kynnir það sér af alvöru
málið í öllum aðalatriðum, sbr. til
hliðsjónar að í Danmörku og Frakk-
landi komust öll rit og bæklingar
sem fjölluðu um Maastricht á met-
sölulista og það þótt ókeypis upplýs-
ingarit hefðu verið send inná hvert
heimili, eins og Mitterrand Frakk-
landsforseti lét gera.
Það er alveg skiljanlegt að fólk
sé ekki mikið að hafa fyrir að kynna
sér mál, sem það veit að það hefur
ekkert vald yfir, fær engu um breytt
og er ekkert spurt um.
Það er alkóliólisti
í hvem fjölskyldu
eftirMarinó
Þorsteinsson
Ég hef eins og fleiri fylgst með
þeirri óhugnanlegu þróun sem orðið
hefur á fíkniefnaneyslu og ofnotkun
vímuefna hér á landi og þeim
hörmulegu afleiðingum sem slíkt
hefur í för með sér. Dág eftir dag
flytja fjölmiðlar fréttir af glæpum
og slysum sem rekja má beint eða
óbeint til neyslu vímuefna. Því hefur
meira að segja verið haldið fram
að 90% þeirra sem gista fangelsin
hafi framið afbrot sín undir áhrifum
áfengis eða annarra vímuefna.
En þetta er eingöngu það sem út
á við snýr. Fjölmiðlar skýra eðlilega
ekki frá hinni þöglu baráttu sem á
sér stað inni á heimilum virkra alkó-
hólista og fíkniefnaneytenda. Þeir
segja okkur ekki frá angistinni, von-
leysinu, einangruninni og niðurlæg-
ingunni sem endar allt of oft með
upplausn fjölskyldunnar og setur
mark sitt á meðlimi hennar, mark
Electrolux í s s k á p
sama verö

um land allt

HUSASMIÐJAN
Ili'iniasmiójan
og sölustaðir um land allt.
sem varir lengi og jafnvel ævilangt.
Þetta gerist þrátt fyrir það að
allir þeir sem þurfa og vilja geta
leitað til meðferðarstofnana á kostn-
að þjóðfélagsins.
Þetta gerist þrátt fyrir það að
íslenskar meðferðarstofnanir séu
meðal þeirra bestu í heiminum.
Þetta gerist líka þótt AA-samtök-
in hérlendis séu öflugri en víða ann-
ars staðar og hafi breiðst út til allra
byggðarlaga landsins.
Þetta gerist líka þótt fólk hér sé
almennt upplýstara um einkenni
alkóhólisma en annars staðar ger-
ist, þökk sé þessum aðilum og öðrum
sem lagt hafa hönd á plóginn þótt
seint verði nóg gert.
Þetta gerist líka, þrátt fyrir það
að fjöldi þeirra sem náð hafa aftur
tökum á lífi sínu með hjálp AA-sam-
takanna eða annarra sé slíkur, að
hver einasta fjölskylda á íslandi
þekkir til einhvers þeirra. En eitt
af því sem AA-samtökin benda liðs-
mönnum sínum á er einmitt að þeim
beri að hjálpa öðrum alkóhólistum
sem enn þjást.
Hvað er það sem veldur því að
fleiri og fleiri verða vímuefnum að
bráð, sjálfum sér, aðstandendum
sínum og öðrum til ómældrar ógæfu
og þjóðfélaginu til fjárhagsbyrði?
Sjálfsagt finnast fleiri en eitt svar
og aðrir til þess hæfari geta svarað
þessu. En það sem upp úr stendur
er sú staðreynd, að þessi erfiði vandi
stækkar og það verður að spoma
við fótum.
Það gerist hins vegar ekki með
því að fækka þeim meðferðarstofn-
unum sem fyrir hendi eru, eins og
stjórnvöld hafa boðað. Þvert á móti
verður að snúa vörn í sókn, styrkja
þær og gera þeim kleift að fylgjast
með því sem best gerist á þessu
sviði; auka fræðslu fyrir aðstand-
endur, bæta löggæslu og fíkniefna-
eftirlit og síðast en ekki síst þarf
að stórauka fyrirbyggjandi aðgerðir
s.s. með fræðslu í skólum og þess
háttar.
Þá er ég kominn að því, sem var