Morgunblaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1992
ASÍ, BSRB, Stéttarsamband bænda og Neytendasamtökin
Kröfur um þjóðarat-
kvæðagreiðslu ítrekaðar
FORYSTUMENN Alþýðusambands íslands, Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, Stéttarsambands bænda og Neytendasamtakanna
boðuðu í gær til blaðamannafundar þar sem ítrekaðar voru kröfur
þessara samtaka um þjóðaratkvæðagreiðslu um samninginn um
evrópskt efnahagssvæði. Stéttarsamband bænda hefur eitt þessara
samtaka hafnað samningnum um evrópska efnahagssvæðið. Hin
samtökin þrjú hafa ekki tekið efnislega afstöðu til samningsins, en
í máli Ásmundar Stefánssonar, forseta ASÍ, kom fram að á þingi
ASÍ í þessum mánuði yrði lögð fram tillaga frá miðstjórn þar sem
stuðningi við samninginn væri lýst.
Haukur Halldórsson formaður
Stéttarsambands bænda sagði að
kröfur ofangreindra samtaka um
þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-
samninginn væru ítrekaðar nú þar
sem reiknað væri með að í dag,
fimmtudag, yrði tillaga um þjóðar-
atvæðagreiðslu afgreidd á Alþingi.
„Öll hafa þessi fjöldasamtök álykt-
að í þá átt að það beri að efna til
þjóðaratkvæðagreiðslu um þennan
EES-samnjng og það sé ekki
þolanlegt annað en að svo yfir-
gripsmikill samningur verði borinn
undir þjóðina í Heild og hún fái að
Skorað á
þingmenn að
endurskoða
afstöðu sína
STJÓRN Fulltrúaráðs sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík kom
saman í gær og gerði eftirfar-
andi samþykkt:
Stjórn Fulltrúaráðs Sjálfstæðis-
félaganna í Reykjavík styður af-
stöðu þingflokks Sjálfstæðisflokks-
ins og ríkisstjómar um að ekki skuli
efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu um
aðild íslands að Evrópska efnahags-
svæðinu.
Stjómin tekur undir þau rök sem
fram em færð fyrir þeirri niður-
stöðu í nefndaráliti 1. minnihluta
alsheijamefndar. Jafnframt harm-
ar stjómin, að ekki skuli allir þing-
menn Sjálfstæðisflokksins í Reykja-
vík styðja þessa afstöðu þingflokks
Sjálfstæðisflokksins og ríkisstjóm-
arinnar. Skorar stjómin á þá tvo
þingmenn sem hér um ræðir að
endurskoða afstöðu sína og greiða
atkvæði gegn tillögu til þingsálykt-
unar um þjóðaratkvæðagreiðslu.
segja sitt um samninginn," sagði
Haukur.
Ásmundur Stefánsson sagði ASÍ
ekki hafa tekið endanlega afstöðu
til EES-samningsins sem slíks, en
í máli hans kom fram að á þingi
Alþýðusambandsins sem haldið
verður eftir þijár vikur yrði lögð
fram tillaga frá miðstjórn ASÍ um
stuðning við samninginn. Hann
sagði að sér finndist nauðsynlegt
að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu
vegna þess ágreinings sem uppi
væri um stjómarskrárþátt málsins.
„Ég teldi það fullkomlega óveij-
andi ef Alþingi tæki ákvörðun í
máli sem deilt er um hvort beitt
sé við stjórnarfarslegra réttri að-
ferð, og væri jafnframt í óvissu
um meirihluta eða minnihluta í
afstöðu þjóðarinnar. Ég tel því að
það sé í rauninni lágmarks tillit
af hálfu Alþingis að það láti fara
fram þjóðaratkvæðagreiðslu um
málið þannig að það sé fullkomlega
ljóst hver afstaða þjóðarinnar er,“
sagði hann.
EGGERT Haukdal alþingismað-
ur segist ekki hafa ákveðið
hvernig hann muni greiða at-
kvæði þegar tillaga stjórnarand-
stæðinga um þjóðaratkvæða-
greiðslu um EES-samninga verð-
ur tekin til afgreiðslu á Alþingi.
Egill Jónsson neitar að segja frá
sinni afstöðu og ekki var hægt
að leita eftir afstöðu Matthíasar
Bjarnasonar þar sem hann var
veikur í gær. Spurningar um
stöðu ríkisstjórnarinnar í þessu
máli hafa vaknað í ljósi þess að
tveir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins í Allsherjarnefnd, Eyj-
Ögmundur Jónasson formaður
BSRB sagði að ljóst væri að sumt
í fullyrðingum um EES-samning-
inn stangaðist fullkomlega á, og
BSRB liti svo á að slíkar mótsagn-
ir þyrfti að skýra, og til að knýja
fram þær skýringar væri þjóðarat-
kvæðagreiðsla og umræða í tengsl-
um við hana heppilegasta leiðin.
„Ég held að það sé engin tilviljun
að á síðustu dögum og vikum hef-
ur umræðan um EES orðið mark-
vissari, jafnframt því sem áhugi
almennings á málefninu hefur auk-
ist. Skoðanakannanir benda til
þess að yfír 70% þjóðarinnar sé
fylgjandi því að málið sé afgreitt
með þjóðaratkvæðagreiðslu, þann-
ig að hér er um að ræða lýðræðis-
lega kröfu, og mér fínndist það
bera vott um forræðishyggju af
versta tagi að virða vilja þjóðarinn-
ar að vettugi,“ sagði Ögmundur.
Jóhannes Gunnarsson, formaður
Neytendasamtakanna, sagði sam-
tökin sem slík ekki taka efnislega
afstöðu til samningsins í heild, en
ekki síst vegna þess hve umdeilt
það væri að samningurinn stæðist
stjórnarskrána teldi hann það veikt
að ætla að samþykkja samninginn
með mjög tæpum þingmeirihluta.
„Það er ljóst að meirihluti þjóðar-
innar vill þjóðaratkvæðagreiðslu
um þennan samning og ég tel það
fráleitt ef stjómmálamenn ætla að
hundsa þann skýra vilja þjóðarinn-
ar,“ sagði Jóhannes.
ólfur Konráð Jónsson og Ingi
Björn Albertsson, styðja tillögu
stjórnarandstöðunnar.
Eggert Haukdal segist ekki hafa
trú á því að tillaga um þjóðarat-
kvæði nái fram að ganga á Al-
þingi, til þess þurfi fimm þingmenn
stjómarflokkanna að greiða henni
atkvæði. Eggert segir að afstaða
sín til EES-samningsins sjálfs hafí
lengi verið ljós, hann sé andsnúinn
honum. Hins vegar sé þjóðarat-
kvæðið sérstakt mál og komi af-
staða sín í ljós við atkvæðagreiðsl-
una.
Þjóðaratkvæði um EES
Eggert segist óákveðinn
16% aukning* á umsóknum
um lán úr Iðnlánasjóði
Hagnaður fyrstu níu mánuði ársins 53,7 milljónir króna
UM 16% aukning varð á umsókn-
um um lán úr Iðnlánasjóði fyfstu
níu mánuði ársins samanborið
við sömu mánuði í fyrra og alls
bárust umsóknir um lán að upp-
hæð 2.996 milljónir króna þetta
tímabil. Útborguð lán námu 1.443
milljónum króna fyrstu níu mán-
uðina sem er 13% aukning frá
sama timabili í fyrra og óaf-
EKKI var hægt að ná sambandi
við 1.800 símnotendur í Mos-
fellsbæ í gær frá því snemma að
morgni til klukkan 18 að kvöldi,
vegna bilunar í símstöðinni í
Mosfellsbæ.
greidd samþykkt lán voru 537
milljónir króna sem er 56%
hærra en árið áður. Þetta kemur
meðal annars fram í fréttabréfi
Iðnlánasjóðs sem er að koma út
um þessar mundir.
Ennfremur kemur fram að aukin
eftirspurn eftir lánsfé stafi af því
að lánað hefur verið til nýrra við-
skiptamanna sem ekki höfðu að-
Bilunin náði til allra símanúmera,
sem byrja á 666 eða 667. Að sögn
Skúla Jónssonar hjá bilanaþjónustu
Pósts og síma, gekk erfiðlega að
finna bilunina, sem varð í eldri hluta
símstöðvarinnar.
gang að lánum úr sjóðnum áður.
Þar beri hæst útlán til aðgerða til
að auka hollustuhætti og bæta
starfsumhverfí. Helstu lántakendur
séu sveitarfélög og fyrirtæki þeim
tengd og í mörgum tilvikum sé um
fjárfestingu í sorpeyðingartækjum
að ræða. Þessi lán gangi undir nafn-
inu umhverfislán og samtals nemi
þau 45% af fjárhæð umsóttra lána.
Þá kemur fram að samkvæmt
níu mánaða milliuppgjöri var hagn-
aður eftir skatta; afskriftir og fram-
lag á afskriftarreikning 53,7 millj-
ónir. Framlag til afskriftarreiknings
er 294 milljónir króna og nemur
hann þá 512 milljónum sem er um
4,3% af heildarútlánum. Niðurstöð-
ur efnahagsreiknings eru 13.586
milljónir og eigið fé 3.156 milljónir
króna. Rekstrarkostnaður er 82
milljónir sem er svipað og á sama
tíma í fyrra.
Lántökuheimildir sjóðsins á
þessu ári nema 1.600 milljónum
króna og hefur lánsfjár verið aflað
hjá þremur erlendum bönkum.
Mosfellsbær
1.800 símnotendur
sambandslausir
: ■
Spasskí var
nálægt sigri
Skák
Margeir Pétursson
BOBBY Fischer gengur afar
illa að veita Boris Spasski náð-
arhöggið í einvígi þeirra í
Belgrad. I gær tefldi Spasskí
góða skák með svörtu og var
nálægt þvi að saxa á forskot
Fischers en niðurstaðan varð
jafntefli. Staðan er nú 9-5 Fisc-
her í vil, en tíu vinninga þarf
til að sigra. Nái Spasskí að
jafna, 9-9, verður taflmennsku
hætt, verðlaunasjóðnum skipt
og einvígið lýst jafntefli. Skák-
in í gær var fjórða tækifæri
Fischers til að ljúka einvíginu,
en siðan hann náði níunda
vinningnum hefur hann teflt
fremur máttlaust, tapað einni
skák og gert þijú jafntefli.
Spasski hefur hins vegar ekki
gefið neinn höggstað á sér.
Svo virðist sem Fischer láti
öryggið sitja of mikið í fyrirrúmi
þessa dagana, virðist láta sér
nægja að bíða eftir að Spasskí
verði á síðustu mistökin. I gær
jafnaði Spasskí taflið örugglega
með svörtu og eftir tvenn mistök
Fischers komst hann út í hag-
stætt endatafl. Með harðvítugri
vörn tókst Fischer þó að halda
jafntefli.
Þrítugasta skákin verður tefld
í dag. Þá hefur Spasskí hvítt.
Hvítt: Bobby Fischer
Svart: Boris Spasskí
Spánski leikurinn
I. e4 - e5 2. Rf3 - Rc6 3. Bb5
- a6 4. Ba4 - Rf6 5. 0-0 - Be7
6. Hel - b5 7. Bb3 - d6 8. c3
- 0-0 9. h3 - Rb8
Fischer hefur gefíst upp á
uppskiptaafbrigðinu, 4. Bxc6, og
Spasskí svarar eins og við mátti
búast með hinu trausta Breyer-
afbrigði.
10, d4 - Rbd7 11. c4!?
í upphafi einvígisins hélt
Fischer sig ávallt við algengasta
framhaldið, 11. Rbd2.
II. - c6 12. cxb5 - axb5 13.
Rc3 - Bb7 14. Bg5 - b4 15.
Rbl - h6 16. Bh4 - c5 17.
dxe5 - Rxe4!
Skemmtilegur leikur sem jafn-
ar taflið fyllilega. Eftir 17. -
dxe5 18. Rbd2 hefði hvítur haft
góða stöðu.
18. Bxe7 - Dxe7 19. exd6?!
Hér lítur 19. Bd5 vel út, en
svartur jafnar taflið auðveldlega
með 19. - Bxd5 20. Dxd5 - Rg5
21. Rxg5 - hxg5 22. Dxd6 -
Hfe8. Fischer hefði þó átt að
velja þessa leið.
19. - Df6 20. Rbd2 - Rxd6
Spasskí hefur unnið peðið til
baka og Fischer er nú skyndilega
vandi á höndum. Svartur hótar
einfaldlega að koma c-peði sínu
á skrið með 20. - Hac8 og 21.
- Rb6. Nú gengur t.d. ekki að
leika 21. Dc2 - Hac8 22. Hadl
- Rb6 23. Re5 vegna 23. - c4!
24. Rdxc4 - Rbxc4 25. Rxc4 -
Rxc4 26. Bxc4 - Dc6 og svartur
vinnur mann. Fischer grípur til
örþrifaráða, eftir næsta leik hans
getur hann ekki haldið jafnvægi
í liði.
21. Rc4?! - Rxc4 22. Bxc4 -
Rb6 23. Re5 - Hae8
fyrir Fischer en láta af hendi tvo
menn fyrir hrók og peð og freista
þess að ná jafntefli.
24. Bxf7+ - Hxf7 25. Rxf7 -
Hxel+ 26. Dxel - Kxf7 27.
De3 - Dg5!
Með máthótun á g2 þvingar
Spasskí fram vænlegt endatafl.
Hann hefur sterka stöðu á
drottningarvæng og góðan kóng.
28. Dxg5 - hxg5 29. b3 - Ke6
30. a3 - Kd6 31. axb4 - axb4
32. Ha5 - Rd5 33. f3 - Bc8
34. Kf2 - Bf5 35. Ha7 - g6
36. Ha6+ - Kc5 37. Kel - Rf4
38. g3!
Peðsfórn á hárréttum tíma
sem skemmir samspil svörtu
mannanna.
38. - Rxh3 39. Kd2 - Kb5 40.
Hd6 - Kc5 41. Ha6 - Rf2 42.
g4 - Bd3 43. He6 - Kd5 44.
Hb6 - Kc5 jafntefli.
Heimasigur á HM unglinga
Argentínumaðurinn Zarnicki
varð óvænt heimsmeistari ungl-
inga 20 ára og yngri, en mótinu
lauk í Buenos Aires fyrir helgina.
Hannes Hlífar Stefánssón byijaði
vel á mótinu og var í efsta sæti
ásamt tveimur öðrum eftir átta
umferðir, en átti þá slæman kafla
og tapaði fyrir sigurvegaranum.
Hannes endaði í 13. sæti af 54
keppendum með 7 Vi v. af 13
mögulegum. Þetta kostar hann
5-10 Elo-skákstig og er ljóst að
hann vantar nokkuð upp á að
hafa 2.500 stig um áramótin. Það
er eina skilyrðið sem Hannes á
eftir að uppfylla til að verða stór-
meistari í skák. Mót sem er lokið
fyrir 1. desember reiknast með í
áramótalistann. Stigalistar Al-
þjóðaskáksambandsins birtast á
sex mánaða fresti.
Zita Rajcsanyi vinkona Bobby
Fischers var á meðal keppenda í
stúlknaflokki í Buenos Áires, en
vegnaði ekki sérlega vel. Zita
hafnaði í miðjum hópi keppenda,
en pólsk stúlka varð hlutskörp-
ust.
Zita lýsti því nýlega yfír í við-
tali við franska skákblaðið
Europe Echecs að þau Bobby
Fischer væru einvörðungu góðir
vinir. Hún sagði að Fischer væri
alls ekki maðurinn í lífi sínu held-
ur að hann væri eingöngu sinn
uppáhaldsskákmaður.