Morgunblaðið - 03.07.1996, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ
20 MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 1996_____________________________
LISTIR
Endurreisnin á
Laufás veffinum
Morgunblaðið/Ásdís
ERLINGUR og Brynja taka sporið í Skemmtihúsinu við Laufásveg.
Morgunblaðið/Ásdís
BENEDIKT Erlingsson, Peter Engkvist og Ilalldóra Geirharðs-
dóttir í æfingahléi fyrir framan Skemmtihúsið.
Það nefnist Skemmti-
húsið, hið nýreista hús
á Laufásvegi 22. Hjónin
Brynja Benediktsdóttir
og Erlingur Gíslason
hafa byggt sér hús sem
er allt í senn vinnustofa,
stúdíó, gallerí og at-
hvarf fyrir leiklistar-
starfssemi og
kennslu.Örlygnr Sig-
urjónsson hitti lista-
mennina á Laufásvegin-
um af þessu tilefni.
„BORGARYFIRVÖLD hafa nokk-
uð Iengi hvatt til þess að þétta
byggð í miðbænum," segir Brynja,
„og garðurinn við húsið okkar var
allt of stór.“
Árið 1910 byggði Oddur Gísla-
son yfirréttarmálflutningsmaður
„skemtihús", eins og það er kallað
í brunavirðingu, á lóðinni sem nú
er Laufásvegur 22. Nokkrar bréfa-
skriftir fóru á milli Odds og bæjar-
stjómar út af boðum og bönnum
sem giltu um byggingar í þá daga,
en svo fór að „skemtihúsið" fékk
að halda sér eins og Oddur hafði
byggt það.
Húsið á Laufásvegi 22 sem nú
nefnist Skemmtihúsið stendur því
á gömlum merg, en upprunalega
garðhúsið er nú komið upp á Ár-
bæjarsafn. Á þessum slóðum ólust
upp leikkonumar og systurnar
Emilía, Þóra og Anna Borg og leik-
konan Inga Einarsdóttir Laxness.
Þær em nú allar látnar en vinkona
þeirra og leikfélagi Dorothea Breið-
fjörð, ekkja Þorsteins Ö. Stephen-
sens býr nú við Laufásveginn á
níræðisaldri. Erlingur segir frá því
að eftir að þau Brynja fluttu á
Laufásveginn er þeim Borgarsystr-
um Emelíu og Þóru gengið fram
hjá og hitta Erling úti við. „Þegar
við vorum litlar telpur var okkur
einu sinni boðið inn í þennan garð
til að leika við jafnöldm okkar sem
var gestur í húsinu. Þá komum við
í „skemtihúsið" og var boðið upp
á piparkökur og límonaði.“ „Hver
veit nema við bjóðum upp á það
sama þegar við höldum síðbúið rei-
sugilli,“ bætir Brynja við.
Fjölbreytt notkun
Hafist var handa við að byggja
Skemmtihúsið í fyrrasumar og seg-
ir Brynja að mikil áhersla hafi ver-
ið lögð á að valda sem minnstu
jarðraski við bygginguna. „Arkí-
tekt hússins er Magnús Skúlason,
sem býr sjálfur á næsta horni en
auk hans nutum við aðstoðar snill-
inga úr hinum ýmsu iðngreinum
til að húsið félli sem best að um-
hverfinu,“ segir Brynja.
Þegar gengið er inn í Skemmti-
húsið frá götunni blasa við allstór
salarkynni og hátt er til lofts þar
sem opið er upp í íjáfur. Einn
gluggi er á vesturgaflinum og
svaladyr opnast til norðurs. í hús-
inu eru tveir salir hvor á sinni
hæðinni og geta báðir salirnir orðið
athvarf fyrir fjölbreyttar menning-
aruppákomur. Brynja lýsir því yfir
ánægju með undangengið bygging-
arferli. „Þetta hefur verið mjög
ánægjuleg lífsreynsla," segir hún
og tekur sporið með Erlingi bónda
sínum.
Nútímalegir upplesarar
Benedikt Erlingsson, leikari og
sonur Erlings og Brynju, var að
æfa leikrit með samverkafólki sínu
þeim Peter Engkvist leikstjóra og
Halldóru Geirharðsdóttur leikkonu
þegar blaðamann bar að garði og
þau tóku sér hlé til að segja frá
verkinu.
„Þetta er fjörlegur gleðileikur
upp úr Gunnlaugssögu,“ segir
Benedikt, sem fékk hugmyndina
að verkinu fyrir nokkrum árum.
„Þetta er einleiksform sem á að
varpa nýju ljósi á dramað í sög-
unni,“ bætir hann við. En hvernig
er hægt að búa til gleðileik úr
harmrænni sögu? Peter svarar því
til að harmrænir atburðir geti orðið
kímnir þegar þeir eru skoðaðir úr
fjarlægð. „Þegar maður lítur til
baka í eigin lífi þá getur maður
jafnvel hlegið að atburðum sem
voru manni mikil áþján. Lykilhugs-
unin er sú að harmrænir atburðir
geta orðið svo skemmtilegir eftir
að þeir hafa átt sér stað og með
þá afstöðu leggjum við upp í þessa
vinnu, “ segir Peter.
„Við ætlum okkur að flytja
Gunnlaugssögu á okkar hátt fyrir
nútímafólk, drögum ályktanir og
leikum okkur með efnið,“ segir
Benedikt og skírskotar til þess að
íslendingasögurnar hafi verið skrif-
aðar með upplestur í huga. „Hér
segir frá ungum strákum, þeim
Hrafni og Gunnlaugi, sem halda út
í heim til að slá í gegn og beijast
um ástir Helgu sem var sonardótt-
ir Egils Skallagrímssonar. Svo fer
að þeir drepa hvor annan í einvígi,
en við teljum að þessi saga eigi
erindi við nútímafólk því í henni
er að fmna samsvaranir er vísa til
væntinga og framavona ungra ís-
lendinga í dag,“segir Benedikt.
Vinnan byggir mikið til á nýfundn-
um handritum Gunnlaugssögu sem
fundust í gömlum húsgrunni i Dan-
mörku. „Það mun margt í þeim
koma leikum sem lærðum á óvart
og þessi fornleifafundur hefur orðið
að miklu liði,“ segir Benedikt. „Til
dæmis eru ítarlegri lýsingar í
dramatískum atriðum í þessum
handritum," bætir hann við.
Ekkert bannað
Fjölmörg hlutverk eru á hendi
Benedikts og Halldóru og segir
Benedikt að leikurinn beri keim af
ýmiskonar stílbrögðum leiklistar-
innar. Þannig vill til að Peter er
látbragðsleikari og segja Benedikt
og Halldóra að sú kunnátta setji
nokkurn svip á verkið þó fráleitt
sé um látbragðsleik að ræða. „Þetta
er leikhús einfaldleikans,“ segir
Halldóra og skýrir hvernig höfðað
sé til ímyndunarafls áhorfendans.
„Við notum enga leikmuni en veit-
um okkur mikið frelsi og leggjum
út af spuna og klárlega verða eng-
ar tvær sýningar eins,“ segir Hall-
dóra. Hún verður í hlutverki sögu-
manns sem skirrist ekki við að
ganga inn í atburðarásina þá og
þegar, en Benedikt bætir því við
að ekkert sé bannað í þessum
spuna.
Peter vill sem minnst gera úr
því hrósi sem Benedikt og Halldóra
hlaða á hann viðvíkjandi starfi hans
í Svíþjóð en hefur á orði hversu
heillaður hann sé af öllum þeim
efnivið sem til er í íslenskum bók-
menntum svo ekki þurfi að leita
langt yfir skammt þegar segja á
sögu í íslensku leikhúsi.
Frumsýnt verður 1. ágúst og er
þetta verkefni styrkt af Reykjavík-
urborg, Teatre og dans í Norden
og leiklistarráði.
Þijú ný gallerí taka til starfa um helgina
Kind ber listaverk
GALLERÍ Sýnirými tekur til starfa
á laugardag kl. 15 með opnun
þriggja myndlistarmanna, sem
hver um sig notast við eitt hinna
þriggja gallería sem tilheyra Sýni-
rými; Gallerí Sýnibox, Gallerí
Barmur og Gallerí Hlust.
Gallerí Sýnirými er hugarfóstur
þeirra Gunnars Magnúsar Andrés-
sonar, Péturs Amar Friðrikssonar
og Amfinns Róberts Einarssonar
myndlistarmanna og sögðu þeir
Gunnar og Pétur, þegar blaðamað-
ur Morgunblaðsins ræddi við þá,
að galleríin væru tilkomin af þörf
fyrir fleiri vettvanga fyrir mynd-
Iistarmenn til að koma list sinni á
framfæri og sérstaklega sýningar-
rýma sem ekki hefðu yfir sér mikla
yfírbyggingu.
Gallerí Sýnibox er kassi með
glerglugga sem er staðsettur utan
á Dún- og fíðurhreinsuninni við
Vatnsstíg í porti Nýlistasafnsins.
Ljós er í kassanum og verða sýning-
ar í honum opnar allan sólarhring-
inn allt árið um kring. Gallerí
Barmur er gúmmírammi 6X6 sm
að stærð og á bakhlið þess er næla
sem hægt er að festa í barm sér.
Þannig getur sýnandi vaiið sér ber-
anda og sýningin faríð í ólíklegustu
áttir. Gallerí Hlust er símsvaragall-
erí og geta allir sem hafa síma
handbæran hringt í galleríið og
hlustað á hljóðverk allan sólar-
hringinn.
Myndlistarmennimir sem ríða á
vaðið með sýningar eru Þorvaldur
Þorsteinsson í Sýniboxi, Helgi Þor-
gils Friðjónsson í Barmi og Finn-
bogi Pétursson í Hlust. Helgi Þorg-
ils mun láta kind í Húsdýragarðin-
um bera galleríið og þar með sitt
verk.
Opnanir á löngum laugardegi
„Hugmyndin var í fyrstu sett
fram í gríni síðastliðið haust en
hefur hlaðið utan á sig síðan.
Sýnibox fæddist fyrst en hin gall-
eríin í kjölfarið og óvíst er hve
mörg önnur eiga eftir að verða til.
Möguleikamir eru óþijótandi. Við
búumst við því að gallerí fæðist og
deyi innan Sýnirýmis. Það er ekk-
ert stress þótt eitthvert þeirra liggi
í dvala um tíma eða leggist alveg
af. Vinnan í kringum þetta hefur
einkennst af sköpunargleði, lausri
við stress og stífni, “ sögðu Gunnar
og Pétur.
Sú regla verður með opnanir að
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
PÉTUR Örn Friðriksson og Gunnar Magnús Andrésson við
Galleri sýnibox. Sýning Þorvaldar Þorsteinssonar verður opnuð
þar á laugardag.
nýjar sýningar heljast ætíð á löng-
um laugardegi, sem er einu sinni
í mánuði hjá verslunareigendum á
Laugavegi. Hver sýning stendur
því í einn mánuð. Þeir segjast hafa
orðið varir við mikinn áhuga á
galleríunum meðal listamanna og
þá sérstaklega Hlust og eiga þeir
jafnvel von á að bætt verði við fleiri
símsvömm þannig að mörg verk
geti verið til sýnis á sama tíma.
„Við vonum að þessi „galleríþrenna“
verði gróðrastía fyrir nýjar og fersk-
ar hugmyndir í framtíðinni.“